Ti Panangmatmat ti Biblia

Rumbeng Kadi a Kabutengmo Dagiti Natay?

Dagiti miembro ti tribu nga Annang idiay Nigeria mamatida a no dagiti natay ket saan a maipumpon buyogen ti maitutop a pammadayaw ken panagraem, mangdangran dagiti kararua dagita a natay—ken mangpapatayda pay ketdi—kadagiti miembro ti pamiliada. Patien met ti dadduma a Tsino a no dida suroten dagiti tradisionda iti panangipumpon, ti kararua dagiti natay dangran ken papatayenda pay ketdi ti sabsabali.

ITI adu a kultura iti intero a lubong, patien ti kaaduan kadagita nga adda kararua, espiritu, wenno al-alia a sumina iti bagi nga agtultuloy nga agbiag kalpasan ti ipapatay ti maysa a tao. Adu met ti mamati a dayta a kararua wenno espiritu mabalinna nga impluensiaan ti ar-aramiden dagiti kapamilia wenno gagayyemna.

Ngem agpayso kadi nga adda sibibiag a banag nga agtultuloy nga agbiag kalpasan a matay ti tao? Ken kabaelan kadi “dayta a banag” a dangran dagiti sibibiag? Ania ti panangmatmat ti Biblia?

Sipapanunot Kadi Dagiti Natay?

Kuna ti Biblia a dagiti natay “saanda a pulos sipapanunot iti aniaman” ken ‘inutildan ken patay.’ (Eclesiastes 9:5; Isaias 26:14) Maipapan iti umuna a tao a ni Adan, ilawlawag ti Sao ti Dios: “Ni Jehova a Dios binukelna ti tao manipud tapok a naggapu iti daga ket impuyotna kadagiti abut ti agongna ti anges ti biag, ket ti tao nagbalin a kararua a sibibiag.”—Genesis 2:7.

Imutektekam a ni Adan ket naparsua a kararua, kayatna a sawen, sibibiag a persona. Sigun iti Biblia, saan a naikkan ni Adan iti kararua a makapagbiag a naisina iti bagina. Isu nga idi nagbasol ni Adan, nagresulta dayta iti ipapatayna. Isu ket maysan a “natay a kararua.” (Numeros 6:6) Kuna pay ti Biblia a “ti kararua nga agbasbasol—dayta a mismo matayto.” (Ezequiel 18:4) Amintayo ket nakatawid iti basol wenno kinaimperpekto manipud iti umuna a tao a ni Adan. Isu a no mataytayo, datayo kas kararua ket matay.—Roma 5:12.

Iti panangdeskribirna iti kasasaad dagiti natay, saan a nagusar ti Biblia iti misterioso a sasao, no di ket nagusar kadagiti sasao a maawatantayo kas iti “maturog ken patay.” (Salmo 13:3) Adda idi tiempo a kinuna ni Jesus maipapan iti 12 ti tawenna a balasitang: “Saan a natay no di ket matmaturog.” Dagiti tattao “rinugianda a katawaan a lalaisen, agsipud ta ammoda a natayen.” Ngem inlawlawag ti Biblia a riniing ni Jesus dayta a balasitang manipud pannaturogna ken patay.—Lucas 8:51-54.

Kasta met laeng idi natay ni Lazaro. Imbaga ni Jesus kadagiti adalanna a mapanna sarungkaran ni Lazaro ‘tapno riingenna manipud pannaturogna.’ Saan a naawatan dagiti adalan ti kayat a sawen ni Jesus, isu a “sipaprangka a kinuna kadakuada ni Jesus: ‘Ni Lazaro natayen.’” Nadakamat met ni apostol Pablo dagidiay “naturog ken patay” ken kinunana nga iti naituding a tiempo ti Dios, mapagungardanto.—Juan 11:11-14; 1 Tesalonica 4:13-15.

Imutektekam ta saan a pulos isursuro ti Biblia nga adda kararua nga agtultuloy nga agbiag kalpasan a matay ti maysa a tao. Isu nga awan ti panggapuantayo a mabuteng kadagiti natay. Ania ngarud ti makagapu iti agraraira a pammati nga adda paset ti tao nga agtultuloy nga agbiag kalpasan ti ipapatayna? Ken apay nga adda panagbuteng a dagiti natay madangranda dagiti sibibiag?

Ti Kinaulbod—Ti Panangallilaw

Isursuro dagiti palso a relihion a no matay dagiti tattao, saanda a talaga a matay. Idi rugrugi pay la ti pakasaritaan ti tao, nagsaknapen ti sursuro maipapan iti di matay a kararua. Isu nga idi natay ti dadduma nga agtuturay kas kadagiti Faraon iti nagkauna nga Egipto, napapatay met dagiti adipenda tapno adda agserbi kadakuada iti sabali a biag.

Adu a tao ti riniribuk dagiti impapanda a kararua wenno espiritu dagiti natay. Kombinsidoda a dagita a panangriribuk ket gapuanan dagiti napagurada a kararua dagiti natay a kabagianda wenno sabsabali pay. Ngem kas ipakita ti Biblia, saan nga agpayso dayta. Dagiti saan a makita nga espiritu a maaw-awagan iti demonio ti makinggapuanan kadagita a panangriribuk, ken maragragsakanda a mangriribuk ken mangbutbuteng kadagiti tattao.—Lucas 9:37-43; Efeso 6:11, 12.

Dakamaten ti Biblia a ni Satanas nga “ama ti kinaulbod,” ket “pagbalbalinenna ti bagina a kasla anghel ti lawag.” Isu ken dagiti demoniona ti “mangyaw-awan iti intero a mapagnaedan a daga.” (Juan 8:44; 2 Corinto 11:14; Apocalipsis 12:9) Kinapudnona, ni Satanas ti makin-utek iti kinaulbod a ti kararua ket di matay ken makabael a mangdangran kadagiti sibibiag.

Nupay kasta, dagiti mamati iti Biblia saanda a maallilaw kadagita a kinaulbod. Naammuandan ti kinapudno maipapan kadagiti panagregget ni Satanas a mangallilaw kadagiti tattao tapno patienda a dagiti natay ket mabalinda ti makikomunikar kadagiti sibibiag. Ngem ti kinaagpaysona, kuna ti Biblia: “Dagiti sibibiag sipapanunotda a mataydanto; ngem no maipapan kadagiti natay, saanda a pulos sipapanunot iti aniaman.” (Eclesiastes 9:5) Talaga a naglaon ti Biblia kadagiti mangwayawaya a kinapudno maipapan iti kasasaad dagiti natay!—Juan 8:32.

NAPANUNOTMO KADIN?

◼ Sipapanunot kadi pay dagiti natay?—Eclesiastes 9:5; Isaias 26:14.

◼ Ania ti makagapu iti agraraira a pammati nga adda paset ti tao nga agtultuloy nga agbiag kalpasan ti ipapatayna?—Juan 8:44.

◼ Pakasarakantayo iti kinapudno maipapan iti kasasaad dagiti natay?—Juan 8:32; 17:17.

[Blurb iti panid 23]

Dagiti dakes nga espiritu a parsua, saan ket a dagiti natay a tattao, ti maragragsakan a mangriribuk kadagiti tattao