Ti Awan Pagtaenganna—Kasano Kainget a Problema?
ITI intero a lubong, minilmilion a tattao ti agtataeng iti gagangayen a pagaammo kas dagiti nababbaba iti estandarteda a pagtaengan. Sigun iti pagiwarnak iti NU a napauluan Building for the Homeless, kadagiti tumantanor a nasnasion “aginggat’ 50 por siento—iti sumagmamano a siudad ngangngani 80 por siento—iti populasion iti siudad ti aggigian iti lugar dagiti napapanglaw ken ayan dagiti eskuater,” nga awan ti nawadwad a danum, pagsilawan, sanitasion, ken pagiblengan. Aniat’ kasasaad ti biag kadagita a luglugar? Dagiti koresponsal ti Agriingkayo! ipaayda dagiti sumaganad a damag manipud kadagita a mismo a luglugar.
Bombay, India—Ti mangpaarubos ti ling-et a kapudot ti kalgaw idiay agtengnga a Bombay ti napalalo. Iti sirok ti nakalaslasbang a puon ti balete, maysa a lalaki, maysa a babai, ken maysa a maladaga ti matmaturog iti bangketa. Ti nagbassitan a pagules ken pagpungananda, sumagmamano a paglutuan, ken dagiti dapo iti bassit nga apuy ti mangipamatmat nga impustadan ti panangtagikuada iti dayta a disso kas temporario a pagtaenganda. Awan sabalin a lugar nga agpaay kadakuada. Dagiti aggatgatang ken negosiante aglabasda, a kasla saanda a madmadlaw ti pamilia. Total, pinulpullo a ribo a kas kadakuada ti adda iti siudad. Iti maysa a pagilian a ti napattapatta a kinakurang iti pagtaengan ket 24.7 milion a balbalay, dagiti tattao nga awanan kadagiti mapagtaengan ti gagangayen a buya.
Iti arubayan, kadagiti bakante a lote ken kadagiti ig-igid iti haywey ken riles, timmarubong dagiti daanen a toltolda. Dagiti naus-usaren a sako ken daanen a ragas ket napagrurutapda ken napagbalinda kas linlinong nga agpaay kadagiti di mabilbilang a tattao a maaw-awaganda kas eskuaters. Ngem no dagita ti saan nga ikkaten dagiti agtuturay, dagiti nakail-ilet, awan-tawtawana a kalapaw a naaramid manipud kadagiti pinidpidutda a materiales ti agparangto. Dagidiay agtataeng sadiay ti inaldaw nga agsapuldanto iti danum. Dagiti riles ti tren ken dagiti pagibellengan ti basura pinagbalindan a siwawayang a kasilyas. Ngangngani nakaap-apal no iyar-arig isu dagiti “permanente” a pasdek kadagiti establisadon a disso dagiti napapanglaw, a sadiay ti pakasarakan met ti sumagmamano a gripo nga agpaay iti danum ken kadagiti pagkasilyasan.
Johannesburg, Sud Africa—Para iti puraw a Sud Africano, ti pagtaengan ket saan a dakkel a problema, la ket di no ti maysa kabaelanna ti agpangpangato a kanayon a kanginana. Nupay kasta, sigun iti opisial a tinawen a libro ti gobierno a South Africa 1986, “ti Sud Africa itatta ti agpaspasar iti napalalo a kinakurang iti abasto ti mapagtaengan dagiti Negro, nangnangruna kadagiti uneg iti siudad.” Kadagiti rinibo a tattao nga adda kadagiti listaan dagiti agur-uray nga agpaay kadagiti balbalay, tallo a pamilia no maminsan ti aggigian iti maysa a balay nga uppat ti kuartona wenno maysa a pamilia ti tallo wenno uppat iti maymaysa a kuarto. No mangasawa ti maysa nga anak a lalaki, isut’ mainayon iti listaan dagiti agur-uray, a mangin-inanama nga iti dua wenno tallo a tawen addanto ti magun-odanen. Kabayatanna, dagiti kakaskasar no saanda a makikuarto kadagiti dadakkelda isudan ti agibangon ti kalkalapaw a naatepan iti yero idiay likudan—no adda maysa.
Kadagiti dadduma a lugar, dagiti makinkukua ti agipatakder kadagita a kalkalapaw ket sada agdawat iti nangangato nga abang. Daytat’ ipalpalubos dagiti konsilio ti siudad agsipud ta saanda a magebgeban ti pakasapulan kadagiti balay. Daytoy ti mangpataud kadagiti lugar dagiti naririgat ken pagtaudan dagiti krimen ken saksakit. Impadamag ti radio a 136 a maladaga iti tunggal 1,000 ti matmatay gaput’ pannakaiyan-anakda iti sidong dagita a di nasalun-at a kasasaad—awan danumda manipud iti gripo, nalabit maysa a kasilya iti tunggal uppat wenno lima a pamilia. Dagiti natataengan nga annak met ti maapektaran. Maadalda ti agtakaw ken agusar ti droga iti nakasapsapa nga edad. Ti panaginum gagangay metten kadagiti agtutubo.
Shanghai, China—Iti daytoy kaaduan populasionna a siudad iti kaaduan populasionna a nasion iti lubong, iti panangpadpadas a panangsapul iti nawadwad a pagtaengan kadagiti nasursurok a 12 milion nga umilina ket maysa a nagdakkelan a karit. Nupay ar-aramiden ti gobierno ti mabaelanna nga agibangon kadagiti baro a balbalay, kaaduan kadagiti tattao ti kaskasdi nga agtataeng pay laeng kadagiti babassit a balbalay a naibangon pay laeng idi ’30’s ken ’40’s, nga arigda ti ay-ayam a balbalay. Naipekpekda kadagiti dadakkel a bloke ti siudad, a madanon laeng babaen iti aw-awagan dagiti Shanghainese kas eskinita. Adu kadagitoy a balbalay ti awan gripoda, kusina iti uneg, wenno kasilya, ken awan pagpapudotda, uray pay no dagiti temperatura ti kalam-ekna ti mabalin nga agtinnag a nababbaba pay ngem iti zero. Dagiti daddadakkel a patakder kadagiti dati a zona a Pranses ken Briton ti masansan a nabingaybingay nga adda maysa a pamilia iti maysa a siled, nga amin pagraramananda ti maysa a kusina ken pagdigosan. Masansan, tallo a kaputotan ti aggigian a sangsangkamaysa iti kasta a kuarto.
Dagiti nasaysayaat a pagtaengan nga agpaay kadagiti tattao ket kangatuan kadagiti ipangpangruna dagiti opisiales ti siudad. Iti agdama, napattapatta a tunggal tao addaan laeng iti manipud 4 aginggat’ 5.4 metros kuadrado a pagtaengan nga espasio. Daytoy ti nakababbaba iti nasional a kalat a 5.9 metros kuadrado iti tunggal tao. Ipakita ti report nga idiay Shanghai 6,000 a baro nga apartments ti naibangon idi 1985, ken nasursurok ngem $135 milion (E.U.) ti nabusbos idi 1986 iti panagbangon. Kaskasdi, nasursurok a sangagasut a ribo a tattao ti adda pay laeng iti opisial a listaan dagiti agur-uray iti baro a pagtaengan, ket awan ti pamay-an a panangibaga no kasano kaadu pay dagiti dadduma nga agsapsapul iti lugar a maawaganda a kukuadanton.
São Paulo, Brazil—Dagiti ili ti kalkalapaw ti nagtarubong iti isuamin a lugar iti daytoy a siudad. Gaput’ kinaawan namnamada, dagiti awan pagtaenganna ti nangraut kadagiti pribado a sansanikua ken dagiti bakante a lote ket nagibangonda kadagiti peligro a kalkalapaw ti lata ken sip-sipi, no maminsan iti sikigan dagiti nararanga a pagtaengan ken moderno nga apartment a patpatakder. Dagiti tradisional a pagtaengan ti pamilia ti napagbalin kas kadagiti temporario, maysa a kuarto a maipaabang a pagtaengan, a masansan adda laeng maymaysa a banio iti nasursurok ngem 50 a tattao.
Dagiti bambanag dimmakesda idi napalabas nga Abril idi napagtignay ti polis militar a pagtalawen dagiti saan a legal nga eskuater iti maysa nga arubayan a paset ti São Paulo. Sigun iti pagiwarnakan nga O Estado de S. Paulo, namalmalo dagiti natataengan a tattao, dagiti babbai naiguyguyodda kadagiti bubuokda, ken dagiti annak nakabkabilda. Adu ti nagsagaba kadagiti parikut ti pagangsan manipud kadagiti bomba a tear-gas a naipabanto kadagiti kalkalapawda.
Siasinoman a nakapadasen ti nakaay-ay-ay, nakapangpanglaw, ken kasla awan panginanamaanna a panagbiag kadagiti napanglaw a luglugar, kadagiti luglugar ti eskuater, ken kadagiti kalkalapaw, (wenno aniaman ti pilien ti maysa a pangawag kadakuada) mabalin a narigatna a panunoten dagita a kasasaad. Kaskasdi, kadagiti ginasgasut a milion a tattao, isuda ti kinapudno iti inaldaw-aldaw a panagbiagda.