Panangmatmat iti Lubong

◼ Sigun iti maysa a panagadal, “dagiti tattao a makipatpatang babaen ti cellphone bayat nga agmanmanehoda, uray pay adda usarda nga earphone, ket awan nakaidumaanna iti nabartek nga agmanmaneho.”—REUTERS NEWS SERVICE, E.U.A.

◼ Iti umuna a lima a bulan ti 2006, adda 30,200 a panangholdap kadagiti bus idiay Guatemala City. Adda napapatay a 14 a drayber wenno dagiti konduktorda, ken 10 a pasahero.—PRENSA LIBRE, GUATEMALA.

◼ Kadagiti 124 a pagilian a pinagsaludsodan ti WHO mainaig iti panangala ken panangeksamen iti dara, 56 kadakuada “ti saan a nangeksamen kadagiti dadduma a naidonar a dara tapno maammuanda koma no kontaminado daytoy iti HIV, hepatitis B ken C ken syphilis.”—WORLD HEALTH ORGANIZATION, SWITZERLAND.

◼ Ngimmato ti bilang dagiti Australiano nga agkabkabbalay uray dida pay nagkasar, manipud 5 a porsiento idi dekada 1960 agingga iti nasurok a 70 a porsiento idi 2003.—UNIVERSITY OF MELBOURNE, AUSTRALIA.

Diabetes—Sangalubongan nga Epidemia

Sigun iti The New York Times, ipasimudaag ti impormasion manipud iti International Diabetes Federation nga iti napalabas a 20 a tawen, 230 milion ti nagsagaba iti diabetes iti intero a lubong manipud iti sigud a bilang a 30 milion. Kadagiti sangapulo a pagilian nga addaan iti kangatuan a bilang dagiti agsagsagaba iti diabetes, pito kadagita ti napanglaw a pagilian. “Ti diabetes ti maysa kadagiti kadakkelan a pangta iti salun-at a napasaran ti lubong,” kinuna ni Dr. Martin Silink, ti presidente ti pederasion. “Kadagiti dadduma a kapanglawan a pagilian iti lubong, manamnama a saan nga agbayag ti biag dagiti addaan iti diabetes,” kuna ti report.

Kangatuan a Riles iti Lubong

Ti kangatuan a riles iti lubong, a nainagurasionan idi Hulio 2006, pagkonektarenna ti Beijing ken ti Lhasa, ti kabesera ti Tibet, iti agarup 4,000 kilometro a distansia. “Ti riles,” kuna ti The New York Times, “ket maysa a nakaskasdaaw a gapuanan ti inhenieria nga agdaliasat kadagiti saan a natalged a permafrost (dagiti permanente a nagyelo a disso) ken nasurok nga 4,800 metro ti kangatona manipud iti patas ti baybay.” Karaman kadagiti parikut a narisut dagiti inheniero isu ti panangtaginayon a natangken ti yelo a nagsaadan ti riles iti intero a tawen tapno maksayan ti risgo. Gapu iti kangatona, kasapulan a mabombaan iti angin dagiti siled ti tren, nga addaan kadagiti nakasagana nga oksihena para kadagiti pasahero.

“Dagiti Parbo nga Estudiante”

Sangapulo agingga iti duapulo a porsiento kadagiti estudiante nga adda iti umuna a tawen iti unibersidad tapno agadal iti literature idiay Francia “ti di pulos simrek kadagiti klaseda,” ipadamag ti pagiwarnak a Le Figaro. Kayat laeng ngamin ti dadduma a magun-odda dagiti benepisio nga ipapaay ti gobierno kadagiti estudiante wenno dagiti diskuento kadagiti biahe, hotel, lugan, ken pagsinean. Tapno magun-odda dagita a benepisio, “dagiti parbo nga estudiante” mangalada kadagiti kurso a manmano ti agpasalista, kas iti panagadal iti lenguahe a Belarusian, Pinlandes, wenno Swahili. Gagangay ti parbo a panagpasalista gapu ta saan a masuksukimat no sumsumrek met laeng ti estudiante iti klasena wenno saan. Agpasalista ngamin dagiti kastoy nga “estudiante” babaen ti internet ket maalada ti ID kardda kalpasan ti sumagmamano nga aldaw, kuna ti report.

‘Di Pulos Nagargaraw ti Tao’

Patien dagiti sientista a taga-Israel a nakatakuatda iti walo a baro a kita ti awanan duri nga animal iti uneg ti maysa a rukib a ‘di pulos nagargaraw ti tao’ iti di mabilang a siglo, kuna ti The Jerusalem Post. Dagiti agtebtebbag kadagiti bato nakakitada iti bassit nga abut nga agturong iti maysa a rukib nga addaan iti kauneg a 2.5 kilometro ken adda dan-aw iti unegna. Dagitoy nga animal, a dadduma ti umarngi kadagiti manggagama, ket buklen ti dua nga udang iti apgad, dua nga udang iti tamnay, ken uppat nga animal nga agbibiag iti daga.