Agbibiag a Sibubuteng

MABUTENG ni Roxanaa a mangibaga ken ni lakayna a kayatna ti agtrabaho iti paset-tiempo. Idi dimmawat iti pagpletena iti bus tapno sarungkaranna ni nanangna, dinanog ni lakayna iti kasta unay isu a masapul nga agpaagas. Kanayonen a mabutbuteng ni Roxana.

Ipalpalubos idi ni Rolando nga aglugan ni baketna iti pangpubliko a transportasion no agawid iti rabii, ngem ita dagdagasennan babaen iti kotsena. Nagadu ngaminen ti naipadamag a kinaranggas iti sangakaarrubaan ket madanagan iti kinatalged ni baketna.

Agtartrabaho ni Haidé iti sentro ti kabesera a siudad. Idi naminsan a nagawid, nasabatna ti agprotprotesta a bunggoy a nagbalin a naranggas. Ita, madanaganen kada makakita kadagiti lumabas nga agprotesta. “Mariknak a saanak a natalged,” kinunana. “Diak kayaten ti agtrabaho ditoy. Ngem awan ti pagpiliak.”

Agpapada da Roxana, Rolando, ken Haidé a mabutbuteng​—ken saan laeng a no adda riribuk. Kanayon a mabutbutengda. No agbiag dagiti tattao a sibubuteng, mabalin a mariknada a mapaksuyanda. Gapu iti buteng, saanda a naragsak ta dida maaramid ti kayatda. Ti buteng mariribukna ti panagpampanunot dagiti tattao isu a dida maipamaysa ti dadduma nga ar-aramidenda.

Makapasikor unay ti agbiag a sibubuteng. Masansan nga agbanag dayta iti depression ken mabalin a pagsakitenna ti maysa a tao. “Pakapuyen ti panagsikor ti sistema ti imiunidad ken maysa a pakaigapuan ti kaaduan a sakit,” kinuna ti maysa a magasin maipapan iti salun-at. “Mabalin a kumapuy ken madangran ti bagi, nangruna dagiti apektado a pasetna. Mabalin nga agnerbioska ken maaddaanka iti alta presion, sakit ti puso, sakit ti bato, saksakit ti bagis, ulser, sakit ti ulo, insomnia, ken depression. Mapaksuyanka no napaut ti panagsikormo.”

Iti agdama a lubong, gagangayen nga agbibiag dagiti tattao a sibubuteng. Makapagbiagtayto ngata iti lubong nga awanan buteng?

[Footnote]