Panangyalison ken Panangpilit ti Kapatadan
Adu a tattao itatta, agraman ti dadduma a dodoktor, ti agkedked iti panangyalison iti dara. Maibatay iti ania? Saan a gapu iti relihiuso a rason, kas kadagiti Saksi ni Jehova, no di ket gapu iti medikal a pakaibatayan. Apay a kasta? Gapu iti naisigud a peggad (kas iti hepatitis, AIDS, ken ti kumapuy a resistensia) nga awiten ti dara ti maysa a tao. Kaskasdi, iti kaaduan a kaso a sadiay mairekomendar ti dara, dagiti gagayyem ken ti kameng ti ospital pilitenda ti pasiente nga umawat iti panangyalison. Ngem masansan adda ti sabali a kita iti panangpilit a mapaspasamak—panangpilit dagiti kapatadan iti mangay-aywan a doktor.
Ti The Journal of the American Medical Association impadamagna iti Hulio 25, 1990, a bilangna: “Ipakita dagiti pammaneknek a dagiti produkto iti dara, kas kadagiti dadduma a bambanag a pangaywan iti salun-at, ket masansan a di umiso ti pannakausarna . . . Nangaramidkami iti panangsurbey a mismo kadagiti 122 a general surgeon, orthopedic surgeons, ken anesthesiologist kadagiti tallo nga ospital tapno maikeddeng ti impluensia dagiti sumagmamano a klinikal ken saan a klinikal a bambanag maipapan iti panangaramid iti pangngeddeng iti panangyalison. Nasarakanmi ti nasaknap a kinakurang ti pannakaammo dagiti dodoktor iti peggad iti panangyalison ken dagiti ipamatmatna.”
Aniat’ kaipapanan dagiti “saan a klinikal a bambanag”? Sumungbat ti report iti pasetna: “Ti pangngeddeng dagiti doktor ket impluensiaan dagiti kakaduada babaen iti propesional ken sosial a panagkakawing. Ti impluensia ti panangpilit dagiti kapatadan nakapigpigsa no sumagmamano a dodoktor ti agkakadua . . . Iti kastoy a kasasaad, dagiti tignay mabalin a tignayen ti pananginanama iti natantan-ok wenno dakdakkel ti impluensiana a kapatadan, ti tarigagay a makipada iti ar-aramiden ti grupo, wenno ti pagayatan a mangliklik iti pannakababalaw.”
Inlawlawag ti artikulo a “10% laeng, nupay kasta, ti nagkuna a nangipaayda iti saan met a kasapulan a panangyalison tapno pagtalnaen ti maysa a kadua iti maminsan iti makabulan wenno ad-adu pay . . . Ti intero a 61% kadagiti dodoktor impamatmatda a nangipaayda iti panangyalison a pagarupenda a di kasapulan gapu ta ti senior a doktor insingasingna a mangipaayda, iti uray maminsan laeng iti makabulan.” Malaksid daytoy a kita iti propesional a panangpilit, ania pay a dadduma a banag ti mabalin a mangtignay iti maysa a doktor a mangibilin iti panangyalison?
“Dadduma a doktor mabalin nga ikeddengda nga umuna ti mangipaay iti kasta a panangagas gapu ta kaykayatda nga agbiddutda iti panangaramid iti dayta ngem ti agbiddutda iti di panangaramid iti dayta.” Maysa nga eksperto iti medisina “insingasingna a ti gagangayen a paglintegan a Primum non nocere (‘Umuna dika mangdangran’) mabalin a masansan a maitantan a maisukat iti paglintegan a ‘Masapul nga adda aramidem nga umuna.’ Ti kasta a pagannayasan nga agtignay mabalin a maysa a banag a mangilawlawag iti di umiso a kababalin iti panangyalison.”
Ammo kadi dagiti pasiente ti peggad iti panangyalison? “Iti promedio, dagiti doktor kunaenda a kagudua kadagiti pasiente a pangibilinanda iti panangyalison iti nalabaga a selula a maiyalison inyebkasda ti pannakaseknan maipapan iti peggad iti panangyalison.”
Sigurado, daytoy iyilustrarna nga iti tay-ak ti panangyalison, ti maysa a de adal a doktor ken ti maysa a de adal a pasiente nasaysayaat ti sasaadenda no liklikanda dagiti di kasapulan a peggad. Ti de adal a Kristiano nasaysayaat pay ti salaknibna—ibilin ni Jehova ti panangbusor iti panangabuso iti dara—Genesis 9:3, 4; Levitico 17:13-16; Aramid 15:19, 20, 28, 29.