Ti Panangmatmat ti Biblia
Kasano ti Kinamanagpanuynoy ti Dios?
“TI DIOS, NUPAY PAGAYATANNA NGA IPARANGARANG TI PUNGTOTNA KEN IPAKAAMMO TI PANNAKABALINNA, BUYOGEN ITI KASTA UNAY A MABAYAG A PANAGITURED NANGPANUYNOY KADAGITI BASEHAS TI PUNGTOT A NAARAMID A MAIKARI ITI PANNAKADADAEL.”—ROMA 9:22.
ITI intero a historia, pampanuynoyan ti Dios ti kasta unay a kinadamka ken agdadata a kinadakes. Nasurok a 3,000 a tawen ti napalabasen, insennaay ni Job: “Apay ngata nga agtultuloy nga agbiag dagiti mismo a nadangkes, limmakayda, kasta met a nagbalinda a natantan-ok iti kinabaknang? Ti kaputotanda naipasdek a sititibker kadakuada iti imatangda, ken ti putputotda iti imatangda. Talna a mismo dagiti balayda, siwayawaya iti alinggaget, ket awan kadakuada ti pagbaut ti Dios.” (Job 21:7-9) Ti dadduma pay a managayat iti kinahustisia a kas ken mammadto Jeremias ti nangipakita iti pannakaseknan iti kasla kinapanuynoy ti Dios kadagiti nadangkes a tattao.—Jeremias 12:1, 2.
Ania ti makunayo? Masmasdaawkayo kadi iti panangipalubos ti Dios iti kinadakes? Mariknayo met kadi no dadduma a rumbeng nga agdaras ti Dios ken dagus a dadaelenna ti nadangkes a tattao? Amirisentayo ti ibagbaga ti Biblia maipapan kadagiti limitasion ti kinamanagpanuynoy ti Dios ken dagiti makagapu iti dayta.
Apay a Mangpanuynoy ti Dios?
Umuna, nasken nga iyimtuodtayo: Apay a ti Dios, nga addaan kadagiti kangatuan a pagalagadan iti kinalinteg, pampanuynoyanna ti aniaman a kinadakes? (Deuteronomio 32:4; Habakuk 1:13) Kaipapanan kadi daytoy a konkonsintiren ti Dios ti kinadakes? Saan! Amirisenyo ti sumaganad a pagarigan: Ipapanyo nga adda siruhano a manglablabsing kadagiti kangrunaan a prinsipio ti kinadalus ken pagsagabaenna met dagiti pasientena. No agtartrabaho iti maysa nga ospital, saan ngata a maikkat a dagus? Ngem adda sumagmamano a kasasaad a nalabit kasapulan ti ekstraordinario a panangpanuynoy. Kas pagarigan, iti naganat unay a kasasaad, nalabit iti paggugubatan, saan kadi a kasapulan a panuynoyan ti panagtrabaho dagiti siruhano kadagiti inuugma ken napeggad a kasasaad, nalabit ti panagusarda pay kadagiti gagangay a maibilang a delikado nga alikamen ken instrumento a pagopera?
Iti umasping a pamay-an, iti kaaldawantayo, siaanus a pampanuynoyan ti Dios ti adu a banag nga interamente a dina anamongan. Nupay kagurana ti kinadakes, temporario nga ipalpalubosna nga agtultuloy dayta. Adda dagiti nasayaat a makagapu iti panangaramidna iti dayta. Ti maysa ket, daytoy ti mangipalubos a mammaminsan a marisut dagiti napateg nga isyu a pinataud ti iyaalsa ni Satanas idiay minuyongan ti Eden. Dagitoy ket isyu a nainaig unay iti kinalinteg ken kalintegan ti Dios a mangituray. Kasta met a ti naanus a panangibturna iti kinadakes ket mangted iti panawen ken gundaway nga agbalbaliw dagidiay nairaman iti kinadakes.
Naasi, Naanus a Dios
Nakikadua ti immuna a dadakkeltayo a da Adan ken Eva iti iyaalsa ni Satanas maibusor iti Dios. Mabalin a dagus a dinadael koma ida ti Dios. Ngem impakitana ketdi ti asi ken anusna, ta siaayat nga impalubosna a maaddaanda iti annak. Ngem naipasngay a managbasol dagitoy nga annak, ken ti intero a natauan a pamilia a nagtaud kadakuada.—Roma 5:12; 8:20-22.
Pinanggep ti Dios nga alawen ti tao iti nakaay-ay-ay a kasasaadna. (Genesis 3:15) Ngem kabayatanna, gapu ta maawatanna no kasano a maapektarantayo iti kinaimperpekto a natawidtayo ken ni Adan, ipakpakitana ti kasta unay nga anus ken asi. (Salmo 51:5; 103:13) “Naruay iti naayat a kinamanangngaasi” ket sisasagana ken sidadaan a mangipaay iti ‘dakkel a pammakawan.’—Salmo 86:5, 15; Isaias 55:6, 7.
Dagiti Limitasion ti Kinamanagpanuynoy ti Dios
Nupay kasta, saan a naayat ken nainkalintegan no palubosan ti Dios nga agtultuloy ti kinadakes iti agnanayon. Awan ti naayat nga ama nga agnanayon a mangpanuynoy iti kinadakes ti maysa kadagiti annakna nga igaggagarana a pagsagabaen iti kasta unay ti dadduma a miembro ti pamilia. No kasta, ti panagan-anus ti Dios iti panangpanuynoyna iti basol ket kanayon a maitunos iti dadduma pay a galadna a kas iti ayat, kinasirib, ken kinahustisia. (Exodo 34:6, 7) Apaman a nalpasen ti panggep ti mabayag a panagituredna, agpatingganton ti panangpanuynoyna iti kinadakes.—Roma 9:22.
Silalawag nga impatuldo daytoy ni apostol Pablo. “Kadagiti napalabas a kaputotan,” kinunana naminsan, “pinalubosanna [ti Dios] dagiti amin a nasion a magnada kadagiti dalanda.” (Aramid 14:16) Iti sabali pay a gundaway, nasao ni Pablo no kasano a ‘ti Dios pinalabasna dagiti tiempo ti kasta a kinaignorante’ dagiti tattao a simmukir kadagiti linteg ken prinsipiona. “Ita,” intuloy ni Pablo, “ibagbagana [ti Dios] iti sangatauan nga isuda amin iti isuamin a disso masapul nga agbabawida.” Apay? “Agsipud ta nangituding iti aldaw nga iti dayta panggepna nga ukomen ti mapagnaedan a daga buyogen ti kinalinteg.”—Aramid 17:30, 31.
Magunggonaankayo Itan iti Kinamanagpanuynoy ti Dios
Awan koma ngarud ti mangipagarup a mabalin a laksidenna dagiti linteg ti Dios ken laglag-anenna lattan ti agpakawan iti Dios no kayatna a liklikan dagiti pagbanagan ti inaramidna. (Josue 24:19) Adu kadagiti nagkauna nga Israelita ti nangipagarup a mabalinda nga aramiden ti kasta. Dida nagbalbaliw. Naikapisda iti panggep ti kinamanagpanuynoy ken kinaanus ti Dios. Saan nga agnanayon a pinanuynoyan lattan ti Dios ti kinadakesda.—Isaias 1:16-20.
Ipakita ti Biblia a tapno maliklikan ti maysa a tao ti maudi a panangukom ti Dios, masapul nga “agbabawi”—kayatna a sawen, sibababawi a bigbigenna ti imperpekto, managbasol a kasasaadna iti imatang ti Dios ken sipapasnek a pagtalawanna ti dakes. (Aramid 3:19-21) Kalpasanna, babaen ti subbot a daton ni Kristo, pakawanento ni Jehova a Dios. (Aramid 2:38; Efeso 1:6, 7) Iti naikeddeng a panawen ti Dios, pukawennanton ti amin a nakalkaldaang nga epekto ti basol ni Adan. Addanto “maysa a baro a langit ken maysa a baro a daga” a sadiay saannanton a panuynoyan “ti kaadda . . . ti bambanag nga um-umkis tapno madadael.” (Apocalipsis 21:1-5; Roma 9:22, Phillips) Anian a nakaskasdaaw a resulta ti ekstraordinario, ngem addaan limitasion a panangpanuynoy ti Dios!
[Ladawan iti panid 23]
Impalubos ti Dios a maaddaan iti annak da Adan ken Eva