Ti Nakaragragsak a Lubong ti Panaglinglingay
HOLLYWOOD! Sadinoman ti pagnanaedanyo iti lubong, nalabit dayta a nagan ipalagipna dagiti sine ken panaglinglingay. Maawagan no dadduma a kabisera ti panaglinglingay iti lubong ken Tinseltown, awanen ti sabali a lugar a dandani kapada ti show business a kas daytoy a kabangibang iti Los Angeles, California. Pudno a kasla dayta ti sentro ti lubong a pakaawisan ken pakaragsakan. Kas kinuna ti maysa a mannurat, “ti pakasaritaan ti Hollywood a kas ti manangpataud kadagiti pelikula nga ar-arapaap ket nagbalinen a sangalubongan.”
Panaglinglingay—Dakkel a Negosio
Ngem saan laeng a ti pakasaritaan ti Hollywood ti nagsaknap iti sangalubongan; ti “Hollywood” ket maysa a dakkel, manglikmut iti globo a negosio kadagiti sabali a pagilian. Kinapudnona, sigun iti magasin a Time, ti panaglinglingay ti maikadua iti alikamen iti law-ang a kadadakkelan a negosio ti Estados Unidos iti sabali a pagilian. Ti industria ti panaglinglingay makabiruk iti ginasut a bilion a doliar iti tinawen, ket dakkel a paset—agarup 20 porsiento—ti aggapu kadagiti dadduma a pagilian.
Makabiruk ti Estados Unidos iti manipud 35 porsiento iti amin a masapulan ti lubong iti panaglako kadagiti libro, 50 porsiento manipud iti masapulan ti lubong kadagiti recording, 55 porsiento agpadpada iti sine ken kadagiti maabangan a video ken 75 agingga iti 85 porsiento iti masapulanna iti TV.
Kas subad daytoy a nagdakkelan a masapulan, ti Hollywood linglingayenna ti lubong. Saan a gapu ta maragsakan ti lubong iti dayta—saan laeng a maymaysa a pagilian ti nagreklamo maipapan iti panangtengngel ti kultura nga Americano, ta kaykayaten dagiti agtutuboda dagiti aglablabes a kapanunotan ken ug-ugali manipud America ngem dagiti lokal a kapanunotan ken ug-ugali. Dina kayat a sawen, nupay kasta, nga aggapu laeng idiay Estados Unidos ti panaglinglingay. Adu a pagilian ti addaan iti bukodda nga industria ti panaglinglingay—dagiti sine, TV, recording, liblibro, ay-ayam, ken dadduma pay.
Panaglinglingay—Nalaka a Magun-odan Itatta
Asinoman ti manglinglingay wenno asino ti rumbeng a manglinglingay ti lubong, ti nakaskasdaaw ket ti panaglinglingay a mismo nakalaklaka a magun-odan, nakaad-adu itatta ta naan-anay a naiduma ti panangtamingtayo iti nagbaliw a kasasaad. Tapno iyilustrar: No nagbiagkayo maysa a siglo ti napalabasen, kasano kasansan a nalinglingaykayo kadagiti nasanay, nalalaing a managpabuya? Uray pay no nagnaedkayo iti kababaknangan a daga, nalabit a nagsagabakayo gapu iti kurang a panaglinglingay sigun iti kapanunotan iti agdama a kaputotan. Kas pangarigan, mabalin a marigatankayo nga agbiahe a mapan iti maysa nga opera wenno simponia a konsierto. Itatta basta umimdengtayo laeng kadagiti maaw-awit nga stereo a mangtokar iti aniaman a kita ti adda a musika, wenno itugawtayon iti butaka ti pamilia ket, babaen panangitalmeg iti buton, malinglingaytayo babaen iti dandani aniaman a kita ti ar-arapaapen a pabuya.
Iti aniaman a narang-ay a pagilian, adda kadagiti adu a pagtaengan ti maysa a TV, VCR, ken CD wenno pagpatokaran a cassette, agraman dagiti dadduma pay nga elektroniko nga alikamen. Dadduma nga ubbing dumakkelda nga addaan kadagiti TV iti balay a dandani kadawyan laeng a kas iti sarming. Kadagiti napanglaw a pagilian, adu nga ili ken sangakaarrubaan ti addaan iti pagbuyaan iti TV a sadiay ti pagtitiponan dagiti tao iti rabii tapno malinglingayda. Naynayen a pampanunoten ti sangatauan ti TV. Napno dagiti oras a kaawan ti trabaho iti umad-adu a kita ti panaglinglingay.
Adda kadi pagdaksan dayta? Adda kadi pagpeggadan dagiti moderno a panaglinglingay? Wenno ti kadi kinaadu dagiti paglinglingayan itatta kaipapananna a nakaad-adu ti pagpilian? Maaddaantayo iti natimbeng a panangmatmat iti nakaragragsak a lubong iti panaglinglingay.