Ti Panangmatmat ti Biblia

Aniat’ Rebbeng a Maaramid no Agbasol ti Maysa a Ministro?

NALATAKEN dagiti kinadakes nga ar-aramiden dagiti pangulo ti relihion. Maibabain dagiti Protestante gapu iti nakababain a kababalin dagiti ministro iti TV. Kalpasan a naduktalan a nakidenna itay kallabes ti manangaskasaba iti TV iti maysa a balangkantis iti kapaminduan iti uneg ti tallo a tawen, impakaammona kadagiti pasurotna nga imbaga kenkuana ti Dios a ti kababalinna ket saan a nasken a biangan ti asinoman.

Iti panangipadamagna maipapan iti 25-tawen a panagadal, kinuna ti magasin a Time: “Pinattapatta ti maysa a Benedictino a monghe . . . nga agarup kagudua kadagiti 53,000 a papadi ti Romana Katolika idiay E.U. ti mangsalsalungasing iti sapatada a di panagasawa.” Kasta met, maysa a damag idi 1990 maipapan iti sumagmamano a papadi a taga Canada a napabasol a nangabuso iti sekso kadagiti ubbing kinuna: “Dagiti pangulo ti iglesia saanda nga impangag, inlaksidda wenno inyaleng-alengda dagiti reklamo maipapan iti seksual a panangabuso, nupay naawatda dagita a reklamo manipud kadagiti biktima, parokiano, polis, bayabay ti umili ken dadduma pay a padi.”

“Agingga iti kallabes,” kuna ti Time, “dagiti nagbasol a padi ket naiyakarda laeng iti nagduduma a parokia.” Ngem ita ta ti kompensasion dagiti darum nga indatag dagiti biktima ti kinalulok dagiti padi ket agdagupen iti $300 milion idiay Estados Unidos, dagiti padi masansan a maipasidongda iti sikiatriko a panangagas sakbay a maisublida iti relihiuso nga annongenda.

Aniat’ rebbeng a maaramid no agbasol ti maysa a ministro, padi, wenno panglakayen? Ania a panangiwanwan ti ipaay ti Biblia no kasano a tamingen ti kasta a kinadakes? Usigentayo ti dua a kangrunaan a teksto ti Biblia—Tito 1:7 ken 1 Timoteo 3:2.

Masapul nga “Awan Pakababalawanna”

Kunaen ti Biblia: “Ti manangaywan [“obispo,” The New American Bible (Katoliko a patarus)] masapul nga awan pakababalawanna, ta isu ngarud ti pagaywanen ti Dios.” (Tito 1:7) Inted ni Pablo daytoy a bilin ken Tito idi tinudinganna a mangdutok kadagiti panglakayen kadagiti kongregasion idiay Creta. Nupay kasta, aniat’ kayat a sawen ti apostol?

Ti ebkas nga “awan pakababalawanna” ket naipatarus manipud iti sao a Griego nga a·negʹkle·tos. Maipapan itoy a sao, kunaen ti The New International Dictionary of New Testament Theology: “Ti Anenklētos ket maus-usar mainaig iti pammabasol iti korte, ken ipamatmatna ti kababalin nga awan pakaumsianna, nga awan pakababalawanna.” Gapuna, nasken a nadalus ti pakasarsaritaan ti maysa a tao sakbay a madutokan a panglakayen; saan a mabalin nga adda pakaumsianna, wenno pakababalawan. Ket no laeng agtalinaed nga awan nainkalintegan a pakababalawanna a ti panglakayen mabalinna ti agtalinaed iti saadna.—Idiligyo ti 1 Timoteo 3:10.

Ti panglakayen saan laeng a mangidaulo iti kongregasion no di ket pagserbianna met ti kongregasion. Sungsungbatanna ti panangaywanna. Isu ket mayordomo ti Dios; ipastoranna ti nanumo a karnero ti Dios. Gapuna, isut’ agsungsungbat kangrunaan iti Akinkukua iti arban, ni Jehova, ken kadagiti tao nga inted ti Dios nga aywananna.—1 Pedro 5:2, 3.

Masapul nga “Awan Pakapilawanna”

Kunaen ti Biblia: “Ti manangaywan [“obispo,” NAB] masapul nga awan pakapilawanna.” (1 Timoteo 3:2) Ti sao a Griego nga a·ne·piʹlem·ptos ket naipatarus nga “awan pakapilawanna” ken literal a kayuloganna “saan a matengngel.” Iti sabali a pannao ti biag ti maysa a manangaywan nasken nga awan dakes a pakasarsaritaanna a mabalin nga usaren ti mangakusar maibusor kenkuana. Iti panangpalawana iti kaipapanan dayta a sao a Griego, kunaen ti Theological Dictionary of the New Testament a ti manangaywan nasken “nga awan pakababalawanna (uray kadagiti saan a Kristiano) gapu iti moral a kababalinna.”

Nangipaay ti Dios iti nangato a pagalagadan maipaay kadagidiay mangaywan iti ilina ken mangisuro iti Saona. Kuna ni Santiago maipapan iti bagina ken kadagiti dadduma pay a panglakayen: “Awatentayto ti naing-inget a pannakaukom.” Dinakamat met ni Jesus daytoy a mangiwanwan a prinsipio: “Daydiay a nakaikumitan iti adu, ad-adunto met ti madawat kenkuana.”—Santiago 3:1; Lucas 12:48.

Gapuna, no nalawag a nagbasol ti maysa a Kristiano a manangaywan ngem agbabawi, mabalin nga agtalinaed a miembro ti kongregasion, ngem nasken a maikkat manipud iti saadna kas manangaywan. Isut’ addaan pakapilawan. Mabalin nga adu a tawen ti alaenna a mangipasdek iti nasayaat a naganna tapno mamatmatan manen buyogen ti panagraem. Ti kasona ket maiyasping iti mayordomo ni Ezekias, ni Sebna. Gapu iti basolna isut’ tinubngar ni Jehova babaen kadagitoy a sasao: “Ikkatenkanto manipud iti saadmo; ken manipud iti pagtaengam guyodenkanto.” Ngem idi agangay nagun-odan manen ni Sebna ti nasayaat a pakasarsaritaanna gapu ta mabasatayo a nagserbi manen iti ari kas sekretario.—Isaias 22:15-22; 36:3.

No ngay Saan nga Agbabawi ti maysa a Ministro?

Pinalugodan dagiti adu a relihion iti Kakristianuan dagiti ministroda nga agbasbasol. Idi 1459 ni cardinal Rodrigo Borgia ket nagbalin a vice-chancellor ti papa, ti kangatuan a saad iti Catholic Curia. Gapu iti nalatak a pannakiramanna iti imoralidad, isut’ tinubngar ni Papa Pius II. Kaskasdi, nupay nagputot iti uppat a bastardo nga annak, idi 1492 isut’ pinili ti kolehio dagiti cardinal kas papa. Intultuloyna ti nakababain nga aramidna kas Papa Alejandro VI. Ti panangpanuynoy kadagiti di agbabawi, nalulok a ministro iti intero a historia ti Kakristianuan awan duadua pinakarona ti kinarugit a makitkitatayo kenkuana itatta. Ania, ngarud, ti rebbeng a maaramid no saan nga agbabawi ti maysa a ministro?

Ti maysa a Kristiano a ministro a nakaaramid iti nakaro a basol ken di agbabawi ket nasken a mailaksid manipud iti kongregasion. Insurat ni apostol Pablo: “Dikay makikadkadua iti uray siasino a managan kabsat, no isu mannakikamalala wenno naagum, wenno agrukbab kadagiti ladawan, wenno managsao iti dakes, wenno managbartek, wenno nagarumugam; iti kasta a tao, uray makipangan, saan. . . . ‘Ikkatenyo ngarud daydiay tao a dakes iti tengngayo.’”—1 Corinto 5:11-13.

Ti nainget a tignay salaknibanna ti dayaw ti kongregasion ken ilasinna dayta manipud kadagidiay nga “ipaduyakyakda nga ammoda ti Dios, ngem gapu kadagiti ar-aramidda tallikudanda.” Ti wagas ti panangtaming ti relihion iti agbasol a ministro tulongannakayo a mangilasin no pudno met laeng a Nakristianuan dayta a relihion.—Tito 1:16; Mateo 7:15, 16.

[Ladawan iti panid 26]

Papa Alejandro VI

[Credit Line]

Alinari/Art Resource, N.Y.