Ti Panangsapulko iti Kinabituen kas Sumasala

KASAGSAGPATKO pay laeng iti 12 años idi naiparangak iti publiko kas sumasala idiay ilik iti Roma, Italia. Dayta ket idi 1945, kalpasan la unay ti maikadua a gubat sangalubongan. Panunotenyo laengen no kasano a ti maysa nga ubing a nakakita ken nakarikna kadagiti epekto dayta a nakaam-amak a panangpapatay ket makatakder iti pagsasalaan ket aramidenna ti pagay-ayatna unay—agsala! Naragsakanak! Manipud iti panagsala a naikadua iti grupo, nagbalinak kamaudiananna nga agmaymaysa a managsala. Paglaingak dagiti sala nga Afro-Cuban, Oriental, ken salsala dagiti taga Hawaii, ngem nagsalaak kadagiti nadumaduma a rumba, cha-cha, tango, boogie-woogie, ken dadduma a salsala idi a tiempo. Linuktan ti panagsala dagiti makaawis a baro a lubong para kaniak. Idi 1950’s, kas pangarigan, nagparangak kadagiti nalatak a pelikula, agraman ti War and Peace ken Quo Vadis. Makaparagsak ti makipagtrabaho a kadua dagiti mabigbigbig a tao a kas da Elizabeth Taylor, May Britt, Eleanora Rossi Drago, Robert Taylor, Valentina Cortese, ken ni Gabriele Ferzetti.

Panangragpat iti “Balligi”

Iti panangsapulko iti balligi, nagbiaheak manipud iti maysa a pungto ti lubong a nagturong iti sabali a pungto, a binisitak ti Aden, Yemen; Cape Town, Sud Africa; London, Inglatera; Bangkok, Thailand; Tehran, Iran; ken nadumaduma a siudad idiay Australia. Dimteng met laengen ti balligi. Idi agtawenak pay laeng ti 19, tagtagiragsakekon ti makunkuna a napintas a lubong.

Makabannog ken nakarigrigat ti panagsanay a linasatko tapno agtalinaed a napintas ti pisikal nga itsurak. Nupay kasta, no panunotek ti balligik ken ti kalatko nga agbalin a nalatlatak pay, dagus nga awatek dagita a panagrigrigat.

Kadagiti grupo ti kagimongan a nakilangenak, nasinged ti pannakilangen dagiti babaknang ken mararaem a tattao kadagiti mannanakaw, managlako ti droga, ken dagiti kameng ti mafia. Daytat’ di ipagpagarup nga imoral a lubong, maysa a lubong a nalapunos iti droga, alkohol, imoralidad, ken kinaranggas. Ngem saanak unay a maseknan iti dayta idi. Naisentro ti biagko iti panagsala ken ti naluho nga estilo ti panagbiag babaen kadagiti nangingina a kotse, alahas, kawkawes, ken agnaed kadagiti nangingina nga otel.

Nupay makasapulak iti adu a kuarta, kaaduan dayta ti mapan iti bulsa dagiti manedyerko. Tapno taginayonen ti kasasaad ti panagbiag a nakairuamak, nagtrabahoak kas maysa a kahera bayat ti aldaw. Ket nakalkaldaang a sawen, linabsingko dagiti prinsipiok ket nakiramanak iti imoralidad.

Ti Panagawidko

Idi 1965, kalpasan ti panangtagiragsakko iti kasta unay a balligi kas propesional iti ballasiw taaw, inkeddengko ti agsubli idiay Italia tapno ipamaysak ti agbalin a pudno a nalatak a sumasala idi tiempomi. Impagarupko a ti kapadasak ken pakasarsaritaak iti ballasiw taaw ti mangilukat kadagti baro a gundawayko iti pagilianmi. Imbes ketdi, napadasak dagiti nakaro a pannakaupay. Kasla kellaat a naserraan ti dalan iti panagballigi.

Idi agangay, rinugiakon ti nagsala kadagiti nababat’ moralna a niteklab ken disco. Mariknak nga agmaymaysaak, nasiluan iti dakes nga aglawlaw ken napilit a sumuko kadagiti amin a kita iti pammutbuteng ken kinaranggas. Nagpairegregak iti namindua ket dandaniak payen natay. Anian a supapak ti kinamaagko iti panangsapulko iti balligi! Idi mapukpukawanakon iti namnama, nakasarakak ti maysa a banag a pudno a namagballigi iti biagko.

Maysa a Nagpateg nga Aldaw iti Biagko

Daytat’ maysa a malem iti kalgaw idi 1980, ket mapanak idiay swimming pool iti asideg ti apartmentko idiay probinsia iti Alessandria. Sadiay nasabetko ti maysa a gayyem, a nangkalikagum iti naisangsangayan a banag. “Mabalin kadi a kuyogennak iti maysa a pannakipagadal iti Biblia iti maysa a Saksi ni Jehova?” indawatna.

“Jehova? Ket asino ni Jehova?” kayatko a maammuan.

“Jehova ti nagan ti Dios,” insungbatna.

Maysa a nabnabiag a panagsarita ti simmaruno ket nalipatakon ti panaglangoy. Inluganko ti gayyemko a bumisita iti maysa a babai a Saksi, ket dinawatko no mabalin a makikaduaak iti panagadal iti Biblia. Impagarupko a makasarakak iti misterioso nga aglawlaw, nalabit dagiti guru wenno nasantuan a tao a mangaramid kadagiti karkarna ken nakaam-amak a ritual iti nalidem a lawag. Imbes ketdi, addaak iti maysa a gagangay a balay iti sango ti ordinario a babai a sidadayaw a nangpastrek kadakami. Ti panagadal ket adda iti maikatlo a kapitulo iti libro a Ti Kinapudno a Mangiturong iti Biag nga Awan Inggana, a napauluan ti “Asino ti Dios?”

Ti pannakaammok nga adda personal a nagan ti Dios ken ti nagan ti Dios ket “Jehova” ket maysa a naisangsangayan a palgak kaniak. (Salmo 83:18) Pinanunotko, ‘No inlemmeng pay dagiti simbaan ti nagan ti Dios, mabalin nga adda pay dagiti dadduma a kinapudno nga inlemmengda!’ Dinamagko iti Saksi no mano ti magasto kadagiti leksionna ket nasdaawak a nakaammo a dagita ket libre. Iti lubong a pagbibiagak, awan ti mangaramid iti aniaman nga awan kasukatna. Naparegtaak a mangrugi nga agadal iti Biblia.

Panangaramid kadagiti Panagbalbaliw

Bassit laeng ti wayak gapu iti eskediolko iti trabaho—agpapaayak pay laeng kadagiti naitulag a panagsalak kadagiti nadumaduma a siudad. Kaskasdi, magagaranak iti panangbisita daytoy a babai kaniak tapno maammuak ti ad-adu pay maipapan iti pudno a Dios, ni Jehova. Malaksid ti pannakaammok iti nagan ti Dios, naammuak a ni Jesus ken ti Dios saan nga isu met laeng a persona. Saanda a paset iti Trinidad. Naammuak met a nagbiddutak iti panangipagarupko a natayen ti Dios! Imbes ketdi, nangrugin a maam-ammok ti maysa a pudno a Persona, maysa a Dios a sibibiag ken mangtungtungpal kadagiti bambanag!

Kamaudiananna nariing ti panagtarigagayko nga agbiag! Anian a panagyamanko ken ni Jehova! Rinugiak ti timmabuno kadagiti amin a gimong dagiti Saksi ni Jehova. Sadiay nakagun-odak iti nasaysayaat a pannakaawat kadagiti nakaskasdaaw a kualidad daytoy naayat ken manangngaasi a Dios. Daytoy ket makaliwliwa unay kaniak, no amirisek ti kita ti panagbiagko idi. Babaen ti pannakaimatangko iti natalingenngen a ruprupa dagidiay adda iti gimong idiay Kingdom Hall, nabigbigko a nasarakak ti pudno a napintas a lubong, ket determinadoak a diakto pulos panawan dayta.—Salmo 133:1.

Nupay kasta, nabigbigko a no tarigagayak ti agbiag iti dayta a lubong, masapul a mangaramidak iti dakkel a panagbalbaliw iti biagko. Kalpasan ti itatabunok iti kumbension dagiti Saksi ni Jehova ken nangngegko a nakalawlawag ti pannakailawlawag dagiti prinsipio ti Biblia, sititibker nga inkeddengko a balbaliwak ti biagko. Simmardengak a nagsala, ket idi man la a nariknak ti dakkel a rag-o iti biagko. Nakisinaak iti lalaki a kabkabbalayko iti napalabas nga innem a tawen ken naan-anay a pinugsatko ti amin a pannakainaigko iti napalabas a panagbiagko ken ti dakes nga aglawlaw ti panagpabuya. Dinadaelko met dagiti amin a listaan ti direksion ken pakalaglagipan dagiti manedyer ken dagiti makunkuna a gagayyem.

Baro a Panagbiag

Idin, awan ti trabahok ken pagtaengak, ngem masursurok ti agtalek a naan-anay ken ni Jehova. Agsipud ta kasapulak unay ti gastosen, inlakok dagiti napapateg a sanikuak—kotse, kagay a dutdot, alahas—dagiti bambanag nga impagarupko idi a simbolo iti pudpudno a balligi iti biag. Tapno makapagtrabahoak, naglamlampasoak kadagiti agdan dagiti apartment ken nagdaldalusak agpaay kadagiti pamilia. Naammuak a ti pudno a balligi iti biag saan a marukod babaen kadagiti sanikua wenno saad, no di ket babaen laeng ti kaadda iti bendision ni Jehova.

Idi Abril 23, 1983, nabautisaranak kas maysa a Saksi ni Jehova. Awan dagiti retratista a nanglawlaw kaniak iti dayta nga aldaw, dagiti laeng sumagmamano a Saksi a maragsakan a mangabrasa iti baro a managdayaw ni Jehova iti tengngada. Di nagbayag napanak idiay Australia tapno tulongak ti kabsatko a lalaki a makaammo kadagiti nakaskasdaaw a bambanag a nasursurok. Uray pay no isu ken dagiti annakna dida nakiraman iti reggetko iti kinapudno iti Biblia, ti panagnaedko idiay Australia ket nakabungbunga.

Di nagbayag simrekak iti amin-tiempo a ministerio kas payunir ket nakasarakak kadagiti adu nga Italiano nga agnanaed idiay Australia a nangipakita iti interes iti Biblia. Idi agangay, mangikonkonduktaakon iti adu a narang-ay a panagadal iti Biblia. Ket idi 1985, nagawidak idiay Italia. Idi damo marigatanak a manggun-od iti pagnaedan, ngem ita addan bassit nga apartmentko ket agpempensionak, isu a mabalinko ti agserbi kas amin-tiempo a ministro ken tumabuno kadagiti amin a gimong iti kongregasion.

Iti adu a tawtawen tinarigagayak ti balligi iti panagsala a nangnangruna ngem ti aniaman a sabali pay a banag. Impagarupko a ti dayaw ken kinalatak isudat’ isuaminen a kasapulan. Pinadasko a tinulad dagiti nailubongan nga idolo. Anian a nagpaiduma ita! Siempre, makaparagsak ti panagsala, ngem ita naammuakon a ti pudno a balligi iti biag agtaud iti panangtulong kadagiti sabsabali nga umammo kadagiti nakaskasdaaw a karkari ni Jehova a Dios, saan a ti panagbiag agpaay iti personal a pakaidayawan.

Simamatalek nga ur-urayek ti kaitungpalan ti nakaskasdaaw a kari: “Manginanamaka ken Jehova ket salimetmetam ti dalanna, ket itan-oknaka nga agtawid iti daga. Intono magessat ti nadangkes, makitamto.” (Salmo 37:34; 2 Pedro 3:13)—Kas insalaysay ni Edvige Sordelli.

[Blurb iti panid 13]

Nagparangak kadagiti nalatak a pelikula, agraman ti War and Peace ken Quo Vadis