Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Naigamerak! Kasano a Maisardengko ti Agsugal?

“NANGRUGIAK a nagay-ayam iti slot machine idi agtawenak iti 13,” ipudno ni David. “Nakagtengak iti tiempo a no malabasak ti pagsusugalan, di mabalin a diak agsugal kadagiti slot machine.” Aminen ti sabali pay a dati a sugador nga agnagan Thomas: “Tinakawak pay dagiti gagayyem, pamilia, ken katrabahuak tapno masuportarak ti bisiok. Makisugalak iti uray aniaman.”

Agpadpada a napadakkel da David ken Thomas kas Kristiano. Agpadpadada a naigamer iti panagsugal​—nailaw-an iti makadangran a bisio. Kunaen dagiti managsirarak nga umad-adu ti bilang dagiti agtutubo a nagbalinen a biktima kadagiti makaguyugoy a sikolohikal a pamay-an a mangsulisog kadagiti agtutubo nga agsugal. Kunaen ti magasin a Time: “Kunaen dagiti managsirarak iti panagsugal nga iti napattapatta a 8 milion a nairuamen nga agsugal idiay America, naan-anay a 1 a milion ket tin-edyer.” Patien ti dadduma nga idiay Estados Unidos, manipud 4 inggat’ 6 a porsiento kadagiti amin a tin-edyer ket naigameren a sugador.

Adu a kita daytoy a bisio ti pakipaspasetan dagiti agtutubo. Idiay Japan, agpapan pay kadagiti nainget a linteg a mangiparit iti panagpusta dagiti agtutubo, “nakadkadlawen ti naynay a kaadda [dagiti agtutubo] kas sugador kadagiti [pagkareraan] ken pagpustaan, ket makapadanag ti iyaaduda,” sigun iti Mainichi Daily News. Ti panagay-ayam iti loteria, panagpusta kadagiti maang-angay nga isports, ken panagbaraha ket nalatak met kadagiti agtutubo a mangpagusto iti tarigagayda nga agpusta.

Pannakaigamer iti Panagsugal​—Dagiti Epektona

Kunaen ni Gordon Moody, ti Gamblers Anonymous, maysa nga organisasion a tumultulong kadagiti mayat a mangisardeng iti panagsugal: “Iti damo, [ti panagsugal] ket nakaskasdaaw a kabbaro a kapadasan, kas ti napateg a pannakatakkuat wenno pannakarikna ken ayat. . . . Nakaay-ayat ken makaawis ti panagay-ayam iti ginnasatan.” (Quit Compulsive Gambling) Wen, iti adu a tao, maysa a makaparagsak a kapadasan ti mangabak ken ti maipakuyog a rugso ti adrenaline. Ngem saankay a kanayon a mangabak iti agnanayon. Inton agangay, maabak ti sugador. Ket ti utang ken parikut iti kuarta ket pangrugian laeng dagiti parikutna.

Ti maysa a nakaigameran a pagpallailangan, kas ti maysa a makaadikto a banag, ti makaituggod iti espiritual, emosional, ken moral a pannakadangran. Makapatanor kadakayo iti aw-awagan ni Gordon Moody a “panangallilaw nga . . . inton agangay, mangadipen kadakayo.” Mapalagipantayo kadagiti sasao ni apostol Pablo: “Dikay ammo aya nga iti pangidatonanyo a siaannugot kadagiti bagiyo met laeng isu dayta ti mangadipen kadakayo?” (Roma 6:16) Kastoy ti panangipaulog ti patarus ni J. B. Phillips iti daytoy a bersikulo: “Kukuanakayo ti pannakabalin a piniliyo a pagtulnogan.” Panunotenyo man nga addakayo iti sidong ti kinaulpit ti maysa a bisio a dikay matengngel!

Gapu ta masansan a mapilit ti maysa nga agtutubo nga agulbod, mangallilaw, ken agtakaw tapno masuportaran ti bisiona, sigurado nga agsagaba met ti relasionna iti pamiliana. Kunaen ti magasin ti Britania a Young People Now: “No maamirismo a nagbalinkan a mannanakaw, managulbod, ken maysa a pakadagsenan, kadagiti inay-ayatmo ken mangdungdungngo kenka, bumaba ti panangipategmo iti bagim.” Di pakasdaawan nga ipadamag ti The Harvard Mental Health Letter a dagiti nairuamen a sugador ket nalaka nga agsagaba iti “nakaro a panagleddaang, pannakariribuk ti isip,” ken adu pay a sakit ti bagi, kas ti “sakit ti panagtunaw, insomnia, sakit ti ulo, alta presion, angkit, nasakit a bukot, ken nasakit a barukong.”

Nupay kasta, ti kangrunaan nga epektona isut’ pannakadangran ti espiritualidad[yo]. Kondenaren ti Biblia ti kinaagum ken ti ayat iti kuarta. (1 Corinto 5:10, 11; 1 Timoteo 6:10) Kas iti aniaman a nakaadiktuan, ti nakairuaman a pannakipusta ket “pakatulawan ti lasag ken espiritu.” (2 Corinto 7:1) Ti ad-adda a panagpustayo, ad-adda a dangdangranyo ti konsiensiayo ken ti relasionyo iti Dios.​—Idiligyo ti 1 Timoteo 4:2.

Ti Kinapinget a Mangisardeng

Kasanoyo a maisardeng ti kasta unay a pannakaigameryo iti daytoy a bisio? Umuna iti amin, masapul a talaga a kayatyo nga isardeng [dayta]. “Saan a maparmek ti aniaman a pannakaadikto malaksid no talaga a kayat ti adikto ti agbalbaliw,” kunaen ni Liz Hodgkinson iti librona nga Addictions. Kaipapanan daytoy ti panangsursuro a “guraen ti dakes,” karimon ti panagsugal. (Salmo 97:10) Kasano? Babaen ti panangpanunot, saan a kadagiti pakaragsakan, no di ket kadagiti ibungana. Ti kadi “aglabas a ragragsak ti basol”​—ti ragsak a mangabak iti sumagmamano a pusta​—napatpateg ngem iti biag nga agnanayon? (Hebreo 11:25) Ti panangpanunot laengen kadagitoy a balikas ti makatulong kadakayo a mangaramid iti napinget a panangisardeng.

Nupay kasta, kunaen ti managsirarak a ni Liz Hodgkinson: “Aniaman a pannakaadikto ket mabalin a nakaro unay a ti panangisardeng kadakuada ket kas iti pannakaputed ti saka wenno ima.” Ngem kinuna ni Jesus: “Ket no ta matam a makinkanawan isu ti mangted kenka ti pakaitibkolan, isu suatem, ket ibellengmo. Ta nasaysayaat kenka a mapukaw ti maysa kadagiti kamkamengmo ngem ti isuamin a bagim maibelleng idiay Gehenna.” (Mateo 5:29) Masapul a maikkat iti biagyo ti aniaman a mamagpeggad iti relasionyo iti Dios!

Kaipapanan daytoy ti panangalagad iti panagteppel. Adda agsublisubli a tarigagay idi ni apostol Pablo a mabalinna koma a binaybay-an a mangringbaw kenkuana, ngem nagkedkedanna ti agbalin nga adipen kadagiti tarigagayna. Kinunana, “Gubgubatek ti bagik, ket iturayak a kas adipen.” (1 Corinto 9:27) Masapul a sursuruenyo met ti agbalin nga istrikto iti bagiyo, a diyo palubosan a dagiti tarigagayyo ti mangtengngel kadakayo.

Panangikkat iti Pakaigapuan ti Parikut

Ngem ti panagballigi iti daytoy a dangadang ad-adut’ sapulenna ngem iti kinapinget. Masansan a ti pannakaadikto iyanninawda dagiti nadagdagsen a parikut. Kuna ti maysa a sugador nga agnagan Dick: “Naisalsalumina ti panagubingko. Awan aniaman a dungngo iti pamiliak. . . . Kanayon a naum-umsiak. Nababat’ panangmatmatko iti bagik.” Gapu iti kasta a pannakaupay, ti pangiliwliwaganna ket panagsugal.

Adu iti tay-ak ti salun-at ti isip ita ti manginaig iti nadumaduma a pannakaadikto kadagiti nasaem a pannakalagip iti pannakaabuso ken pannakabaybay-a kabayatan ti kinaubing. Aniaman ti kasasaad, mabalin a makatulong no ikkaten ti aniaman a pakaigapuan ti parikut tapno maparmekyo dayta. Inyararaw ti salmista: “Usigennak, O Dios, ket ammuem toy pusok. Padasennak, ket ammuem dagiti pampanunotko, ket kitaem no adda dinadangkes a dalan kaniak, ket iturongnak iti dalan nga agnanayon.” (Salmo 139:23, 24) Mabalin a makatulong ti panangisarsaritayo iti mangburburibor iti isipyo iti maysa a nataengan a Kristiano, nalabit maysa a panglakayen ti kongregasion, tapno maawatanyo ti gapu ti panagsugalyo ken no aniat’ masapul nga aramidenyo tapno mabaliwan ti panunot ken ug-ugaliyo.a

“Banag a Nasaysayaat”

Sigun iti libro a Quit Compulsive Gambling, ti panangisardeng “ti umuna laeng [nga addang] iti pannakidangadang iti parikut.” Masapul met iti biangyo ti nainget a panagbalbaliw. Tapno di maulit manen, masapul a liklikanyo dagiti dati a kakaduayo a sugador ken dikay mapmapanen kadagiti pagsusugalan, kas kadagiti casino, pagbibiliaran, ken dagiti umasping kadagita. (Proverbio 13:20) Di kaipapanan daytoy nga iputputongyo ti bagiyo. (Proverbio 18:1) Ikagumaanyo a patanoren ti makagunggona, manangsuporta a panaggagayyem iti uneg ti kongregasion Kristiano. Pagtalinaedenyo ti bagiyo nga okupado iti narang-ay a trabaho, naespirituan nga ar-aramid, ken makagunggona a paglinglingayan.

Ngem palagipannatayo ni Hodgkinson nga agballiginto laeng ti maysa nga adikto iti pannakidangadangna no “maawatan[na] nga adda nasaysayaat pay a banag sadiay​—nga ididiaya ti biag ngem ti panangpadas a penken ti nakairuaman.” Bueno, adda kadi nasaysayaat pay ngem iti namnama nga ididiaya ti Biblia?

Naamuan ti maysa a lalaki nga agnagan Roddy a pudno daytoy. Iladawanna ti bagina a “naigameren a sugador” iti 25 a tawen, sipud pay idi maysa pay laeng a tin-edyer. Pinadas ni Roddy ti amin a kita ti sugal​—karera ti kabayo, karera ti aso, panagpusta iti ay-ayam a soccer, panagsugal kadagiti casino. Ngem idi agangay, inyaplikarnan dagiti kinapudno ti Sao ti Dios a nasursurona kadagiti Saksi ni Jehova. “Iti tallo laeng a bulan,” kuna ni Roddy, “napasamak ti nakaskasdaaw a panagbalbaliw.” Insardengna ti agsugal, ket ita agserserbin kas maysa a panglakayen iti kongregasion Kristiano.

Nalabit, adda met sumagmamano a pannakaammoyo kadagiti sursuro ti Biblia. Kas kada David ken Thomas, a nadakamat idiay pangrugian, mabalin nga agingga ita diyo pay laeng inapresiar dagiti kinapudno ti Biblia. No kasta, apay a ‘diyo paneknekan iti bagiyo no ania ti naimbag ken makaay-ayo ken naan-anay a pagayatan ti Dios’ babaen ti napasnek a panagadal iti Biblia? (Roma 12:2) Nanipud idi inyaplikaren da David ken Thomas dagiti nasursuroda ken pinarayrayda ti pudno a pammati ken kumbiksion, nabalinanda a naparmek ti nakairuamanda a panagsugal. Mabalinanyo met!

Ti panagadalyo iti Biblia ti mamagbalin iti namnama ti Biblia iti masanguanan​—a banag a nasaysayaat ngem panagsugal​—napudpudno kadakayo. Kabayatanna, tulongannakayto dayta a mangpatanor iti personal a pannakirelasion iti Dios. Dikayto ngarud bumdeng nga “agkararag a di agressat” kenkuana agpaay iti tulong, nga agtalekkayo a maawatanna dagiti rikriknayo. (1 Tesalonica 5:17; Salmo 103:14) Gunggonaannakayto kadagiti nainget a panagreggetyo babaen ti panangipaayna iti bileg a mangabak iti pannakidangadangyo maibusor iti nakairuamanyo a panagsugal.​—Galacia 6:9; Filipos 4:13.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 16]

Masansan a kapilitan nga agulbod ken agtakaw dagiti sugador tapno masuportaranda ti bisioda nga agsugal