Ti ‘Megapode’ ken Dagiti Binatil nga Itlogna
BABAEN TI KORESPONSAL TI AGRIINGKAYO! IDIAY SOLOMON ISLANDS
AGARUP dua nga oras a daliasaten babaen iti bangka manipud Honiara, ti kabisera ti Solomon Islands idiay Guadalcanal, isu ti puro ti Savo, a nalatak gapu iti aktibo a bulkanna ken ti tumatayab a megapode, a pagaammo met a kas scrub fowl iti Australia. Dagiti agindeg sadiay no dadduma usarenda dagiti napudot a bato ken dagiti pumsuak a napudot a sengngaw manipud kadagiti rengngat iti daga a pagluto iti taraonda ken pagpapudot iti suplayda a danum. Usaren met a sisisirib ti tumatayab a megapode daytoy a gameng ti nakaparsuaan.
Nupay no adayo a basbassit ngem ti kadawyan a manok, ti tumatayab a megapode umasping ti langana, a nalukmeg ti bagina, ababa a nagbukbukel dagiti payakna ken dadakkel, nabileg, uppat ti ramay ti saksakana. Ababa ti sippitna ken nagkurba bassit nga agpababa. Napartak ti panagtayab ti megapode ngem apagbiit laeng.
Ti tumatayab a megapode (kaipapananna “dadakkel a saka”) mairaman iti grupo dagiti tumatayab a kas ti kadawyan a manok—ti Galliformes. Maysa dayta nga agukop a tumatayab a mangikali kadagiti itlogna iti nabunton nga agruprupsan a natnateng tapno pessaanna ida iti kanayon a 33 degrees Celsius a pudot. Iti daytoy a puro, addaan dagiti megapode iti naiduma a pagukopan. Ania pay koma ti nasaysayaat ngem ti pinapudot ti bulkan a darat nga adda kadagiti aplaya ti Savo?
Adu nga ektaria kadagiti patag nga aplaya ti siaannad nga inaladan dagiti katutubo babaen iti pader a nalalagda a bulong ti palma. Dagitoy dagiti “pagitlogan” ti megapode. Iti uneg, ti lugar mayarig iti naannad a namulaan ti kaykayo nga agbunga. Naintar ti pannakaimula dagiti babassit a kayo, a nalawag a mangipaay iti nataltalged nga aglawlaw para kadagiti sumarungkar a tumatayab. Iti daytoy intero a lugar, napnapno ti darat kadagiti babassit nga abut nga agarup 60 centimetro ti diametroda, a pammaneknek iti isasarungkar dagitoy a karkarna nga atap a tumatayab iti agbannawag wenno iti sumipnget tapno agkalida iti nasupit nga abut a 90 centimetro ti kaunegna tapno pagitlogan ken pagikalianda kadagiti itlogda.
Ket anian nga itlog! Agpromedio ti kadakkelda iti manipud walo agingga iti siam a centimetro ti kaatiddogda ken agarup innem a centimetro ti diametrona, nakaskasdaaw ti kadakkelna agpaay iti kasta a kabassit a tumatayab. Apaman a mapessaan, ti naan-anayen ti dutdotna a piek rumkuasen iti rabaw ket agtarayen a bukodna. Iti las-ud ti 24 oras makatayaben.
Tunggal aldaw, umay dagiti agindeg iti bario kadagiti “pagitlogan” tapno kalienda dagiti itlog, a kasla isu ti kangrunaan a paset ti kadawyan a taraon dagiti agindeg iti puro. Nakaskasdaaw no kasano a lutuenda dagiti nalasaw, umalsa a binatil nga itlog. Sisisigo a mabuong ti itlog ti megapode babaen iti nalungog a tirad a berde a sangá ti bulo ket kalpasanna maibukbok iti lungog ti sangá. Ti sangá ti bulo, a napnon iti itlog, ti siaannad a maipaidda iti anggulo a 45-degree kadagiti napudot a beggang. Di agbayag agburbureken dagiti itlog ket mailaok iti berde a tubbog ti napudot a berde a bulo. No naluton, masigiten ti bulo, ket ti maysa addaanen ti kas-itsura ti sausage a binatil nga itlog nga addaan iti naisangsangayan a makaay-ayo a raman. Umaykayo iti Solomon Islands, ket padasenyonto dayta!