Saan a Makalapped Kaniak ti Dyslexia

Kas insalaysay ni Michael Henborg

Addaanak iti dyslexia—maysa a depekto iti abilidad nga agsursuro. Addaan met iti kasta dagiti nagannakko ken ti tallo nga adiek a lallaki. Marigatanak idi nga agbasa ken ageskuela. Nupay kasta, adu ti nangparegta ken timmulong kaniak, nangruna ti pamiliak.

SAKSI ni Jehova ti pamiliami manipud pay kadaydi apongko iti tumeng, isu a napateg a paset iti biagmi ti kanayon a panagbasa, nangruna iti Biblia ken kadagiti publikasion a naibasar iti dayta. Masansankami met ken adingko a Flemming a kumuykuyog ken Tatang iti Nakristianuan a ministerio isu a naipaganetget kadakami ti kinapateg ti nasayaat a panagbasa ken panagsurat.

Sipud pay idi ubingak, basbasaekon ti tunggal ruar ti Agriingkayo! ken Ti Pagwanawanan ngem abutenna ti 15 nga oras ti panangbasak iti maysa la kadagita! Rinugiak met a binasa ti intero a Biblia ken nagpasalistaak iti Teokratiko nga Eskuelaan ti Panagministro a maang-angay kadagiti kongregasion dagiti Saksi ni Jehova iti intero a lubong. Dayta nga eskuelaan ti mangsanay kadagiti estudiante iti nasayud a panagbasa ken panagsao agraman panagpalawag iti tallaong. Nagdakkel ti naitulong amin dagita a probision tapno madaerak ti dyslexia. Ngem diak man la impagpagarup nga ad-adu pay a karit ti pakaipasanguak. Palubosandak a mangilawlawag.

Panagadal iti Ingles

Idi 1988, iti edad a 24, rinugiak ti nagserbi kas payunir wenno amin-tiempo a ministro ti naimbag a damag. Yantangay adu nga imigrante ti agnanaed iti Denmark, kayatko nga iranud kadakuada dagiti kinapudno iti Biblia. Ngem tapno sieepektibo a maaramidko dayta, nasken nga agadalak iti Ingles, banag a nakarigrigat para kaniak. Nupay kasta, babaen ti kinapinget ken pribado a panagpaisuro, in-inut a nakasursuroak ket idi agangay, kabaelakon nga iranud ti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios kadagiti Ingles ti pagsasaoda a ganggannaet iti ilik a Copenhagen. Masansan nga agkamaliak iti panagsaok ngem diak impalubos a dayta ti makalapped iti panagsursuro ken panangasabak.

Nakatulong met ti pannakaammok iti Ingles tapno makapagboluntarioak kadagiti panagibangon a proyekto dagiti Saksi ni Jehova iti nadumaduma a pagilian. Umuna, naibaonak idiay Grecia, ken idi agangay, timmulongak a nangibangon iti sanga nga opisina idiay Madrid, Espania.

Gapu ta kayatko a parang-ayen ti pannakipasetko iti trabaho a panangasaba, nagpasalistaak iti Ministerial Training School nga is-isponsoran dagiti Saksi ni Jehova. Mangipapaay dayta nga eskuelaan iti walo a lawas nga espesial a panangsanay kadagiti awanan asawa a Kristiano a lallaki a situtulok nga agpaibaon iti luglugar nga ad-adda nga agkasapulan kadagiti ministro ti naimbag a damag. (Marcos 13:10) Naawisak nga ageskuela iti Ingles ti lenguahena a klase a maangay idiay Sweden.

Kayatko a nakasaganaak a naimbag isu nga iti walo a bulan, nagadalak iti Ingles iti uppat nga oras kada aldaw ken nakitimpuyogak iti Ingles ti lenguahena a kongregasion. Idi mangrugin ti klasemi idi Setiembre 1, 1994, diak intulok a ti depektok ti makalapped iti irarang-ayko. Kas pagarigan, no agsaludsod dagiti instruktormi, masansan nga itayagko ti imak tapno sumungbatak uray no diak sigurado no husto dagiti usarek nga Ingles a sasao. Kalpasan ti panagraduarko, naibaonak nga agserbi kas payunir iti Copenhagen. Dakkelen a karit ti panagadal iti Ingles ngem adda pay gayam dakdakkel a karit nga agur-uray kaniak.

Panagadal iti Tamil

Idi Disiembre 1995, natudinganak nga agserbi iti Tamil ti lenguahena a kongregasion iti Herning nga ili iti Denmark. Para kaniak, maysan ti Tamil kadagiti karirigatan a lenguahe iti lubong. Addaan dayta iti 31 a letra ken kombinasion dagiti konsonante ken bokales a mangbukel kadagiti ragup a letra, isu a dandani 250 a karakter ti mangbukel iti dayta nga alpabeto!

Idi damo, Danes ti usarek nga agpalawag iti kongregasion sa maipatarus dayta iti Tamil. Idi nagpalawagakon iti Tamil, diak ammo no naawatanda met laeng ti imbagbagak. Kaskasdi a siraraem a nagimdeng ti tallaong, nupay adu ti kasla makakatkatawa. Tapno al-alistoak a makasursuro, inkeddengko ti mapan idiay Sri Lanka, maysa a pagilian a Tamil ti pagsasao ti minilion nga umilina.

Idi Oktubre 1996, nasangpetak ti gerra sibil idiay Sri Lanka. Sumagmamano a tiempo a nagnaedak iti ili ti Vavuniya nga adda iti beddeng ti dua nga aggubgubat a partido. Napanglaw dagiti umili a Saksi ngem managpadagusda ken aglaplapusanan ti ayatda. Inkagumaandak a sinuruan iti Tamil. Nasdaaw dagiti saan a Saksi ta nupay siak laeng ti ganggannaet a taga-Laud iti lugarda, sipipinget a makipatpatangak kadakuada iti lenguaheda. Gapu ta manangapresiar ken napakumbaba ti kababalinda, nalaklaka ti pannakisaritak kadakuada maipapan iti Biblia.

Idi Enero 1997, masapul nga agawidak idiay Denmark, ket iti simmaganad a tawen, inkallaysak ti maysa a payunir a ni Camilla. Napalalo ti ayatko a mapan manen idiay Sri Lanka isu nga idi Disiembre 1999, nagsubliak sadiay a kaduakon siempre ti kaingungotko. Di nagbayag, adu a pamilia ken indibidual ti iyad-adalanmin iti Biblia ken kumuykuyogkami kadagiti lumugar a kapammatianmi iti panangyadalda iti Biblia. Naipamaysakami iti ministerio ken iti panagadalmi iti lenguahe.

Idi Marso 2000, masapul nga agsublikamin idiay Denmark. Nagrigat ti agpakada kadagiti kapammatian ken iyad-adalanmi iti Biblia ta talaga a nasursuromi idan nga ayaten. Ngem ad-adu pay a trabaho ti agur-uray kadakami, agraman ti karit a panagadal iti sabali manen a lenguahe!

Panagadal iti Latviano

Idi Mayo 2002, dakami ken Camilla nga uppat a tawenen nga agassawa ket nakaawat iti awis nga agserbi kas misionero idiay Latvia, maysa a pagilian iti Europa a dayaen ti Denmark. Nagbiit a nakasursuro ni Camilla iti Latviano ken kabaelannan ti makisarita iti dayta kalpasan ti innem laeng a lawas! Ngem saanak a kasta. Kinapudnona, agingga ita, panagkunak ket bassit pay ti nagrang-ayak iti laksid dagiti amin a tulong a naawatko. Nupay kasta, determinadoak nga agporsegi.a

Kanayon a tultulongannak ni Camilla ket maragragsakankami a dua iti panagserbimi kas misionero. Kinapudnona, adun a manangapresiar a Latviano ti nayadalanmi iti Biblia. No adda malipatak wenno saan nga umiso ti usarek a sasao, an-anusan dagiti umili a Saksi ken mayad-adalan iti Biblia a tarusan ti ibagbagak sadak tulongan. Dayta ti mangpabpabileg iti pakinakemko no mangasabaak ken uray no agpalawagak kadagiti Nakristianuan a gimong.

Apay pay la a nagadalak iti dadduma a lenguahe idinto ta ammok a marigatanak? Ay-ayatek ngamin dagiti tattao saan ket a gapu ta pagay-ayatko ti agadal iti lenguahe. Nagsayaat a pribilehio ti tumulong iti maysa a mangammo ken umadani iti pudno a Dios a ni Jehova. Ket kas iti namin-adun a napaneknekan dagiti misionero, lallalo nga epektibo ti panangibanag iti dayta a trabaho no kasaritam ti sabsabali iti mismo a lenguaheda.

Iti panaglabas dagiti tawen, adun ti natulonganmi ken baketko a maaddaan iti umiso a pannakaammo iti kinapudno iti Biblia. Ngem saan a rumbeng a dakami ti mapadayawan. Imbes ketdi, ni Jehova ti rumbeng a mapadayawan kadagiti agkakaimbag a resulta a naimatanganmi. Total, ti laeng trabahomi ket agmula ken agsibug kadagiti bukel ti kinapudno iti Biblia ngem ti Dios ti mangpadpadakkel kadagita.—1 Corinto 3:6.

Adda Tiempo a Makatulong ti Tubeng

Nupay makatubeng kaniak ti dyslexia, adda met pagimbagan dayta. Kasano? No agpalawagak iti kongregasion, diak unay agpannuray kadagiti naisurat a nota isu a nasaysayaat ti pannakikinnitak kadagiti agim-imdeng kaniak. Ad-adda met nga agusarak kadagiti ilustrasion ta nalaklakak a matandaanan dagita. Isu nga iti dadduma a benneg, nakatulong ti kasasaadko tapno maparang-ay dagiti abilidadko a mangisuro.

Insurat ni Kristiano nga apostol Pablo: “Ti Dios pinilina ti nakapuy a bambanag ti lubong, tapno maibabainna ti napigsa a bambanag.” (1 Corinto 1:27) Gapu iti kasasaadko, talaga a ‘nakapuyak’ iti dadduma a banag. Ngem kas iti nasursurok ken iti nasursuro ti adu, kabaelan ni Jehova a supusopan ti pagkurangantayo. Nasken laeng a mangaramidtayo kadagiti rasonable a kalat, kalkalainganna dagiti inanamaentayo, kiddawentayo ti nasantuan nga espiritu ti Dios, ken ikagumaantayo nga aramiden dagiti kayattayo nga ibanag.

[Footnote]

[Kahon iti panid 22]

DYSLEXIA

Ania ti dyslexia? Nagtaud iti Griego ti sao a “dyslexia” a “nakapuy a panagsao” ti kayuloganna. Dayta a kasasaad ket inggat’ tungpal biag ken maysa a depekto a nainaig iti lenguahe, nangruna iti panagbasa. Dagiti addaan iti dyslexia ket saanda a dagus maanag dagiti letra ken uni nga irepresentar dagita a letra. Nupay kasta, saan a kanayon nga agpapada dagiti espesipiko a sintoma dagiti addaan iti kasta a depekto.

Ania ti makagapu iti dyslexia? Saan a masinunuo dagiti eksakto a makagapu, ngem matawid dayta. Nupay ipakita dagiti panagadal nga adda abnormal nga itatanor ken panagandar ti utek, ti dyslexia ket awan pakainaiganna iti interamente a kinalaing wenno iti kinasadut nga agsursuro. Kinapudnona, dagiti addaan iti dyslexia ket masansan a nalaing iti dadduma a benneg a saan unay nga agkasapulan iti kinasigo iti lenguahe.

Kasano ti panangtaming iti dyslexia? Napateg ti nasapa a panangammo no adda dyslexia ti maysa. Ti epektibo a panagsanay tapno agbalin a nasigo iti lenguahe ramanenna ti panangusar iti sumagmamano a sentido, nangruna ti panagdengngeg, panagkita, ken panangrikna. Adu nga estudiante ti agkasapulan iti bukodna a mannursuro tapno rumang-ay iti bukodna a kapartak. Mabalin a kasapulanda met ti mangparegta kadakuada yantangay marigatanda nga ageskuela. Babaen iti nasayaat a pannakaisuro ken kinapinget, masursuro dagiti addaan iti dyslexia ti nasayaat a panagbasa ken panagsurat.b

[Footnote]

[Ladawan iti panid 23]

Kaduak ti maysa a kapammatiak idiay Sri Lanka

[Ladawan iti panid 23]

Dakami ken Camilla idiay Latvia