Kinaranggas—Apay a Kumarkaro ti Pannakaseknan
Babaen ti koresponsal ti Agriingkayo! idiay Britania
AGNANAEDKAYO kadi iti “dikay sumsumrek” a lugar? Daytoy ket paset ti maysa a siudad a dagiti empleado iti serbisio publiko—dagiti dodoktor, nars, ken uray pay dagiti polis—ket mabutengda a sumrek nga agsolsolo. Iti opisial, awan dagita idiay Britania, ngem ti ‘napeggad a lugar’ isu ti saan unay a makatignay rikna a nagan dayta met laeng a banag. Ket dadduma nga autoridad kunaenda nga addada nasurok a 70 kadagitoy idiay laeng London, ken ad-adu pay kadagiti dadduma a siudad iti pagilian.
Ti Home Secretary iti Britania inyebkasna ti pannakaseknanna, a kunkunana: “Ti talna iti kagimongantayo ket napakapuyen saan a babaen kadagiti ganggannaet a pammutbuteng, no di ket babaen iti panagayat dagiti nakaad-adu kadagiti kailiantayo iti kinaranggas.”
Saan a gapu ta ti Britania (a 17-porsiento ti nginatuan ti naranggas a krimenna iti nabiit pay a 12-a bulan) ket isu ti umuna iti listaan. Adayo a kasta. Adu pay a dadduma a luglugar ti naparpartak ti panagadu ti krimenda. Iti umuna a siam a bulan idi napan a tawen, 10,607 a naranggas a krimen—panangpapatay, panangrames, panagtakaw, ken panangbugbog—ti naaramid kadagiti laeng subway ti siudad ti Nueva York! Nupay kasta, ti managsirarak a ni Dr. Michael Pratt kunaenna nga adda pammaneknek a mangsuportar a “dagiti kalkalsada iti Londres ket agbalbalindan a kas iti Nueva York.”
Kaskasdi, ti Nueva York saan nga isu ti kadadaksan a siudad no maipapan iti krimen. Ti Atlanta, Miami, Detroit, ken Chicago mairamanda kadagiti walo a kangrunaan a siudad iti E.U. a nangipadamag iti narangranggas pay a krimen no idilig iti tunggal tao idi 1987 ngem ti impadamag ti Nueva York. Iti sadinoman, kasla, ti kinaranggas ket kumarkaro a pakaseknan. Ti sikiatriko a ni Thomas Radecki napaliiwna a ‘kaaduan kadagiti pagilian iti Laud nakitadan ti panagadu iti kinaranggas manipud 200 agingga iti 500 porsiento idi napalabas a 20 a tawtawen.’
Ti naranggas a krimen immadu met iti sadinoman. Idiay Kenya, Makindaya nga Africa, kas pangarigan, iti di pay nabayag 400 nga agtatakaw iti baka pinatayda ti agarup 190 a lallaki, babbai, ken ub-ubbing, nga awan asina a nangiwalang kadagiti bagbagida tapno kanen dagiti buitre ken dagiti hyena.
Idiay Union Soviet, ti kinaranggas iti soccer ket naipadamag ‘nga agsaksaknap iti nasion.’ Kasta met, ti Central Committee for Promoting Socialist Ethics iti China ket nagsarita a maibusor kadagiti ‘panagaapa, panagdidinnanog, ken uray pay dagiti panangdangran ken ipapatay bayat dagiti panaglalaban iti soccer.’ Nagsennaay ti komite: ‘Dagiti naregget iti ay-ayam, nangnangruna dagiti agtutubo, masapul a masursuruanda nga agbalin a sibilisado.’
Nalawag, dagiti naranggas a krimen ti makagapu iti kumarkaro a pannakaseknan. Ngem ania ti maar-aramid tapno masaranget ti karit nga iparangda?