“Babassit a Tren” nga Agandap iti Sipnget

◼ Iti maysa a naulimek a rabii iti away idiay Brazil, maysa a bassit a “tren” ti rimmuar manipud kadagiti arig rugit iti kabakiran. Dua a nalabaga a “silaw iti sanguanan” ti nanglawag iti dalanna, ken 11 a paris dagiti dumuyaw a berde a pagsilawan ti nanglawag iti sikiganna. Saan la ketdi nga ordinario a tren daytoy. Imbes ketdi, maysa daytoy a 70 milimetro nga igges a karaman iti pamilia ti abal-abal a Phengodidae, a masarakan idiay Amianan ken Abagatan nga America. Gapu ta agtalinaed nga igges dagiti kabaian, nga umasping iti tren nga addaan kadagiti silaw iti unegda, masansan a maawaganda kas tren nga igges. Dagiti tagaaway idiay Brazil awaganda dagitoy kas babassit a tren.

No aldaw, narigatmo a mailasin daytoy a nakusnaw a kayumanggi nga igges. Ngem iti rabii, nakadkadlaw daytoy gapu ta agandap. Maigapu dayta iti organiko a kemikal a luciferin, a no mailaok iti protina a luciferase ken iti oksihena, mangpataudda iti di nabara a lawag. Nadumaduma a maris ti lawag a pataudenda kas iti nalabaga, duyaw, berde, ken kolor kahel.

Dandani di agiddep ti nalabaga a silaw iti sanguanan—ngem saan a kasta no kadagiti dumuyaw a berde a pagsilawan iti sikigan. Ipasimudaag dagiti panagsirarak a makatulong dagiti silaw iti sanguanan tapno makabirok ti igges kadagiti diken-diken, ti paboritona a taraon, bayat a dagiti silaw iti sikiganna agparang a nairantada a mangabug kadagiti mangbiktima kenkuana, kas kadagiti kuton, tukak, ken lawwalawwa. Kasla ibagbaga dagiti lawag iti sikiganna a, “Didak mabalin a pagtaraon. Adaywandak!” Gapuna, rumaniag dagiti pagsilawan iti sikigan ti igges no mariknana nga adda posible a mangbiktima kenkuana. Rumaniag met dagita no darupenna dagiti diken-diken ken no sallukuban ti kabaian dagiti itlogna. No normal dagiti kasasaad, rumaniag dagita agingga iti kalalawagan sa kumudrep—iti uneg ti sumagmamano laeng a segundo. Maulit-ulit a kasta agingga a kasapulan.

Wen, uray kadagiti rugit iti daga ti kabakiran, makasarakka latta kadagiti nakaskasdaaw a kinapintas, a mangipalagip kadagiti sasao ti salmista a mangidaydayaw iti Namarsua: “Ti daga napno kadagiti pinataudmo.”—Salmo 104:24.

[Picture Credit Line iti panid 26]

Robert F. Sisson / National Geographic Image Collection