No Kasano ti Agbalin a Nalaing a Kumakanta iti Opera

BABAEN ITI MANNURAT TI AGRIINGKAYO! IDIAY ITALIA

DERETSO ti takder ti kumakanta ket nakarelaks ti ulo, ngiwat, ken barukongna. Kalpasan iti apagbiit a panglukat a musika ti orkestra, ti tenor ket mangrugin nga agkanta. Laklakaenna ti agkanta. Kunam la no saan nga aggapgapu kenkuana ti boses a mangmangngegan. Gumgumluong ti palakpak idi nalpasen nga agkanta.

Ti opera ket maysa a drama iti teatro nga ipabuya dagiti kumakanta nga aktor ken aktres nga akompaniaran ti orkestra. Magustuam kadi ti opera? Napadasam kadin ti napan nagbuya iti teatro a pakaipabpabuyaan dagita? Panagkunam, apay ngata a nagpintas ti boses ti kumakanta iti opera?

Ti Boses​—Instrumento iti Musika

Ti boses ket maysa a nakaskasdaaw a sagut ti Dios, ket maitutop a maawagan dayta iti instrumento iti musika. Manmano laeng ti makapagkanta a kas iti kumakanta iti opera. Ngem para iti adu, ti panagkanta ket gagangayen a paset ti biagda a kas iti pannangan wenno pannaturog. Nalaingka man nga agkanta wenno saan, awan duadua nga interesadoka a mangammo no kasano ti panagandar ti bosesmo.

Ti paset ti bagim nga aktual a mangpatpataud iti bosesmo ket ti larynx nga adda iti tengnga ti karabukobmo. Ti larynx ket buklen ti nalukneng a tulang a nanglakub iti maysa a lungog nga ayan ti dua a bassiusit a masel nga isu dagiti kuerdas bokalesmo. Kasano a mapataud ti uni? Bayat ti normal a panaganges, dagiti kuerdas bokales ket nakarelaks ken mangpataud iti trianggulo nga abut iti anganguyob, a pagaammo kas ti glottis, wenno ti arintiddog nga espasio iti nagbaetan dagiti kuerdas bokalesmo. No agkantaka, umadu ti angin a sumrek iti karabukobmo, umilet ti glottis, ken agdayyeg dagiti kuerdas bokales isu a mapataud ti uni. No nair-irut ti pannakaguyod dagiti bokales, ad-adda nga agdayyeg ken nasingsinggit ti mapataud nga uni. Ngem no maksayan ti puersa ti angin ken agrelaks dagiti kuerdas bokales, lumawa ti ungap ti glottis, isu a maksayan ti panagdayyeg ken agbalin a nabangbangag ti mapataud nga uni.

Pamay-an ken Pammagi

Napintasen ti boses ni Enrico Caruso sipud pay kinaubingna; ngem medio nakapsut. Pimmigsa laeng ti bosesna gapu iti masansan a panagensayona. Ti napintas a boses ket nainkasigudan a saguday, ngem iti panagkanta iti opera, napateg met dagiti pamay-an no kasano ti agkanta. Nasken a masursuro ti kumakanta no kasano ti aganges tapno umdas ti suplay ti angin. Kalpasanna, masapul a masursurona no kasano a kontrolen dayta. Naipadamag a ti nalatak a kumakanta idi maika-18 a siglo a ni Carlo Broschi, a nagdinamag kas ni Farinelli, kabaelanna a kantaen ti 150 a nota ti musika a mangbukel iti maysa a kanta iti maminsan laeng a panagangesna ta ammona a kontrolen dayta.

Umasping iti dayta, dagiti kumakanta iti opera nasken a sursuruenda a papigsaen ti bosesda babaen ti panangusarda iti bagida kas maysa a sound box, ti lungog a paset ti maysa a matokar nga instrumento a mangpapigsa iti uni dayta. Sigun iti dadduma nga eksperto, dagiti tulang iti barukong ti makatulong a mangpapigsa iti boses no kantaen dagiti nabangbangag a nota, idinto ta ti panga ken dagiti tulang iti rupa ti mangpapigsa iti boses no makanta dagiti nasingsinggit a nota.

Adu ti mangipagarup a ti panagkanta ket konkontrolen laeng ti karabukob. Ngem kas iti naikunan, ti agkanta ket ti intero a bagi ti kumakanta agsipud ta ipakatna ti amin a pigsana. Nasken a mataginayon ti nagsayaat a kinabalanse a maitunos iti iyiirteng dagiti masel iti amin a paset ti bagi. Ti ngarud kumakanta iti opera ket agkasapulan iti umdas a pigsa ken puersa, ket nalabit dayta ti makagapu a nabaked wenno dakkel ti pammagi ti dadduma a kumakanta iti opera. Ni Maria Callas ket maysa kadagiti kalatakan kadagiti amin a kumakanta iti opera idi maika-20 a siglo. Ngem adu ti mangipagarup a maigapu iti nalabes a panagdietana, nagbiit a kimmuttong isu nga in-inut met nga immalas ti bosesna.

Ti Pannakapasayaat ti Panagkanta iti Opera

Iti panaglabas ti tiempo, namin-adu a napasayaat dagiti estilo ken pamay-an ti panagkanta iti opera. Usigentayo ti dua laeng a pagarigan. Idi a kadagiti teatro ti pakaangayanen dagiti opera imbes a kadagiti kapilia wenno dadduma pay a nailet nga espasio, ti nakapuy ken awan rigrigatna a panagkanta ket nasukatan metten iti panagkanta a pakaipakatan ti amin a pigsa ti bagi. Nagbalin dayta nga ad-adda a nakadkadlaw babaen ti pannakausar dagiti daddadakkel nga orkestra a kas iti inusar da Verdi ken Wagner imbes a dagiti bassit nga orkestra nga inusar ni Mozart. Idi maika-17 ken maika-18 a siglo, agraman idi paset ti maika-19 a siglo, saan unayen a napateg ti panagtokar ti orkestra no di ket napatpategen nga amang ti kinaeksperto wenno kinalaing ti kumakanta. Talaga a naiduma ti estilo a naitampok idi maikadua a ngalay ti maika-19 a siglo ken idi umuna a paset ti maika-20 a siglo. Iti dayta a tiempo, nupay ti boses ket napateg latta a paset ti opera, daytat’ nagbalin laengen a maysa kadagiti kangrunaan a pasetna.

Gapu iti panagballigi ti opera, immadu ti musika a naputar. Dagiti kompositor a kas kada Paisiello, Cimarosa, Gluck, Mozart, Donizetti, Rossini, Bellini, Wagner, Verdi, Puccini, Bizet, Meyerbeer, ken Mascagni ti sumagmamano laeng kadagiti kalatakan a nagputar kadagiti di malipatan a musika a nangtukay iti adu a rikna.

Aglablabes nga Ar-aramid iti Panagkanta iti Opera

Adda met dagiti di makaay-ayo a tiempo iti pakasaritaan ti panagkanta iti opera. Panunotem ti castrati, nga iti nasurok a maysa a siglo ket nagbalin a napateg a paset iti opera ditoy Italia.a Nakapon dagiti babbarito tapno agtalinaed a nasinggit ken napigsa ti bosesda. Kinuna ni Guido Tartoni, “Ti Simbaan, agraman ti panangiparitna iti panagkanta dagiti babbai kadagiti kapilia,” ti nangyussuat iti kasta nga aramid.

Limmatak dagiti agdinamag a kumakanta iti opera, ket napalalot’ panangdayaw ti dadduma kadagiti mangid-idolo kadakuada. Ti pumpon ni Luciano Pavarotti ti maysa a pagarigan iti kasta a panangdayaw. Ni Maria Callas ket naawagan iti La Divina (ti Nadibinuan), ket napanaganan met ni Joan Sutherland iti La Stupenda (ti Nakaskasdaaw). Nupay kasta, no nalatak man ti maysa a kumakanta iti opera, gapu dayta iti abilidadna a mangpagagar kadagiti agbuybuya.

Nalabit addanto tiempo a mabalin a mangngegmo ti maysa a soprano a mangkankanta iti maysa a nalatak nga aria. No kasta, panunotem biit ti panagensayo ken disiplina a kasapulan tapno mapataud ti kasta a boses. Mabalin a pagpanunotennaka maipapan iti panagkanta iti opera. Sigun iti maysa a mannurat, dayta ket ‘mamagsugpon iti sasao ken musika ken pagbalinenna ti daniw nga ad-adda a makaay-ayo.’

[Footnote]

[Kahon/​Ladawan iti panid 12]

SUMAGMAMANO A KLASE TI BOSES

Coloratura soprano: Boses ti babai a laklakaenna a kantaen dagiti napartak ken nasinggit a nota. Ti kumakanta masansan nga agakto kas nakaranting ken nalaing nga agpakatawa.

Lyric soprano: Nabangbangag a boses ti babai. Emosional wenno romantiko ti panagakto ti kumakanta.

Dramatic soprano: Lallalo pay a nabangbangag a boses ti babai. Kaaduanna a dramatiko ti panagakto ti kumakanta.

Mezzo-soprano: Nabukbukel ken nabangbangag ngem iti dramatic soprano. Ti kumakanta ket masansan nga agakto kas baket wenno kontrabida iti soprano.

Contralto: Manmano a boses ti babai. Ti kumakanta ket agakto a kas iti papel ti mezzo-soprano.

Tenor: Boses ti lalaki a kaasping kadagiti kalidad ti soprano​—entusiastiko, dramatiko ken kalkalainganna ti kapigsana. Ti kumakanta masansan nga agakto kas agay-ayat wenno bannuar.

Baritone: Dayta a boses ket kombinasion ti tenor ken ti basso. Ti kumakanta ket agakto kas maysa a kabsat a lalaki, ama, wenno karibal.

Basso: Dayta a kabangagan kadagiti boses ti lallaki ket nabingay iti tallo a kategoria: brilliant, cantante, ken profundo. Ti umuna ket maibagay kadagiti naganaygay ken managpakatawa a papel; ti maikadua ket para kadagiti sentimental a papel; ken ti maikatlo ket para kadagiti papel a mangyakto kadagiti napasnek a rikna.

[Ladawan iti panid 10]

Entablado ti opera

[Ladawan iti panid 10]

Teatro ti opera

[Picture Credit Lines iti panid 10]

Entablado: Philip Groshong for The Cincinnati Opera; teatro: Impaay ti Tourism Office of Budapest