Panangsalaknib iti Annaktayo Manipud Kadagiti Barkada

“Kasapulan dagiti annak ti tattao a mangisakit kadakuada.”​—Not My Kid​—Gang Prevention for Parents.

SUMAGANAD iti relasiontayo iti Dios, dagiti annaktayo ti maysa kadagiti kapapatgan a sanikuatayo. Masapul a kasaritatayo ida, imdengan ida, arakupen ida, ken siguraduentayo nga ammoda a nakapatpategda kadatayo. Masapul nga isurotay ida kadagiti naimbag a banag​—nga agbalin a mapagpiaran ken mannakitinnulong, no kasano ti maaddaan iti naimbag a biag, ken no kasano ti agbalin a naasi kadagiti sabsabali.

Ti dakkel a parikut ita ket nabigbig ti superintendente iti pagbaludan dagiti delingkuente nga agtutubo, a kunkunana: “Saan a maisursuro dagiti naimbag a prinsipio iti pamilia.” Sigurado a masapul nga asikasuentayo daytoy. Masapul nga agbiagtayo sigun iti kayattayo a panagbiag ti annaktayo ken ipakitatay koma kadakuada ti rag-o nga ipaay daytoy iti panagbiagtayo. No ditay isuro dagiti umiso a prinsipio kadakuada, kasano a manamnamatayo ida a mangannurot kadagita a prinsipio?

Ti magasin a Today, a naipablaak para kadagiti mannursuro iti America, kinunana a dagiti barkada masansan nga allukoyenda dagiti agtutubo a “mangmatmat iti bagida nga awan serserbida” ken dagiti “agsapsapul iti kinatalged, kinasinged, ken panangakseptar iti kagimongan.” No agpayso nga ipapaaytayo iti annaktayo dagidiay a banag iti pagtaengan​—kinatalged ken ti naan-anay a pannakarikna iti balligi agpadpada iti pamilia ken iti panagbiagda​—didanto maallukoy kadagiti ulbod a kari ti maysa a barkada.

Saritaen ti lider ti maysa a grupo ti polisia iti California a manglablaban kadagiti barkada ti pannakakigtot a makitana iti rupa dagiti nagannak no agtuktok ti polisia iti ruanganda ket ibagada a naisarsarak ti anakda. Dida mamati nga adda dakes nga inaramid daydiay pagarupenda nga am-ammoda a naimbag. Ngem nakasarak ti anakda iti baro a gagayyem ket nagbalbaliwen. Saan la ngamin a nadlaw dagiti nagannak.

Nasken ti Panagannad

Dagiti tattao nga agnanaed kadagiti lugar nga aktibo dagiti barkada, kunada a rumbeng a nasimbeng ti panagpampanunot agpadpada dagiti agtutubo ken natataengan ken dida kariten wenno pangtaan ti maysa a barkada. Liklikam ti dadakkel a grupo dagiti miembro ti barkada, ket dika tuladen ti langa wenno tigtignayda, agraman ti estilo ken kolor ti kawesda. No tuladem ida, agbalinka a puntiria ti kalaban a barkada.

Kasta met, no agkawes wenno agtignay ti maysa a tao a kasla kayatna ti makibarkada, mabalin nga isut’ piliten dagiti miembrona nga agbalin a maysa kadakuada. Impakita ti ama ti tallo nga ubbing idiay Chicago ti kinapateg ti panangammo iti kababalin dagiti miembro ti barkada iti lugarda. Kinunana: ‘No adda iti kannawan ti bulong ti gorrak, ipagarupda a diak raraemen ida.’ Ket mabalin nga agbanag dayta iti kinaranggas!

Agbalinkay a Nasinged Kadagiti Annakyo

Kinuna ti maysa nga ina: “Masapul a nasiputtayo kadagiti annaktayo​—no ania ti rikriknada ken no ania ti ar-aramidenda. Awan gundawaytayo [a tumulong] no saantay nga aginteres a personal iti biagda.” Kinuna ti sabali pay a saan a sumardeng ti parikut iti barkada no saan a pasardengen dayta dagiti nagannak. Kinunana pay: “Ayatentay dagiti annaktayo. No madadaelda, madadaeltayo.”

Am-ammotay kadi ti gagayyem dagiti annaktayo, no papanan dagiti annaktayo kalpasan ti panageskuela, ken no ayanda no rabiin? Siempre, saan a tunggal ina ket nakasangpeten no sumangpet ti annakna nga aggapu iti eskuelaan. Ngem dagiti agsolsolo nga inna a situtured a mangikagkagumaan a mangbayad iti abang ken mangtaraon iti annakna ti mabalin a makiurnos iti dadduma nga inna wenno iti maysa a taltalkenda a mangaywan iti annakda iti malem.

Napagsaludsodan ti maysa a lalaki nga agnanaed iti lugar ti kadakkelan a barkada, no kasano a masalaknibanna ti annakna kadagiti barkada. Imbagana nga ikuyogna ti barona iti sangakaarrubaan ket ipakitana kenkuana dagiti pagbanagan ti aramid dagiti barkada. Itudona dagiti graffiti ken dagiti nadadaelen a patakder ken ipakitana kenkuana “a ti lugar ket saan a natalged ken agpalpallailang laeng dagiti miembro ti barkada, nga awan ti aniaman a makagunggona nga ar-aramidenda iti biagda.” Innayonna: “Kalpasanna ilawlawagko a no annurotenna dagiti prinsipio ti Biblia, maliklikanna ti kasta a pagbanagan.”

Ti kasta a simple a banag a kas iti napasnek a panaginterestayo iti aramid ti annaktayo iti eskuelaan masalaknibanna ida. No iyeskediul ti eskuelaanda ti maysa a rabii para kadagiti nagannak wenno dadduma a tiempo a pakaawisan ti nagannak a bumisita iti pagadalanda ken makisarita kadagiti mannursuro, ikagumaanyo ti mapan. Am-ammuenyo dagiti mannursuro ti annakyo, ket ipakaammoyo a maseknankayo iti anakyo ken paginteresanyo ti panageskuelana. No ti eskuelaan ket awanan iti programa ti ibibisita, ikagumaanyo ti mangsapul kadagiti gundaway a makisarita kadagiti mannursuro maipapan iti irarang-ay ti anakyo idiay eskuelaan ken no kasano a makatulongkayo.

Natakkuatan ti maysa a surbey iti maysa a dakkel a siudad ti America a kadagiti estudiante a tinulongan wenno pinaregta ti pamiliada kadagiti homework-da, 9 porsiento ti nakibarkada. Ngem kadagiti pamilia nga awan ti kasta a naipaay nga atension, mamindua ti kaadu ti estudiante​—18 porsiento​—ti nakibarkada. No naayat ken nasinged ti pamiliatayo ken agkakaduatayo a mangaramid kadagiti makagunggona a banag, bumassit ti posibilidad a maallukoy ti annaktayo kadagiti ulbod a kari dagiti barkada.

Ti Pudno a Kasapulan ti Annaktayo

Kasapulan ti annaktayo dagiti isu met laeng a banag a kasapulantayo​—ayat, kinamanangaasi, ken panangipateg. Adu nga annak ti di pay naaprosan buyogen ti manangipateg, naayat a pamay-an wenno naibaga a pudno a napategda. Sapay koma ta saan a kasta ti kasasaad ti annaktayo! Arakupentay koma ida, ibagatayo nga ay-ayatentay ida, ket siertuentayo nga agbiagda a maitunos iti umiso a prinsipio nga insurotayo kadakuada. Nakapatpategda kadatayo ta ditay tratuen ida iti sabali a pamay-an.

Inlawlawag ni Gerald, maysa idi a miembro ti barkada: “Awan amak a pagpaidalanak, isu a nakibarkadaak tapno mapunnuan dayta a pagkurangan iti biagko.” Rinugianna ti nagdroga idi agtawen iti 12. Ngem idi agtawenen ti 17, rinugian ni nanangna ti regular a panagadal iti Biblia iti pagtaengan a kadua dagiti Saksi ni Jehova. Inyaplikarna dagiti nasayaat a prinsipio ti Biblia iti biagna. Kunana: “Nakitak a nagbalbaliw, ket nagpanunotak, ‘Adda makagunggona iti daytoy.’” Ti nagsayaat a pagwadanna ti nakagutugotanna a mangbalbaliw iti biagna.

Makita koma ti annaktayo ti nasayaat a pagwadan kadatayo​—nga agbiagtayo sigun iti wagas nga ibagatayo a panagbiagda. Rumbeng a nasayaat ti panagriknada iti pamiliada, saan a gapu iti sanikuana, no di ket gapu iti ar-aramidenna. Ket matulongan koma dagiti annak iti pamay-an a maipagpannakkelda ti nasayaat a kababalinda. Ti dati a County district attorney ti Los Angeles a ni Ira Reiner kastoy ti kunana: “Masapul a maseknantayo kadagiti ubbing sakbay a makibarkadada.”

Panangipaay iti Kasapulanda

Saan a dagiti material a banag nga it-itedtayo kadagiti annaktayo ti kapapatgan. Ti pudno a kapatgan ket tulongantay ida a dumakkel a naayat ken manangipateg nga adulto a mangan-annurot kadagiti nagsayaat a kababalin. Kuna ti Biblia nga inawagan ni nalinteg a Jacob ti annakna kas “annak nga inted ti Dios a siaasi [kaniak].” (Genesis 33:5) No kasta ti panangmatmattayo iti annaktayo​—kas insagut ti Dios kadatayo​—ad-adda a tratuentayo ida buyogen ti ayat ken isuro ida nga agbiag a mapagpiaran, nalinteg, ken manangannurot iti nasayaat a kababalin.

Sapay koma ta aramidentay ngarud ti amin a kabaelantayo a mangipaay iti umiso a pagwadan kadagiti annaktayo. Ikkantay ida iti umiso ken makagunggona a maipagpannakkel iti pamiliada, saan nga iti material a sanikua ti pamilia, no di ket ti kita ti kinataotayo. Iti kasta, saandanto a sapulen ti pannaranay dagidiay adda kadagiti kalsada.

No lagipenna ti kinaagtutubona, kuna ti maysa a lolo: “Awan a pulos ti inaramidko a nakaibabainan ti pamiliak.” Binigbigna a kastoy ti nariknana agsipud ta ammona nga isut’ ay-ayaten dagiti nagannak kenkuana. Pudno a marigatan dagiti inna ken amma a di pulos nakagun-od iti ayat kadagiti nagannak kadakuada, a mangipakita iti ayat kadagiti annakda. Nupay kasta, kasapulan a pagreggetan ti nagannak nga ayaten dagiti annakda.

Apay a nakapatpateg daytoy? Agsipud ta, kas kinuna ti magasin a “What’s Up,” nga impablaak ti Gang Investigators Association iti Utah, “no marikna dagiti agtutubo a maay-ayat ken natalgedda​—saan a kinatalged iti pinansial, no di ket emosional a kinatalged​—masansan a mapukaw ti pakagutugotanda a makibarkada.”

Nalabit pagarupen ti dadduma nga agbasbasa a manmanon dagiti naayat a pamilia. Ngem addada. Masarakanyo ti adu kadakuada kadagiti kongregasion dagiti Saksi ni Jehova iti intero a lubong. Agpayso a saan a perpekto dagitoy a pamilia, ngem adda dakkel a nakaidumaanda: Ad-adalenda ti ibagbaga ti Biblia maipapan iti panangpadakkel iti anak ken ikagkagumaanda nga iyaplikar dagiti nadiosan a prinsipio ti Biblia iti panagbiagda. Sa, isursuroda dagitoy a prinsipio kadagiti annakda.

Umanamong dagiti Saksi ni Jehova iti sasao a nailanad iti The Journal of the American Medical Association: “Di manamnama ti maysa kadagiti . . . tin-edyer a ‘Basta mangibaga iti saan’ no di mangipaay iti rason a ‘Pangibagaanda iti wen.’” Iti sabali a pannao, no kayattayo nga ibaga ti annaktayo ti wen kadagiti nasayaat ken makagunggona a banag, masapul nga iwanwantayo ida iti dayta a kalat.

Awan la ketdi ti agtarigagay kadatayo a mangibaga iti imbaga ti maysa nga ama: ‘Nakasarak ti anakko iti pannakikadua ken panagraem nga ita laeng a nariknana, iti kabarkadana.’ Wenno ditay la ketdi kayat a mangngeg iti annaktayo ti kinuna ti maysa nga agtutubo: “Nakibarkadaak agsipud ta kasapulak ti pamilia.”

Masapul a datayo a nagannak dayta a pamilia. Ket masapul nga aramidentay amin a kabaelantayo tapno makitatayo dagiti ipatpategtayo nga annak nga agtalinaed a naragsak ken naayat a pasetna.

[Kahon/Dagiti ladawan iti panid 10]

Pagsurotan Para Kadagiti Maseknan a Nagannak

✔ Mangbusboskayo iti tiempo iti pagtaengan a kadua ti annakyo, ket aramidenyo dagiti bambanag a sangsangkamaysa kas pamilia

✔ Am-ammuenyo ti gagayyem ken pamilia [ti gagayyem] ti annakyo, ken ammuenyo ti pappapanan ken kakadua ti annakyo

✔ Ipakaammoyo iti annakyo a mabalinda ti umadani kadakayo iti aniaman nga oras no adda aniaman a parikutda

✔ Isuroyo iti annakyo a pagraemanda ti sabsabali a tattao, dagiti kalinteganda, ken dagiti kapanunotanda

✔ Suportaranyo ti annakyo babaen ti pannakiam-ammo kadagiti mannursuroda, ket ipakaammoyo kadagiti mannursuro nga ap-apresiarenyo ida ken dagiti panangikagumaanda

✔ Dikay risuten dagiti parikut babaen iti panangbugkaw wenno panangranggas

Kasapulan ti annakyo ti naimpusuan a panangipategyo

[Ladawan iti panid 9]

Mangsalaknib ti panangipakita iti interes iti ar-aramiden ti anakyo iti eskuelaan