Panangmatmat iti Lubong
Kinaawan-panagtalek iti Gobierno
“Mapukpukawen ti panagtalek dagiti tattao iti intero a lubong iti sistema,” kuna ti The Washington Post itay nabiit, nga innayonna pay, “Sadinoman, ti gobierno ket naalas a pagsasaritaan.” Iti panagkomentona iti kaadu dagiti napagsaludsodan iti publiko a naiyussuat kadagiti kallabes a tawen, kinuna ti periodiko: “Manipud Canada agingga idiay Japan, ken dagiti lugar iti nagbaetanda, no dadduma kunkuna ti makakellaat a kaadu dagiti umili a di mapagtalkan dagiti kandidato iti lugarda, a gistay nadadaelen ti ekonomia ti pagilianda, ket dumakesto laeng ti kasasaadda imbes a sumayaat.” Idiay Francia, kas pangarigan, namnamaen ti ag-60 porsiento kadagidiay napagsaludsodan a dumakesto ti kasasaad iti masanguanan, idinto ta inyebkas ti umasping a kaadu ti dida pannakapnek iti wagas ti pannakaituray ti pagilianda. Idiay Italia, patien ti ag-75 porsiento a di nasayaat ti panagturay ti gobierno ngem iti napalabas a lima wenno sangapulo a tawenen. Idiay Canada, patien ti nasurok a 50 porsiento a dakdakesto ti kasasaad ti ekonomia ti sumaganad a kaputotan ngem iti agdama.
Ti Bileg ti Placebo
Nabayagen nga ibagbaga dagiti managsirarak iti medisina a medio sumayaat ti agarup maysa ket kakatlo kadagiti pasiente no maikkanda iti placebo, maysa a panangagas a di met talaga a makaagas. Nupay kasta, impakita ti baro a panagadal nga adda birtud ti placebo. Impadamag itay nabiit ti The New York Times nga inadal dagiti sientista idiay La Jolla, California, E.U.A., ti ngangngani 7,000 a pasiente a naipakatan iti kabbaro, pang-eksperimento a panangagas a natakuatan a di met makaagas. Impakita ti panagadal a, medio, simmayaat ti dua ket kakatlo kadagiti pasiente, kadagitoy a panangagas. Nupay no daytoy nga epekto ti placebo ket mabalin, iti dadduma a kaso, a mangiraman iti aktual nga iyiimbag ti bagi, mamakdaar dagiti sientista a no dadduma iyanninawna ti tarigagay ti pasiente a mismo a mangay-ayo iti doktor babaen iti panangipadamagna iti iyuungarna. Gapuna, dakamaten ti dadduma a managsirarak daytoy a panagadal kas pakaigapuan ti naing-inget a panangeksamin kadagiti kabbaro a panangagas.
Panangduktal Kadagiti Agubo
Impadamag ti magasin a National Geographic a mabalin a saan unay a maipadamag dagiti babassit nga ubo dagiti naikali a tubo ngem dagiti dadakkel nga ubo ken panagtedted, ngem kaskasdi a minilion a doliar ti mapukaw ti industria iti kada tawen ken pakaigapuan ti “nalmeng, di makita a polusion.” Naduktalan ti maysa a kompania idiay Canada ti maysa a naisangsangayan a solusion ti parikut—usarenda dagiti aso a Labrador retriever, a mangammo kadagiti babassit a panagubo kadagiti tubo a pakaiyayusan ti krudo, natural a gas, ken kemikal. Umuna, maibomba ti maysa nga espesial a nabangsit a kemikal iti maysa a paset ti tubo a maatap nga agubo. Intono kuan, agtrabahon dagiti aso. Ipadamag ti Geographic: “Masaepda ti agadiwara a kemikal manipud kadagiti naikali a tubo iti kauneg a 5 metro. Iti maysa nga aluguog idiay Louisiana, timmakder dagiti aso kadagiti babassit a bilog ket naangotda ti agtedted a tubo ti kemikal iti 1.8 metro iti uneg ti danum ken 1.5 metro iti uneg ti daga.” Kuna pay ti magasin: “Dagiti aso ket mabalin a maawis iti sangalubongan.”
Ti Tudo nga Inkedked Dagiti Dios
Gapu iti nakaro a tikag, nakapanunot ti gobierno iti estado ti Andhra Pradesh idiay makin-abagatan a daya ti India iti karkarna a taktika tapno agtudo. Sigun iti magasin nga India Today, inyaplikar ti gobierno ti estado “ti kadaanan a ritual ti Vedic a panangkiddaw iti tudo kadagiti dios.” Inkalintegan ti Endowments Minister ti estado: “Ispalennatayto ti Dios.” Dagiti papadi manipud iti 50 a napili a templo ti mangaramid iti ritual iti unos ti 11 nga aldaw. Ti resultana? Ipadamag ti India Today: “Nabatad a di naay-ayo dagiti dios. . . . Gapu ta napaay ti relihion, inkeddengen ti Gobierno ti nasientipikuan a pamay-an. Inyaplikarna ti pannakaparnuay ti artipisial a tudo” babaen iti eksperimento a panangi-spray iti kemikal kadagiti ulep tapno agtudo.
Pannakikompromiso Gapu iti Pannakikompromiso
Agpada nga inturong dagiti Luterano idiay Estados Unidos ken dagiti Metodista idiay Britania ti atensionda iti isyu maipapan iti homoseksualidad. Idiay Britania, nangaramid ti Methodist Conference iti maysa a pagduaduaan a pangngeddeng. Determinadoda a di ordinan dagiti homoseksual a lallaki ken babbai kas papastor; nupay kasta, inwaragawagda met a ti iglesia “bigbigenna, pasingkedanna ken iwaragawagna ti pannakipaset ken panagannong dagiti tomboy ken binabai iti Iglesia.” Idiay Estados Unidos, inruar ti maysa a task force ti Iglesia Luterano ti 21-panid a report a nairanta a maipatulod kadagiti 19,000 a pastor ti iglesia kas sungbatda. Sigun iti Associated Press, pasingkedan ti report a suportaran ti Biblia ti panagtipon dagiti homoseksual. Kuna pay ti report a ti masturbasion ket “kadawyanna nga umno ken makapasalun-at.” Iti daytoy a panangpasingked ken panangmatmat, kontraen ti report ti takder ti Biblia kadagitoy a banag.—Roma 1:26, 27; 1 Corinto 6:9, 10; Colosas 3:6, 7.
Rumangrang-ay ti Negosio ti Sigarilio Idiay Russia
Ipadamag ti magasin a Maclean’s ti Canada a rumangrang-ay ti negosio ti sigarilio idiay Russia ken dadduma a teritoria ti dati a Soviet. Adda ag-70 a milion a managsigarilio idiay dati nga Union Soviet, wenno ag-25 porsiento iti populasion, ken makonsumoda ti 350 a bilion a sigarilio iti kada tawen. Ket yantangay saanen a maipapaalagad dagiti linteg a mangiparit iti panagsigarilio idiay dati a Soviet, linayus dagiti kompania ti Laud ti media—radio, TV, periodiko, magasin, ken billboard—kadagiti advertisement kadagiti produktoda. Nupay mabalin nga aggatad iti dua agingga iti maminpat a daras dagiti etiketa dagiti sigarilio ti Laud ngem iti lokal nga etiketa, masansan a magusgustuan ida gapu iti kinalatakda. Kuna ti Maclean’s: “Ipakita dagiti estadistika ti gobierno nga ag-500,000 a Ruso ti tinawen nga agsakit iti kanser iti bara ken dadduma pay a mainaig-panagsigarilio a sakit.”
De-Pilid nga Ospital
Tumultulongen ti maysa a karkarna nga ospital kadagiti masakit idiay India: maysa a tren a maawagan Lifeline Express. Impadamag ti magasin nga Asiaweek a babaen ti panangiwanwan dagiti boluntario a doktor, ti tren ket “nagbalinen a de-pilid nga ospital.” Lumabas kadagiti away ken agsardeng iti makabulan agingga iti makabulan ket kagudua, nga ikkanna ti tiempo dagiti siruhanona a mangagas iti ag-600 a pasiente sakbay nga umakar iti sabali manen nga away. Iti panangimanehar ti maysa a di-agganansia a timpuyog a maawagan Impact India Foundation, nakatulongen ti de-pilid nga ospital iti ag-400,000 a tattao. Ipadamag ti Zelma Lazarus ti Impact India: “Dagus a dimmakkel daytoy a proyekto. Kidkiddawen kadakami ti dadduma a pagilian a mangipasdekkam iti umasping a de-pilid a sistema ti ospital.”
Panangpattapatta Kadagidiay Para-Impierno
Nabiit pay a nababalaw ti Southern Baptist ti Alabama, E.U.A., idi impablaakda ti maysa nga opisial a panangpattapatta nga agkunkuna nga 46.1 a porsiento iti populasion ti estado ti mabalin a mapanto idiay impierno nga isursuro dagiti Baptist. Ti reportda a naipablaak iti The Birmingham News, ti nangted iti pannakailasin dagiti nadumaduma nga ili, babaen ti panangilista iti porsiento dagiti “di maisalakan” iti tunggal ili. Sigun iti Associated Press, basta inkissay dagiti Baptist ti bilang dagiti miembro ti iglesiada iti populasion iti kada ili, sada inyaplikar “ti maysa a sekreto a pormula” a mangammo iti bilang dagiti tattao manipud dadduma a relihion a mayat met a mapan idiay langit. Ti reportda ket binabalaw dagiti managbasa iti The Birmingham News. Insurat ti maysa: “Sobran a kinapangas ti panangaramid iti maysa a pormula a mangpattapatta iti bilang dagiti di maisalakan.”
Mangpasalun-at iti Tao Dagiti Makapabileg a Kapadasan
“Ti panagdanag ken emosional a problema ti mangpakapuy iti resistensia ti bagi, idinto ta ti rag-o ken ragsak parayrayen ken papigsaenna ti resistensia maibusor iti sakit.” Kasta ti pananggupgop ti periodiko ti Alemania a Nassauische Neue Presse iti pammaneknek a naurnong ti kabbaro a siensia ti psychoneuroimmunology. Dagiti negatibo nga impluensia idiay panggedan wenno idiay pagtaengan pakapuyenda ti resistensia ti bagi. Iti kasumbangirna, sigun ken Dr. Anton Mayr, maysa a propesor ken mikrobiologo, makapabileg ti epekto dagiti positibo nga emosion ken kapadasan. Dinakamatna ti dadduma a pangarigan: “Ti pammati, namnama, ayat, panagtalek, kinatalged, komunikasion, positibo a panangparayray iti biag, panagpalpaliwa—ken ti tured ti pakinakem nga agbiag ken agbalin a nasalun-at.”
Kinarinuker ken Panangipudno
Dinamag ti dua nga Italiano a mannurat, a nagpammarang a politiko wenno negosiante, ti pinulpullo a Katoliko a papadi maipapan iti pannakapakawan dagiti nakaro a basol. Sada impablaak ti kinuna kadakuada dagiti papadi idi nagkumpisarda. Ipadamag ti periodiko a La Repubblica: “Ibilang ti iglesia a nakabasol [dagiti mannurat] iti panagtabbaaw, ket naumsida payen ken nalabit naikkatdan gapu iti dayta.” Ngem kuna pay ti periodiko a dagitoy a dida nadlaw a panagipudno “idemostrana ti pudno a pannakariribuk, kinakapuy, ken kinalulok ti adu kadagiti 36,000 nga Italiano a papadi, nga agparang nga ad-adda nga interesado iti sekso ngem kadagiti basol maibusor iti kagimongan.” Naduktalan ni Pino Nicotri, maysa kadagiti mannurat nga iti 49 a papadi a “nagkumpisaranna,” maysa laeng ti di nangpakawan kenkuana ket kinunana nga ipudnona ti naaramidna a krimen kadagiti pannakabagi ti linteg. Inkomento ti La Repubblica: “No ti dadduma a papadi ti pagsasaritaan, uray pannuksok ket saan a basol, ket awan met serserbi ti ipapan iti maysa a hues, yantangay ti kapatgan isu ti panangpakawan ti Dios.”
Nangato a Bilang Dagiti Umim-imbag
“Nagbaliwen ti pakasaritaan ti Brazil kadagiti kallabes a tawtawen. Manipud iti panagbalinna a lugar a paglakuan [iti narkotiko], ti pagilian ket nagbalin metten a managusar ken manangpartuat,” ilawlawag ni Arthur Guerra de Andrade, maysa nga espesialista iti alkoholismo ken pannakaadikto iti droga. Sigun iti O Estado de S. Paulo, ti panangabuso iti droga “apektaranna ti 6 agingga iti 8 a porsiento iti populasion.” Kasta pay met a “kadagiti agtutubo nga agtawen iti 12 agingga iti 16, napadasen ti 90 porsiento ti uminum iti arak.” Kuna pay ni Andrade: “Immadu iti 50 porsiento ti bilang dagiti tattao a mangipakpakita iti pisikal ken sikolohikal a parikut gapu iti arak iti napalabas a sangapulo a tawen.” Kanayonanna pay, “ag-25 a porsiento kadagiti aksidente a mapasamak idiay pagtrabahuan idiay Brazil ket gapu iti panangabuso iti droga, nangnangruna iti arak.” Nupay kasta, iti nasayaat a dasig, ti Brazil “ti addaan iti kaaduan a bilang dagiti umim-imbag iti lubong—60 agingga iti 80 a porsiento kadagiti trabahador nga alkoholiko.”