Panangmatmat iti Lubong
Dagiti Kamali iti Panangkorektar iti Biblia
“Gagangay idi maika-17 ken maika-18 a siglo dagiti kamali iti pannakayimprenta ti Biblia,” kuna ti magasin a Bible Review, “ngem dina kaipapanan a nabaybay-an ida.” Kas pagarigan, naipablaak idi nagturay ni Charles I ti nagdinamag a Maag a Biblia. Iti Salmo 14:1, nagkamali dagiti nagimprenta a nangsukat iti maysa a sao. Isu a kastoy ti mabasa iti umuna a bersikulo: “Ti maag kinunana iti pusona nga adda Dios.” Namulta daytoy iti 3,000 a pound. Idi 1631, 300 a pound ti multa ti maysa pay a kompania, ti Barker and Lucas, gapu ta inikkatna ti maysa a sao iti naawagan a Mannakikamalala a Biblia. Daytoy ti nangbangkarote kadakuada. Kuna ti bersionda: “Makikamalalaka.” Kasta met laeng ti napasamak iti Itultuloymo ti Agbasol a Biblia, idi 1716. Iti teksto a nangibagaan ni Jesus iti lalaki a pinaimbagna a “dika agbasolen,” naisurat ketdi nga “itultuloymo ti agbasol.” Saan met a naipuera ti Suka a Biblia, a naipablaak idi 1717. Naisurat iti paulo ti kapitulo 20 iti Lucas “Ti pangngarig maipapan iti Suka,” imbes a “Ti Pangngarig Maipapan iti Kaubasan.”
Dagiti Polis a Naka-Roller Blades
Iti panagregget ti dadduma a polis idiay Amianan nga America a kanayon a makasaritada dagiti tattao iti sangakaarrubaanda, agisuotda iti roller blades. Mas gagangay metten ti pannagna, panagkabalio, ken panagbisikletada nga agpatrolia, kuna ti The Toronto Star. Agus-usaren dagiti polis iti roller blades kadagiti dadakkel a siudad a kas iti Chicago, Miami, ken Montreal. Kuna ti maysa kadagiti polis a nangirusat iti panagusar iti roller blades a ni Sergeant Bill Johnston, iti polisia ti Fort Lauderdale: “Naimpusuan a naakseptar dayta nanipud unay idi nairugi. Babaen iti roller blades, ad-adda a maipakitam a maseknanka iti publiko, ken nalaklakadaka nga asitgan.” Ipatuldo ti The Toronto Star nga “adda pagimbagan ti panagusar iti roller blades—a pangkellaat, kas pagarigan, kadagiti mannanakaw iti kotse kadagiti paradaan.”
Kompas ti Ikan
Kasano nga agdaliasat dagiti rainbow trout? Natakuatan dagiti biologo idiay New Zealand nga adda “magnetiko a kompas iti agongda,” kuna ti magasin a New Scientist. Maisuro ti adu a tumatayab ken reptilia ken sumagmamano a mamalia ti bagida iti magnetiko a paset ti daga. Ngem pulos a saan a nailasin dagiti sientipiko dagiti selula a mangiturong iti amianan, dagiti selula a maipagarup nga aglaon iti magnetiko a mineral a magnetite. Iti trout, nadiskobre dagiti managsirarak idiay University of Auckland ti maysa a nerve fiber iti rupa ti ikan nga agtignay no maisarang iti magnetiko a paset. Ti panangtuntonda iti fiber ti nangiturong manen kadakuada iti agong ti ikan, a nakasarakanda kadagiti selula ti nerbio nga aglaon iti magnetite.
Kinaranggas iti Soccer
Ti nabara a sinnalisal ti nadumaduma a timpuyog a nakisalip iti World Cup a kampeonato iti soccer itay napan a tawen ti nangrugian dagiti selebrasion a masansan a nagpatingga iti kinaranggas. Idiay Mexico, nasurok a 1,500 a polis ti naayaban a mangkontrol kadagiti agrayo iti timpuyog ti Mexico. Nasurok a 200 a tattao ti imbalud dagiti polis, kuna ti periodiko nga El Universal iti Mexico. Kabayatan ti kinaranggas, ti rebentador a naipalladaw iti rupa ti maysa nga agtutubo nga agrayo, ti nakadadaelan ti maysa a paset ti bangabangana. Nariribuk met dagiti selebrasion idiay Argentina, Belgium, ken Brazil, a nakadunoran ken nakaarestaran ti adu. Idiay Francia, ipadamag ti periodiko nga Excelsior iti Mexico City a naarestar ti agarup 1,000 a tattao a nainaig iti pannakisalip iti World Cup, ket 1,586 ti naparitan a sumrek manen iti pagilian.
Dagiti Imam ken ti Salun-atmo
“No agbaen ti maysa sana apputen ti ngiwatna wenno agpangres, masapul nga agbuggo sakbay nga iggamanna ti telepono wenno seradura ti ridaw,” kuna ti The Medical Post iti Canada. Inadaw ti The Post ti U.S. Association for Professionals in Infection Control and Epidemiology, a nagkuna a “80% kadagiti gagangay nga impeksion ket direkta a mayakar babaen kadagiti ima ken panangsagid, saan a babaen iti angin.” Kalpasanna, isingasing ni Dr. Audrey Karlinsky iti University of Toronto a kanayon a bugguam ken sabonam dagiti imam “iti 10 agingga iti 15 a segundo, a siguraduem a bugguan ti nagbabaetan ti ramramay ken sirok dagiti kuko.” Kalpasanna, isingasingna a balnawam dagiti imam iti apag-anem-em a danum ken mangusarka iti tisyu a mangiserra iti gripo. Kasano a mapagbuggom dagiti ubbing iti umdas a tiempo? Ipaisaom kadakuada ti intero nga alpabeto bayat nga agsabsabonda, isingasing ni Dr. Karlinsky.
Kabarbaro a Virus iti Dara
Kalpasan a nadiskobre dagiti autoridad iti medisina idiay Francia dagiti kabarbaro a virus iti dara dagiti nagdonar a taga Europa, inkeddengda a mangbuangay “iti permanente a grupo dagiti eksperto iti medisina a mangeksamen,” kuna ti Pranses a periodiko a Le Monde. Ti makaimpektar a virus a naammuan kas transfusion transmitted virus (TTV), ket damo a naduktalan idiay Japan idi 1997, a nangimpektar iti 10 a porsiento kadagiti nagdonar iti dara. Saan pay nga ammo dagiti doktor ti eksakto a sakit a patauden ti virus, ngem impalgak dagiti panagadal idiay Britania ti kaadda ti TTV iti 25 a porsiento iti grupo dagiti pasiente nga agsagsagaba iti nakaro nga impeksion iti dalem a dida ammo ti gapuna. Iti agdama, awan ti maipaalagad a proseso ti panangeksamen iti daytoy a virus, kuna ti Le Monde.
Kaunaan a Narukod a ‘Panagginggined ti Init’
Idi inusig dagiti managsirarak a da Valentina Zharkova iti Glasgow University ti Scotland ken ni Alexander Kosovichev iti Stanford University, sadi California, dagiti rinetrato ti lugan iti law-ang a Soho a kukua ti European Space Agency, natakuatanda a ‘nagginggined ti init’ iti damo unay a gundaway. “Napasamak dayta kalpasan a nadiskobreda nga adda kalalainganna ti kadakkelna a nagpugso—maysa a panagbettak ti hidrohena ken helium iti rabaw ti Init—idi Hulio 1996,” kuna ti The Daily Telegraph ti London. Iti kapigsa a 11.3, adda 3 a kilometro kangatona nga allon a pinataud ti panagdayyeg ken nangpataud iti babassit nga allon a kas iti mapasamak no adda maibato iti libtong. Agingga iti 120,000 a kilometro ti nadanon dagitoy babassit nga allon iti ballasiw ti rabaw ti init, iti kapartak nga 400,000 a kilometro iti kada oras. Daytoy a ‘panagginggined ti init’ ket nangiruar iti agarup isu met la a kaadu ti enerhia a makonsumo ti Estados Unidos iti 20 a tawen ken 40,000 a daras a napigpigsa ngem ti ginggined idiay San Francisco idi 1906, a narukod a 8.3 iti Richter scale.
Ragsak a Patauden ti Maladaga—Ken Ad-adu a Trabaho!
“Di impagarup ti adu nga agtutubo a pagassawaan a nagadu ti mainayon a trabaho no addan anakda. Masansan a mangiturong daytoy iti panagapa ti agassawa kalpasan a maipasngay ti anakda,” kuna ti Nassauische Neue Presse ti Alemania. Impakita ti panagadal ti University of Groningen, idiay Netherlands, a masansan a naliday dagiti agtutubo nga inna gapu iti nagadu a panagbalbaliw nga ibunga ti panagpasngay. Iti promedio, kasapulan ti inna ti 40 pay nga oras iti kada lawas para iti anak—nga 6 ti mausar iti ekstra a panagdalus, panaglaba, ken panagluto ken 34 ti mausar iti panangaywanda iti anakda. Kadagiti amma, ti 17 nga oras a panangaywanda iti anakda ti kakaisuna a nainayon nga aramidenda. Sigun iti report, ti pakasikoran ti agassawa “ket saan unay a problema maipapan iti no siasino ti mangsukat iti lampin wenno bumangon no rabii tapno pagmamadoren ti maladaga no di ket ti pannakabingaybingay ti trabaho iti balay.”
TV ken Dagiti Aksidente
Dagiti ubbing a napaut ti panagbuyada iti TV ket mabalin nga agduyos a mangtulad kadagiti napeggad nga aramid a mabuybuyada. Sigun iti panagadal nga indauluan ti Español a managsirarak a ni Dr. José Umberos Fernández, dimmakkel ti posibilidad a madunor ti ubing iti kada oras nga agbuya iti TV. Sigun ken ni Fernández, daytoy ket gapu iti tiritir a panangiparang ti TV iti kinapudno. Ania ti maaramidan dagiti nagannak tapno malapdanda daytoy nga ibungana? Sigun iti Griego a periodiko a To Vima, masapul a kaduaen dagiti nagannak ti annakda nga agpili kadagiti programa a buyaenda ken tulonganda ida nga agbalin a “nasiput ken naannad a mangsukimat,” imbes a patienda nga agpayso amin a mabuyada.
Dagiti Ubbing ken ti Caffeine
Uray no saan nga agkape wenno agtsa dagiti ubbing, adu ti mangkonsumo iti supisiente a caffeine kadagiti addaan carbonate ken tsokolate nga inumen sadanto birokbiroken dayta inton isardengdan ti uminum kadagita, kuna ti The New York Times. Impamaysa nga inadal ti maysa a timpuyog dagiti sikiatrista nga indauluan ni Dr. Gail A. Bernstein, iti University of Minnesota Medical School, dagiti epekto ti caffeine iti kapaut ti panagatension ti 30 nga ubbing nga ages-eskuela. Napaadu ti naipainum a caffeine kadagiti ubbing iti katupag ti tallo a lata ti cola iti kada aldaw. Kalpasan ti makalawas, maysa nga aldaw a saan nga imminum dagiti ubbing iti caffeine. Iti daytoy nga aldaw, ken makalawas kalpasanna, dakkel ti nagbaliwan ti kapaut ti panagatension dagiti estudiante. “Ti kasayaatan a panglapped iti daytoy a karkarna a pasamak,” kuna dagiti managsirarak, “ket liklikan dagiti ubbing ti uminum iti aduan iti caffeine.”