Dagiti Agbatbatbat ti Lupot iti Bamako
IDIAY Bamako a kabesera ti pagilian ti Mali iti Makinlaud nga Africa, adda ritmiko a batbat a mangngegan iti agmalmalem. Ngem daytoy ket saan nga uni a patauden dagiti musiko. Imbes ketdi, ti kasla uni ti tambor ket aggapu kadagiti babassit a kalapaw dagiti agbatbatbat iti lupot. Ngem apay nga adda mangbatbat kadagiti lupot?
Ti trabaho dagiti agbatbatbat iti lupot ti maudi nga addang iti naisangsangayan a panagaramid iti abel. Mangrugi amin dayta iti puraw a lupot wenno tela. Kadawyan a matinaan dayta iti nagduduma a kolor ken urit. Kalpasanna, maipaslep iti napalet a solusion a naaramid iti pinulbos a ramut ti manioc wenno tutot ti nadumaduma a kayo nga agpataud iti gum nangruna ti eucalyptus. Kalpasan a maibilag, sumikkil ti lupot a kasla tabla. Iti kasta, nakasaganan para iti maudi nga addang—ti trabaho dagiti agbatbatbat ti lupot.
Ti panangbatbat iti nasikkilen a lupot agingga a maawanen dagiti kunesna ti kangrunaan a trabaho dagiti agbatbatbat ti lupot. Iti uneg dagiti babassit a kalapawda, kadawyan a makitam nga agsango ti dua nga agtutubo a lallaki. Adda atiddog a troso ti shea iti nagbaetanda. Pulagidan dagiti lallaki ti lupot iti sangkabassit nga allid sa bennatenda dayta iti rabaw ti troso. Kalpasanna, babaen iti dadakkel a malo a naaramid met iti kayo a shea, batbatenda ti lupot. Babaen iti agsinnublat a panangmalo a nagsayaat ti panagdanggayda, tunggal maysa batbatenna ti saan a nabatbat ti sabali.
Apay a saan laengen a maplansa? Ti maysa a rason ket, ti bara ti plansa dagus a pagkupasenna ti lupot. Kasta met a ti landok dina paraniagen ti kolor a kas iti patauden dagiti agbatbatbat. Ngamin, tunggal batbat ti malo pasilengenna ken paraniagenna ti kolor. Kalpasan ti naan-anay a panangbatbat, nakaranraniagen ti itsura ti lupot a kas man la kabarbaro a napintaan.
Isu a no agpaspasiarka kadagiti lansangan daytoy a siudad ket mangngegmo nga adda dagiti kasla agtamtambor, kitaem a naimbag dagiti kalapaw iti aglawlawmo. Ti uni ket mabalin a saan nga aggapu kadagiti tambor; mabalin a dayta dagiti agbatbatbat ti lupot iti Bamako.