Ti Ikan a Di Kaykayat ti Asinoman
KAYKAYATYO kadi nga ikan ti pating? Nalabit a saan. Kadagiti kaaduan a tattao, dida kayat ti pating, nupay kadagiti dadduma mangipaay dayta iti paboritoda a sida, ti kaykayatda a lalat, wenno mabalin nga isu ti kaykayatda a parsua a pagay-ayaman a papatayen. Umad-adu a pating ti mapappapatay maigapu kadagita. Kunaen ti U.S.News & World Report a ti tinawen a makalkalapan a pating idiay laeng Gulf of Mexico, ti Caribbean, ken iti East Coast idiay E.U. ket ngimmato iti nasurok a 1,000 porsiento iti napalabas a sangapulo a tawen!
No awan mangmangngeganyo a panagpakpakaasi maipaay iti pannakasalaknib ti pating, di pakasdaawan dayta. Kangrunaan ngem amin, adut’ mangipagarup a ti pating ket maysa a didigra, awanan asi nga agsidsida nga ikan nga awan ammona no di ti mangalun-on iti tao. Ngem nupay mangraut dagiti pating, mammano a mapasamak dayta a maisupadi iti ipappati kadakayo dagiti mangipabpabuya kadagiti nakabutbuteng a sine.
Sigun iti U.S.News & World Report, “agarup 100 [a panangraut dagiti pating] ti maipadpadamag iti sangalubongan iti tinawen, ket mammano a makapappapatayda.” Malaksid pay, saan a mangraraut amin a pating. Nagduduma ti kaatiddogda a manipud 10 centimetro agingga iti 18 centimetro, ken ti kadagsenda a manipud 28 gramo agingga iti 14,000 kilogramo! Agarup 90 porsiento kadagiti 300 a kita ti pating (agraman dagiti kadadakkelan) ti di makadangran kadagiti tao.
Ket napateg dagiti pating. Kas vacuum cleaners iti uneg ti danum, agak-akemda kas manangdalus kadagiti taaw, nga alun-onenda dagiti masakit a parsua ken basura. Sipipinget nga ad-adalen dagiti sientista ti sistema ti depensada yantangay kasla di agsakit dagiti pating iti kanser wenno iti kangrunaan nga impeksion. Kaskasdi, dagiti pating madangranda met. Nabannayat ti panagaduda (a mangipasngayda iti dua nga anak iti makatawen), isu a mabalin a saanda nga agadu a dagus no matayda.
Nagasat ta, makasarsaraken ti pating kadagiti gagayyemna kamaudiananna. Nangbukel ti U.S. National Marine Fisheries iti 100-pinanid a plano tapno salakniban dagiti ikan, a manglimitar iti kaadu ti pating a mabalin a kalapen dagiti tao. Siempre, awan pay ti nakaiplano iti limitasion no mano a tattao ti mabalin a sidaen dagiti pating; ngem ti Namarsua agpadpada ti tao ken pating inkarina ti panawen nga inton dagiti natauan nga annakna awanton ti aniaman a pagamkanda ditoy daga.—Isaias 11:6-9.
[Picture Credit Line iti panid 31]
N. Orabona/H. Armstrong Roberts