Kasano Katalged ti Taraonmo?
MANGMANGANKA kadi iti mamitlo iti maysa nga aldaw? No kasta, inton agedadka iti 70, nakapangankan iti nasurok a namin-75,000. Para iti kadawyan a taga Europa, kaipapanan dayta a malaksid iti dadduma pay a banag, nakapanganen iti 10,000 nga itlog, 5,000 a tinapay, 100 a sako a patatas, 6 a bakrang ti baka, ken 2 a karnero. Makapadagsen kadi ti pannangan iti kasta a kaadu? Saan! Maay-ayatantayo no mangngegtayo ti ebkas a “mangankay laeng, dikay agbabain”! Naikuna pay ketdi ti pangulo ti maysa a pagadalan iti panagluto: “Ti taraon ti kapatgan iti biag.”
Kaaduanna, mabalin a pagarupentayo a natalged ken makapasalun-at ti kankanentayo. Ngem no nalaokan iti makadangran dagita a 75,000 a pannangan, mabalin nga agsakittayo iti nakaro. Mabalintayo kadi a siertuen a natalged ti taraontayo? Kadagitoy nga aldaw, umad-adu a tattao ti agduaduan iti dayta. Iti dadduma a pagilian, nagbalinen a kangrunaan a pakaseknan ti kinatalged ti taraon. Apay?
Dagiti Pakaigapuan ti Pannakaseknan
Kada tawen, agarup 15 a porsiento iti populasion ti Europa ti agsakit gapu iti taraon. Idi kattapog ti dekada 1980, kas pagarigan, dagiti makasabidong a manteka idiay España ti nakatayan ti agarup 1,000 a tattao ken nakaro a nagsakitan ti 20,000 a sabali pay. Idi 1999, nagamak ti populasion ti Belgium idi naipadamag a dagiti itlog, manok, keso, ken mantekilia ket mabalin a nasabidongan iti dioxin. Nabiit pay a nagamak dagiti aggatgatang idiay Britania—ket nadadael ti industria ti baka—idi naimpektaran ti bakada iti bovine spongiform encephalopathy (mad cow disease). Kalpasanna, rimsua ti foot-and-mouth disease, isu a masapul a mapapatay ken maibelleng ti minilion a baka, karnero, baboy, ken kalding.
Nupay nakaro a peggad dagitoy, adda pay dadduma a pagdanagan ti tattao maipapan iti taraon. Madanagan dagiti tattao maipapan kadagiti baro a pamay-an a maus-usar iti panagmula ken panagproseso iti taraon. Insurat idi 1998 ti European Commission: “Dagiti baro a teknolohia a kas iti pannakaipasidong ti taraon iti radiasion ken ti panangbalbaliw iti gene ti taraon ti nangpataud iti adu a kontrobersia.” Dagita kadi a moderno a nasientipikuan a pamay-an pasayaatenda ti taraontayo wenno mulitanda dayta? Ket ania ti aramidentayo tapno nataltalged ti taraontayo?