Nakatulong ti Panangipangag Kadagiti Pakdaar

MIERKOLES idi, Agosto 24, 2005. Gagangay a nabara ken nadagaang dayta nga aldaw idiay New Orleans, Louisiana, E.U.A. Pimmanaw ni Alan ken ti pamiliana tapno agbakasionda iti sumagmamano nga aldaw idiay Beaumont, Texas, nasurok a 300 a kilometro iti laud. Nangitugotda iti umdas laeng a pagkawesda iti lima nga aldaw. Kastoy ti inlawlawag ni Alan: “Saanmi nga ammo a tumataud gayamen ti Bagyo a Katrina iti daya ti Florida. Nupay kasta, iti rabii ti Biernes, nalawagen a ti New Orleans ti dalapusen ti makadidigra unay a bagyo.”

Iti Domingo, Agosto 28, nabatad a nadawel ti sumungsungad a bagyo a napanaganan iti Katrina. Ti mayor iti New Orleans imbilinna ti inkapilitan a panagbakuit ti siudad. Nagbanaganna, rinibu a lugan ti siiinayad a nagbiahe nga agpaamianan ken agpalaud, isu a nakaro ti trapik kadagiti haywey. Rinibu nga awanan iti lugan ti nagkamang kadagiti natalged a lugar wenno iti dakkel nga istadium a napanaganan iti Superdome. Inkeddeng ti dadduma ti agtalinaed iti pagtaenganda agingga a lumabas ti bagyo.

‘Inton Sumaruno, Siakton ti Kaunaan!’

Ni Joe, a maysa kadagiti Saksi ni Jehova ti maysa kadagiti nagbati. Impagarupna a malasatanna ti bagyo iti pagtaenganna. Para kenkuana, saan met ngamin a nakaro ti panangdadael dagiti napalabas a bagyo no idilig iti impakpakauna dagiti autoridad. “Impagarupko a malasatak,” kinunana. “Dagus a nagbaliw ti kapanunotak! Nakapigpigsa ti angin ken bumayakabak ti tudo. Simmaruno, nabakasanen ti balayko. Kalpasanna, nagbiit nga immadalem ti danum—tallo a metro iti tallo nga oras! Nagbiit ta uray la a masapul nga umuliak iti maikadua a kadsaaran. Talaga a nabutnganak agsipud ta bumanesbes ti angin ken kasla asidegen a malekkab dagiti diding. Matmatnagen dagiti bobida. Pampanunotekon no kasano nga agtalawak.

“Napanunotko a nalabit nasken a tumpuakakon iti naapres a danum. Ngem napeggad dagiti napegges nga allon iti ruar. Gapu iti napigsa nga angin, ti labutab dagiti dadakkel nga allon dumanonda kadagiti asideg a kalsada. Ammok a no tumpuakak, nalabit malmesak.”

Idi agangay, adda barangay a nangalaw ken Joe ken nangipan kenkuana iti rangtay. Nagadu ti bangkay a tumtumpaw iti danum ken agkaiwara dagiti ibleng. Agpatnag a naturog iti kargadera ti maysa a kotse. Kalpasanna, naglugan iti helikopter ken bus a napan idiay New Orleans Civic Center. “Nagsayaat ti panangasikaso kaniak dagiti tattao sadiay,” kinunana. “Adda kanito a dandani diak makapanunot iti nasimbeng. Madanaganak unay no pangalaak iti sumaganad nga inumek a nakabotelia a danum.”

Kas pananglagip, naamiris ni Joe a mabalin koma a naliklikanna ti rigat a sinagabana. “Nagnakemakon,” kinunana. “Inton sumaruno nga ibagada nga ‘Agbakuitkayon,’ siakton ti kaunaan!”

Dina Impangag Dagiti Pakdaar Isu a Nagkamang iti Kayo

Makadidigra ti pannakadadael ken nagadu ti natay kadagiti siudad ti Biloxi ken Gulfport, iti kosta ti Mississippi. Sigun iti The New York Times ti Agosto 31, 2005, kastoy ti kinuna ni Vincent Creel, ti manangaywan kadagiti gannuat publiko ti Biloxi: “Adu a tattao ti di nangikankano kadagiti bilin nga agbakuitda. Ngamin, dida naan-ano agraman ti balayda idi dimteng ti Bagyo a Camille [idi 1969].” Naibilang a napigpigsa ni Camille ngem ni Katrina, ngem kas iti napaliiw ni Creel, ni Katrina ti ‘nangpataud iti di malapdan ken nakangatngato nga allon a kaasping ti tsunami.’

Ni Inell, a nagnaed idiay Biloxi iti kaaduan a paset ti biagna, ti maysa kadagiti lumugar a di nangipangag kadagiti pakdaar. Kastoy ti kinunana: “Iti naglabas a tawtawen, adun a bagyo ti nalasatanmi. Isu a saanak unay a madanagan maipapan ken Katrina.” Kalpasan nga inummong ni Inell ti baketen a katuganganna nga agtawen iti 88, ti barona, ti anakna a babai ken ti manugangna a lalaki—agraman dua nga aso ken tallo a pusada—inkeddengda a dida pumanaw iti balayda, ta nalagda ti pannakaibangonna. Pagammuan ta dinalapus ti bagyo ti Biloxi idi agarup alas 10 ti agsapa ti Agosto 29. Kastoy ti malagip ni Inell: “Nadlawko nga agay-ayusen ti danum iti maysa kadagiti siled nga asideg iti likud ti balay. Kalpasanna, nalipusen ti aglawlaw. Inkeddengmi ti umuli iti kangatuan a siled nga asideg iti atep tapno makalasatkami. Ngem ngumatngato latta ti danum. Kapilitan a rimmuarkami iti kangatuan a siled nga asideg iti atep ta amangan no saankamin a makaruar. Ngem papananmi ngay?

“Ti barok kapilitan nga inabutanna ti iskrin tapno makaruarkami nga aglangoy ken madanonmi ti rabaw ti danum. Kalpasanna, nagtalinaedkami a nakatapaw gapu iti panagkapetmi iti igid ti atep. Tallo kadakami ti napan iti makinkannawan a paset ti balay, ket napan met ti balasangko iti makinkannigid. Nakitak ti maysa a dakkel a kayo iti asideg. Kaduak ti barok ken ti katugangak a babai a naglangoy iti ayan ti kayo sa kimpetkami iti dayta. Kalpasanna, nangngegko nga agik-ikkis ti balasangko, “Mama! Mama!” Ti manugangko a lalaki, a kaudian a rimmuar iti kangatuan a siled nga asideg iti atep ti naglangoy a nangalaw kenkuana. Nabaelanda a dua ti naglugan iti bilog a naisadsad iti dalan ken tumtumpaw iti asideg ti balay. Dinagdagdak nga aglugan iti bilog, ngem diak kayat ti makigasanggasat iti agal-alikuno a danum. Natalged ti riknak a kumkumpet iti kayo, ket diak kayat ti pumanaw.

“Manipud iti ayanko, masaripatpatak nga agay-ayus ti danum iti kalsada ken iti aglawlaw ti balay. Pinampanunotko ti sasaadek, ket naamirisko ti kinamaagko gapu ta diak impangag dagiti pakdaar nga agbakuitkami.

“Idi agangay, immes-esen ti danum, ket kamaudiananna, nakalugankam aminen iti bilog! Adda simmangpet a lugan ti bombero ket impannakami iti ospital. Talaga nga agyamankami ta nakalasatkami!”

Plano Dagiti Saksi Maipapan iti Panagbakuit

Napasaran dagiti agnanaed iti Gulf Coast dagiti epekto ti Bagyo a Katrina. Rinibu a pagtaengan ti nadadael manipud Louisiana nga agpadaya agingga iti Alabama. Ngem nairuamen iti bagyo dagiti umili iti dayta a rehion ti Estados Unidos. Gapuna, addan naisagana a plano dagiti Saksi maipapan iti panagbakuit adun a tawen ti napalabas. Kada tawen, kadawyanna iti Hunio, sakbay a mangrugi ti panagbabagyo, ti 21 a kongregasion dagiti Saksi ni Jehova iti kadakkelan a paset ti New Orleans repasuenda ti plano a kellaat a panagbakuit. Gapuna, kaaduan kadagiti Saksi iti dayta a lugar ammodan ti aramidenda no adda kellaat a mapasamak. Kasano a nagballigi ti plano idi dimteng ti Bagyo a Katrina?

Apaman nga inyanunsio dagiti opisial ti siudad a masapul nga agbakuit, dagiti panglakayen iti tunggal kongregasion pinakaammuanda dagiti kakongregasionda sa dinagdagda ida a pumanaw iti siudad. Adu ti nakabael a nangaramid iti bukodda nga urnos tapno makabakuitda a kadua ti pamilia wenno gagayyemda. Adda dagiti espesial a lugan ken tulong agpaay kadagiti lallakay, babbaket, ken masaksakit. Ni John, maysa a miembro ti komite dagiti Saksi a mangsaranay no adda didigra, kastoy ti imbagana, “Talaga a patiek a babaen ti panangsurotmi iti daytoy a plano, adu a biag ti nasalbarmi.” Gapuna, nakapanaw ti kaaduan a Saksi ni Jehova iti siudad sakbay a dimteng ti makadidigra a bagyo. Tapno maipaay a dagus dagiti praktikal a tulong kadagiti naapektaran a rehion, nangbuangay ti sanga nga opisina dagiti Saksi ni Jehova iti Estados Unidos kadagiti komite a tumulong no adda didigra.

Panangsapul Kadagiti Saksi iti Astrodome

Agarup 16,000 a nagbakuit, kangrunaanna dagiti taga-Louisiana, ti matartaraonan ken napadagus iti Astrodome idiay Houston, Texas. Naammuan ti komite dagiti Saksi a tumulong no adda didigra idiay Houston nga adda dadduma a Saksi iti dayta dakkel a bunggoy. Ngem kasanoda a masapulan ida?

Iti agsapa ti Biernes, Setiembre 2, maysa a grupo dagiti Saksi a panglakayen ti simmangpet iti Astrodome tapno sapulenda dagiti nagbakuit a kakabsatda. Nasdaawda idi nakitada ti rinibu a lallaki, babbai, tin-edyer, ubbing, ken maladaga nga adda iti nadumaduma a paset ti naglawa nga istadium. Napno ti tay-ak a pagay-ayaman iti football iti rinibu a pagiddaan, agraman kadagiti nagbakuit nga agan-anus nga agur-uray iti solusion dagiti parikutda. Adda dagiti atiddog a pila dagiti mayat nga agpaagas, ken agap-apura dagiti kameng ti grupo dagiti mangngagas tapno iluganda dagiti pasiente iti ambulansia.

“Kaslaak adda iti kampo dagiti nagbakuit,” kinuna ni Samuel, maysa kadagiti panglakayen nga agsapsapul kadagiti padada a Saksi. Kasanoda a masapulan ti sumagmamano a Saksi iti daytoy nagdakkel a bunggoy? Rinugian dagiti panglakayen ti simmang-at ken immulog kadagiti pasilio. Siaawitda iti dadakkel a plakard a mangaw-awis kadagiti Saksi nga iyam-ammoda ti bagida. Nupay awan nasapulanda iti tallo nga oras, naamirisda a masapul ti mas praktikal a pamuspusan. Kiniddawda iti Red Cross nga iyanunsioda daytoy iti sound system: “Amin a bautisado a Saksi ni Jehova, pangngaasiyo ta mapankayo iti makindaya a rampa nga adda iti umuna a kadsaaran.”

Kamaudiananna, agsasarunon nga immasideg dagiti maragragsakan unay a Saksi. Kinuna ni Samuel: “Agsangsangit ken nakaragragsakda. Siiirut nga inarakupdakami ken iniggamanda dagiti imami. Mabutengda nga umibbet di la ket ta mapukawda gapu iti kaadu ti tao.” Iti Biernes ken Sabado, 24 a Saksi ti nasapulan ken naipan iti sentro a pakasaranayan dagiti Saksi.

Kaaduan kadakuada ket dandani awanan iti material a sanikua malaksid kadagiti suotda a narugit a kawes. Adda Saksi nga agaw-awit iti bassit a kahon a kadkadakkel ti karton ti sapatos. Aglaon dayta iti sumagmamano a napateg a papeles—dayta laeng ti nasalbarna manipud iti nadawel a bagyo.

Idiay Astrodome, adu a tattao ti nakailasin a dagiti bumisbisita a panglakayen ket ministro dagiti Saksi ni Jehova. Inasitganda ida ken nagkiddawda kadagiti Biblia ken literatura a naibasar iti Biblia. Nasurok a 220 a Biblia ti nakiddaw. Dagiti Saksi intukonda met iti publiko ti Hulio 22, 2005 a ruar ti Agriingkayo! a mangitampok iti naintiempuan unay a serye ti akkubna a “Dagiti Natural a Didigra—Kumarkaroda Aya?”

Nagawid ti Dadduma Kadagiti Pagtaenganda

Ti maysa a nakalasat iti bagyo ket ti beterano a reporter ken general manager ti maysa nga estasion ti telebision iti New Orleans. Gapu iti trabahona, nagadun ti nakitana a pannakadadael iti napalabas. Nagawid iti pagtaenganna idiay Jefferson Parish, Louisiana tapno alaenna ti dadduma a sanikuana. “Naklaatak,” kinunana. “Nagkaro ken interamente ti pannakadadael. Iti telebision, nabuyami ti nakaro a layus idi naibuang dagiti dike babaen iti napigsa nga ayus manipud kadagiti kanal. Ngem nakaro met ti panangdadael dagiti napigsa nga angin. Narbek ti apartment a pagnanaedak. Nagbuot, nagbangsit, ken nabuyok. Nakabangbangsit. Makarurusok. Ngem uray kaskasano, nakalasatkami.”

Ni Alan, a nadakamat itay, nakaawid idi agangay iti pagtaenganna idiay Metairie, maysa a makinlaud a siudad ti New Orleans. Nakaro ti dinadael ti bagyo. “Makadidigra a makita, makapasidduker,” kinunana. “Kasla adda nagdakkel a bomba atomika a naitinnag iti siudad. Sabali no mangngeg wenno mabuyam laeng daytoy a damag iti telebision. Naiduma unay ti magna wenno agmaneho iti sangakaarrubaam ken aktual a makitam dagiti nadadael ken narbek—nagkaro ken nakasaksaknap. Nagrigat a maawatan.

“Kas pagarigan, ti angot—kasla angot ti agruprupsa a lasag, daydiay maangotmo no adda natay. Adu a negosio ti interamente a nadadael wenno nalayus. Adda pay ketdi polis ken soldado iti tunggal suli. Kasla addakami iti paggugubatan.”

Ti Sumagmamano a Panangsaranay

Dagiti agtuturay iti siudad, estado, ken gobierno nangaramidda kadagiti urnos agpaay iti panangsaranay. Ti FEMA (Federal Emergency Management Agency) ti kangrunaan a pannakabagi ti gobierno tapno tumulong. Naibaon ti dadduma pay nga organisasion tapno tumulong iti rinibu a biktima. Nagadu a taraon, kawes, ken danum ti nailugan kadagiti trak tapno maipan iti nabagyo a luglugar. Di nagbayag, mangmangteden ti FEMA iti tseke ken mangipapaayen iti dadduma pay a pinansial a tulong tapno matulongan dagiti umili ken makalasatda iti sumagmamano nga aldaw wenno lawlawas. Kabayatanna, komusta ngayen dagiti Saksi ni Jehova?

Panangamiris iti Dadael ken Panangtarimaan

Apaman a dimteng ti bagyo, nangbuangay dagiti Saksi kadagiti grupo a manganag kadagiti kasasaad. Naibaonda kadagiti nakraayan a lugar ken ikeddengda no mano a Kingdom Hall ken balbalay dagiti Saksi ti nadadael wenno naperdi. Kasanoda a magabenan ti kasta a kadakkel nga annongen? Ti Bagi a Manarawidwid dagiti Saksi ni Jehova, idiay Brooklyn, New York, inanamonganna a mabuangay dagiti mangsaranay a komite babaen ti panangiwanwan ti Branch Committee ti Sanga nga Opisina ti Estados Unidos. Nagbanaganna, naawis dagiti Regional Building Committee manipud iti adu a paset ti Estados Unidos tapno mangrugida nga agbangon manen.a Ania ti naibanagda?

Idi Pebrero 17, 2006, impadamag ti mangsaranay a grupo ti Long Beach, Mississippi nga iti lugarda, kadagiti 632 a balbalay dagiti Saksi a nadadael, 531 ti naan-anay a napabaro, isu a 101 pay ti masapul a maasikaso. Tinulongan met dagiti Saksi dagiti kaarrubada a dida kapammatian. Nabakasan ti atep ti sangapulo ket pito a Kingdom Hall, ket idi ngalay ti Pebrero, 16 kadagitoy ti naatepanen iti baro. Ti ngay komite iti Baton Rouge, Louisiana?

Daytoy a grupo ti mangay-aywan iti lugar ti Louisiana, a kakaruan a naapektaran iti Bagyo a Katrina. Kadagiti 2,700 a pagtaengan dagiti Saksi a masapul a matarimaan sadiay, natarimaanen ti 1,119 idi ngalay ti Pebrero, isu nga adda pay laeng nagdakkel a trabaho nga as-asikasuen ti mangsaranay a komite. Natulongan met dagiti agkakaarruba ken pamilia nga agkasapulan unay iti tulong. Nakaro unay ti pannakadadael ti 50 a Kingdom Hall. Idi Pebrero, 25 kadagitoy ti natarimaanen. Idiay Texas, ti grupo ti Houston kasapulan a tarimaanenna ti 871 a pagtaengan a dinadael ti Bagyo a ni Rita idi Setiembre. Idi Pebrero 20, 830 ti nairingpasen.

Dagiti Nasursuro ken Katrina

Nasursuro ti rinibu a di nakapanaw idi dimmalapus ni Katrina ti kinapateg ti panangipangag kadagiti pakdaar. Kinapudnona, adu ti mangibaga iti kaasping ti imbaga ni Joe, a nadakamat itay: “Inton sumaganad nga ibagada nga ‘Agbakuittayon,’ siakton ti kaunaan!”

Agtultuloy a sarsaranayen dagiti Saksi ni Jehova ti adu a biktima iti rehion ti Gulf Coast. (Galacia 6:10) Ngem ti ministerioda ket saan laeng a tapno tumulong iti masapsapul ti tattao. Imbes ketdi, ti panangipakaammo iti pakdaar a napatpateg ngem iti sumungsungad a bagyo, ti kangrunaan a trabaho dagiti Saksi ni Jehova. Maar-aramid daytoy iti 235 a pagilian iti intero a lubong. Ipakpakauna ti Biblia nga asidegen a pagpatinggaen ti Dios daytoy dakes a sistema ti bambanag, a dalusanna ti dagatayo ken isublina ti pinanggepna a kasasaad dayta. No kayatmo a maammuan ti isursuro ti Biblia maipapan iti daytoy a tiempo ti panangukom, makisaritaka kadagiti Saksi ni Jehova iti lugarmo wenno agsuratka iti maitutop nga adres iti panid 5 daytoy a pagbasaan.—Marcos 13:10; 2 Timoteo 3:1-5; Apocalipsis 14:6, 7; 16:14-16.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 14, 15]

Ti nakita ti satellite a mata ti Bagyo a Katrina

[Credit Line]

NOAA

[Ladawan iti panid 15]

Nalayus a New Orleans

[Credit Line]

AP Photo/Ben Sklar

[Dagiti Ladawan iti panid 15]

Dinadael ti Bagyo a Katrina dagiti pasdek ken kineltayna ti adu a biag

[Credit Line]

AP Photo/David J. Phillip

[Ladawan iti panid 16, 17]

Ti Astrodome idiay Houston, Texas, ti nagkamangan ti agarup 16,000 a nagbakuit

[Dagiti Ladawan iti panid 17]

Dagiti Kristiano a panglakayen binirokda dagiti Saksi iti ummong dagiti nagbakuit

[Ladawan iti panid 18]

Agyaman unay dagiti Saksi gapu iti pannakatarimaan ti balbalayda

[Ladawan iti panid 18]

Dagiti boluntario tartarimaanenda ti nabakasan nga atep

[Ladawan iti panid 18]

Dagiti boluntario nangipaayda met iti taraon

[Ladawan iti panid 19]

Ni Alan