Kaba—Elegante nga Estilo ti Kawes Dagiti Africano
BABAEN TI KORESPONSAL TI AGRIINGKAYO! IDIAY GHANA
KABA—makitam dayta iti gistay sadinoman ditoy Ghana ken kadagiti kaarruba a pagilian iti Laud nga Africa. Daytat’ pagkawes iti adu nga okasion—manipud pumpon agingga kadagiti naragsak a Nakristianuan a taripnong. Ket nadumaduma ti estilo ken kolor ti kaba.
Ania ngamin aya ti kaba? Daytat’ nalatak nga estilo ti kawes dagiti babbai. Ti nagan tukoyenna ti makinruar a blusa a pagat’ siket. Nupay kasta, saan a dayta laeng ti maisuot. Ti dua-yarda a tela a silalatak a pagaammo ditoy a wax print, wenno java print, depende iti kalidadna, ti kakuykuyogna. Asetam ti nagan daytoy a kawes a maipandiling a pagat’-lipaylipay. Kompleto laeng ti aruaten no maibidang manen ti sabali pay a dua-yarda a tela a maawagan nguso. Adut’ pakausaran ti nguso ket mabalin met nga usaren kas katerno a pannakakallugong wenno pangyabaday iti ubing.
Ti kaba ket naisangsangayan idiay Africa, ngem pagaammo dayta babaen ti nadumaduma a nagan iti intero a kontinente. Awagan dayta dagiti taga Liberia kas lappa. Idiay Benin daytat’ genwu. Dagiti taga Sierra Leone awaganda dayta kas docket ken lappa. Ngem di pay unay nabayag, ti kaba saan idi nga ammo dagiti pagilian iti Africa. Ditoy Ghana, kas pagarigan, ti estilo a dansenkran ket nalatak kadagiti babbai nga agsasao iti Akan. Buklen daytoy ti dua a nagsina a tela a no dadduma agkakolorda. Ti maysa a tela ket maibidang ken mabarikesan. Ti maikadua a tela, a kadawyanna dakdakkel, ti mayabaday iti makinkannigid nga abaga, a maisilliasid iti barukong ken bukot. Ti naisangsangayan nga estilo ti buok a maawagan met dansenkran, kadawyanna maaramid a kabagay daytoy a kawes.
Idi maus-usaren ti makina a pagdait, nupay kasta, dadduma nga Africana ti nangrugin a nangaramid kadagiti kawes a kaarngi ti blusa dagiti taga Laud. Ti ideya ket tapno maabbongan dagiti abaga a kas iti ar-aramiden dagiti babbai a taga Laud. Sigun iti maysa a salaysay, narigatan idi ti dadduma a mangibalikas iti ekspresion a “pangabbong kadagiti abaga.” Ti sao a “pangabbong” nagbalin ngarud a kaba.
Agbalin nga Uso ti Kaba
Manipud kadagiti agop-opisina agingga kadagiti mannalon, agkawkawes latta dagiti babbai iti kaba. Kinapudnona, mailaklako payen dayta idiay ballasiw taaw! Nupay kasta, nabiit pay ti kasta a popularidad.
Ngamin, saan a magustuan ti amin a babbai dagiti estilo ti kaba a nalatak nga 40 wenno nasursurok pay a tawenen ti napalabas. Ti nagretiron a social worker nga agnagan Agnes, nga 62 anyosnan, ti nangibaga iti Agriingkayo! a “nakakatkatawa” ti dadduma kadagiti lausen nga estilo. Para iti dadduma a babbai, kasapulan ti adu nga anus ken kinaarte iti umno a panangisuot iti kaba, agraman iti asetam ken nguso-na. Malagip ni Elizabeth, maysa a mangimanmanehar iti paktoria a pagdaitan iti kawes dagiti babbai: “Dakami nga agkabannuag a babbai ket marigatan a mangbatido iti panagisuot iti asetam ken nguso. Diak pulos nabatido ti arte,” inadmitirna.
Ti panangidumduma iti kasasaad ti nangimpluensia met iti saan unay a kinauso daytoy a kawes. Imbaga ti 65-anyosen a ni Serwah iti Agriingkayo! a nabiit pay nga ipagarup dagiti adu a dagiti estilo-Lumaud a kawes ket para kadagiti edukado, idinto ta ti kaba ket para kadagiti di nakaadal.
Nupay kasta, ti baro a pannakaawat iti kultura ti nakatignayan ti adu nga Africana a mangusig manen iti kaba. Dagiti diseniador iti uso ti nangpalatak met iti dayta a kawes. Ngamin, nangpartuatda iti baro a tela nga awaganda iti slit. Iti pannakadiseniona a kas kain ngem pagat’ lipaylipay, rinisutna ti parikut ti dadduma a babbai maipapan iti umiso a panagisuot iti asetam ken nguso. Dagiti eksibision ken panangipabuya iti uso dakkel met ti naaramidanda iti panangitandudo iti kaba kas uso.
Siempre, kas iti kasasaad ti uso iti adu a lugar, dadduma kadagiti kabaruan nga estilo ipaganetgetda unay ti sensualidad. Kunaen ti 69-anyosnan a ni Clara, a dagita a narasay wenno nakipet a pagan-anay agparang a dadaelenda “ti orihinal a panggep ti kaba,” a daytat’ “pangabbong uray kadagiti abaga.” Gapuna, laglagipen koma dagiti Kristiano a babbai, ti balakad ni apostol Pablo: “Kasta met tarigagayak a dagiti babbai arkosanda dagiti bagbagida iti naimbag-pannakaurnosna a kawes, buyogen ti kinaemma ken kinasimbeng ti panunot.”—1 Timoteo 2:9; 1 Corinto 10:29.
Para kadagiti babbai a nainsiriban ti panagpilida, ti kaba ket talaga nga elegante ken praktikal nga estilo ti kawes. Ket bayat nga aglausen ti adu a tradisional nga estilo ti kawes dagiti Africano, nakalasat ngarud ti kaba kas estilo a mangiparang iti kultura ken aglawlaw dagiti Africano iti makaay-ayo ken elegante a pamay-an.
[Ladawan iti panid 24]
Ti nguso, a nausar ditoy kas pannaka-kallugong
[Ladawan iti panid 25]
Ti nguso, a nausar a pangyabaday iti ubing