Ni Satanas Kadi ti Nangdominar iti Daytoy a Siglo?
“GAPU iti nakaro a kinadakes, makunatayo a ni Satanas ti nangdominar iti daytoy maika-20 a siglo. Ti panawentayo ti kakaruan no maipapan iti tendensia ken tarigagay ti tattao a mangpapatay iti minilion gapu iti puli, relihion wenno kasasaad ti panagbiag.”
Naipablaak dayta a komento iti maysa nga editorial ti The New York Times ti Enero 26, 1995, mainaig iti maika-50 nga anibersario ti pannakawayawaya dagiti inosente a biktima a naibalud kadagiti kampo konsentrasion ti Nazi. Napapatay ti agarup innem a milion a Judio gapu iti Holocaust—maysa kadagiti agdindinamag a panangtalipupos iti intero a historia. Nganngani tallo a milion a di Judio a Polaco ti napapatay gapu iti naawagan a “Forgotten Holocaust.”
“Manipud 1900 agingga 1989, mapattapatta a 86 a milion a tao ti napapatay gapu iti gubat,” kuna ni Jonathan Glover iti librona a Humanity—A Moral History of the Twentieth Century. Innayonna: “Di mailadawan ti kinaadu ti natay gapu iti gubat iti maikaduapulo a siglo. Saan nga umiso dagiti pattapatta maipapan iti promedio a bilang dagiti natay, yantangay agarup dua a kakatlo (58 milion) ti napapatay kadagiti dua a sangalubongan a gubat. Ngem no iti intero a siglo ket inaldaw ken inoras nga adda natay, agarup 2,500 iti kada aldaw ti natay gapu iti gubat, Dayta ket nasurok a 100 a tao kada oras, awan sardayna nga ipapatay iti siam a pulo a tawen.”
Gapu iti dayta, naawagan ti maika-20 a siglo kas maysa kadagiti kadaraan a siglo iti sangatauan. Iti Hope Against Hope, insurat ni Nadezhda Mandelstam: “Nakitatayo ti panagballigi ti kinadakes gapu iti di panangikankano ken panangumsi kadagiti pagalagadan iti panagbiag ti tao.” Iti pannakidangadang ti naimbag maibusor iti kinadakes, talaga kadi a nagballigi ti kinadakes?
[Picture Credit Line iti panid 2]
AKKUB: Agina: J.R. Ripper/SocialPhotos
[Picture Credit Line iti panid 3]
Retrato a kukua ti U.S. Department of Energy