Ti Panangmatmat ti Biblia
Amin Aya a Relihion ket Nadumaduma La a Dalan nga Agturong iti Dios?
“PARA kaniak, nagrigat a patien nga inkeddengen ti Dios iti intero nga uniberso nga isut’ maam-ammo laeng ti maymaysa a relihion,” kinuna ti autor a ni Marcus Borg. Kinuna ti nangabak iti Nobel Peace Prize a ni Desmond Tutu: “Awan ti relihion a makaibaga nga ik-ikutanna ti intero a kinapudno maipapan iti misterio” ti pammati. Ti nalatak a panangmatmat dagiti Hindu a “Jotto moth, totto poth,” a ti kaipapananna no maipatarus ket, ti amin a relihion ket nadumaduma la a dalan nga agturong iti isu met la a kalat. Kasta met la ti patien dagiti Budista. Kinapudnona, minilion a tattao ti mamati nga amin a relihion ket nadumaduma la a dalan nga agturong iti Dios.
Kinuna ti historiador a ni Geoffrey Parrinder: “No dadduma, makuna nga adda maymaysa a kalat ti amin a relihion, wenno agpapada dagitoy a dalan nga agturong iti kinapudno, wenno agpapada pay ketdi ti isursuroda a doktrina.” Kinapudnona, talaga nga agpapada dagiti pannursuro, ritual, ken didiosen dagiti relihion. Maipapan iti ayat ti ikaskasaba ti kaaduan a relihion ket isursuroda a dakes ti pumatay, agtakaw, ken agulbod. Iti kaaduan a relihion, dadduma ti sipapasnek a tumultulong iti sabsabali. No ngarud napasnek ti maysa a tao kadagiti patpatienna ken ikagkagumaanna ti agbiag a sisasayaat, napateg pay laeng kadi no ania a relihion ti nakaikamenganna? Wenno amin aya a relihion ket nadumaduma la a dalan nga agturong iti Dios?
Kinapasnek Laeng—Umdas Kadin?
Amirisem ti kasasaad ti maysa a Judio a lalaki idi umuna a siglo nga agnagan Saulo. Isut’ nagbalin idi agangay a Kristiano nga apostol nga am-ammon kas Pablo. Nakaregregta a pasurot ti Judaismo, ket daytoy ti nangtignay kenkuana a pukawen ti panagdayaw dagiti pasurot ni Kristo, ti panagdayaw nga impagarupna a di umiso. (Aramid 8:1-3; 9:1, 2) Ngem babaen ti asi ti Dios, naamiris ni Saulo a dagiti relihioso unay a tattao a kas kenkuana nalabit adda regtada iti Dios, ngem kaskasdi a saanda nga umiso gapu ta awan kadakuada ti amin a kinapudno. (Roma 10:2) Idi ad-adu ti naammuan ni Saulo maipapan iti pagayatan ti Dios ken ti pannakilangenna, nagbalbaliw ket nakikadua iti panagdayaw dagiti mismo nga indadanesna—dagiti pasurot ni Jesu-Kristo.—1 Timoteo 1:12-16.
Ibagbaga kadi ti Biblia nga adda ginasut a relihion a pagpilian ket anamongan ti Dios ti aniaman a mapili ti maysa a tao? Immawat ni apostol Pablo kadagiti instruksion manipud iti napagungaren a ni Jesu-Kristo a nangibaga iti naan-anay a kasumbangirna. Isut’ imbaon ni Jesus kadagiti tattao iti amin a nasion ‘tapno luktanna dagiti matada, tapno ibaw-ingna ida manipud sipnget nga agturong iti lawag ken manipud iti kinaturay ni Satanas nga agturong iti Dios.’ (Aramid 26:17, 18) Nalawag a napateg no ania ti pilientayo a relihion. Addan relihion ti adu kadagiti tattao a nakaibaonan ni Pablo. Ngem addada iti “sipnget.” Kinapudnona, no amin a relihion ket nadumaduma la a dalan nga agturong iti biag nga agnanayon ken anamongan ti Dios, saan koma idin a kasapulan pay a sanayen ni Jesus dagiti pasurotna iti trabaho a panagaramid iti adalan nga imbilinna nga aramidenda.—Mateo 28:19, 20.
Iti nalatak a Sermonna iti Bantay, kinuna ni Jesus: “Sumrekkayo iti akikid a ruangan; agsipud ta akaba ken nalawa ti dalan nga agturong iti pannakadadael, ket adu dagidiay sumrek iti dayta; idinto ta akikid ti ruangan ken nailet ti dalan nga agturong iti biag, ket bassit dagidiay makasarak iti dayta.” (Mateo 7:13, 14) Sibabatad nga ibaga ti Biblia nga adda “maysa a pammati.” (Efeso 4:5) Nalawag ngarud nga addan relihion ti adu kadagiti adda iti “nalawa” a dalan. Ngem awananda iti “maysa a pammati.” Tangay maymaysa laeng ti pudno a porma ti panagdayaw, nasken nga itultuloy a biroken dagidiay kayatda a biroken dayta a pudno a pammati agingga a masarakanda.
Panangbirok iti Pudno a Dios
Nanipud pay idi mismo a panangrugi ti pakasaritaan ti tao, impakaammon ti Dios ti kayatna nga aramiden dagiti tattao. (Genesis 1:28; 2:15-17; 4:3-5) Iti kaaldawantayo, sibabatad a nailawlawag iti Biblia dagiti kalikagumanna. Gapu iti daytoy, mabalintayon nga ilasin ti makaay-ayo a panagdayaw ken ti di makaay-ayo. (Mateo 15:3-9) Namulagatan ti dadduma a tattao ti relihionda, idinto ta ti sabsabali ket basta simmurot laengen iti kaaduan iti komunidadda. Para iti adu, maikeddeng ti relihionda sigun iti panawen ken lugar a nakayanakanda. Nupay kasta, kumporme latta kadin a relihion ti piliem wenno bay-am a ti sabsabali ti agpili iti pakaikamengam a relihion?
Rumbeng a maawatam ti kasasaad ti piliem a relihion a naibasar iti naannad a panangsukimat kadagiti Kasuratan. Idi umuna a siglo, adda sumagmamano nga edukado a tattao a saan laeng a parparawpaw ti panangawatda iti inkasaba ni apostol Pablo. ‘Siaannad a sinukimatda ti Kasuratan iti inaldaw no agpayso dagidi a banag.’ (Aramid 17:11; 1 Juan 4:1) Apay a saanmo met nga aramiden ti kasta?
Deskribiren ti Biblia a ti Dios iti uniberso sapsapulenna dagiti tattao nga agdaydayaw kenkuana iti kinapudno. Kas nailanad iti Juan 4:23, 24, inlawlawag ni Jesus: “Nupay kasta, um-umayen ti oras, ket itan dayta, a dagiti pudno a managdaydayaw agdayawdanto iti Ama buyogen ti espiritu ken kinapudno, ta, pudno unay, ti Ama sapsapulenna dagiti kasta nga agdayaw kenkuana. Ti Dios maysa nga Espiritu, ket dagidiay agdaydayaw kenkuana masapul nga agdayawda a buyogen ti espiritu ken kinapudno.” Ti laeng “panagdaydayaw a nadalus ken di natulawan iti panangmatmat ti Dios ken Amatayo” ti makaay-ayo kenkuana. (Santiago 1:27) Binendisionan ti Dios ti panagsapul ti minilion tapno masarakanda ti akikid a dalan nga agturong iti biag. Saan a mangted iti biag nga agnanayon kadagidiay aleng-aleng no di ket kadagidiay sipapasnek nga agbirbirok iti akikid a dalan nga insaganana ket kalpasanna, surotenda dayta.—Malakias 3:18.