“Nagan a Saan a Rumbeng a Baliksen”?
ITI kangatona a 192 a metro, ti Gateway Arch iti asideg ti karayan iti St. Louis, Missouri, ti kangatuan a monumento idiay Estados Unidos. Iti asideg ti maysa a sikigan dayta a monumento, masarakan ti saan unay a dakkel a simbaan a gagangay a maawagan iti Old Cathedral.
Iti panangdeskribirna iti arkitektura ti pagserkan ti simbaan, kastoy ti kinuna ti bokleta a The Story of the Old Cathedral nga impablaak ti simbaan: “Ti portikona ket nabalangatan iti nagpintas a trianggulo nga atep a ti sentro dayta ket addaan kadagiti nakitikit a maris balitok a dadakkel a Hebreo a letra ti nagan a saan a rumbeng a baliksen.” Kas ipakita ti retrato, nalawag a makita ti uppat a Hebreo a Letra a יהוה (YHWH), wenno ti Tetragrammaton a mangirepresentar iti nagan ti Dios.
Idi naaramid dayta a katedral idi 1834, narikna la ketdi dagiti diosesis ti St. Louis a rumbeng a maikabil iti nangato a lugar ti uppat a Hebreo a letra ti nagan ti Dios. Apay ngarud a ti nagan ti Dios ket naibilang a “saan a rumbeng a baliksen,” “wenno saan a mabalin nga isawang”?
Inlawlawag ti New Catholic Encyclopedia no ania ti napasamak iti panaglabas ti sumagmamano a tiempo kalpasan a nagsubli dagiti Judio manipud iti pannakakautiboda idiay Babilonia idi maikanem a siglo K.K.P. Kinuna ti ensiklopedia: “Ti nagan a Yahweh [ti Tetragrammaton nga addaan kadagiti bokales] ket naibilang a sagrado unay, isu nga inyugalida a sandian dayta iti sao nga ADONAI [Apo] wenno ELOHIM [Dios]. . . . Gapu ta saanen a mangmangngegan dayta a nagan, nalipatanen ti umiso a pannakaibalikas ti nagan a Yahweh iti panaglabas ti tiempo.” Gapuna, insardengen dagiti tattao nga usaren ti nagan ti Dios. Nagangayanna, awanen ti makaammo iti eksakto a pannakaibalikas ti nagan ti Dios agingga a nagbalinen dayta a nagan a saan a rumbeng a baliksen.
Nupay ditay masigurado ti eksakto a pannakaibalikas ti nagan ti Dios, napateg nga usarentayo dayta tapno agbalintayo a nasingsinged kenkuana. Kayatmo kadi nga awagandaka dagiti gagayyemmo iti “mister” wenno “miss,” wenno babaen iti personal a naganmo? Saan kadi a kaykayatmo nga awagandaka iti naganmo, uray no sabali ti lenguaheda ken saan nga eksakto ti panangibalikasda iti dayta? Pudno met dayta no iti Dios. Kayatna nga usarentayo ti personal a naganna a Jehova.
Iti Iloko, gagangay a maibalikas ti nagan ti Dios kas “Jehova.” Saan aya a mayanatup laeng nga amin a mangay-ayat iti Dios ket rumbeng nga awaganda isuna babaen iti personal a naganna tapno agbalinda a nasinged kenkuana? Kuna ti Biblia: “Umadanikayo iti Dios, ket isu umadaninto kadakayo.”—Santiago 4:8.