Agimtuod Dagiti Agtutubo

Kasanok nga Ad-adda a Maam-ammo Dagiti Nagannakko?

Ni Jessica ken dagiti nagannakna ket mangrabrabii a kadua dagiti gagayyemda. Bayat a mangmanganda, maysa kadagiti nataengan ti nangibaga iti nanang ni Jessica, “Ammom no siasino ti nakitak idi naminsan nga aldaw? Ni Richard—daydiay nobiom idi haiskulka!”

Uray la naibbatan ni Jessica ti tinidorna iti pannakakellaatna. Ita la a mangngegna ti maipapan iti dayta a Richard!

“Nanang, adda gayam immun-una a nobiom ngem ni Tatang?”

KAS ken Jessica, adda kadin naammuam maipapan kadagiti nagannakmo a nakakellaatam? No wen, nalabit pampanunotem no ania pay ti dimo ammo maipapan kadakuada!

Apay a mabalin nga adda dagiti banag a dimo pay ammo maipapan kadagiti nagannakmo? Ania dagiti pagimbaganna no ad-adu ti ammom maipapan kadakuada? Ken kasanom nga ad-adda a maam-ammo ida?

Adu Pay ti Ammuem

Apay a mabalin nga adda dagiti banag a dimo pay ammo maipapan kadagiti nagannakmo? No dadduma, gapu ta adayo ti pagnanaedanda. “Nagdiborsio dagiti nagannakko idi walo ti tawenko,” kuna ni Jacoba nga agtawen itan iti 22. “Kalpasan dayta, sagpaminsan laengen iti kada tawen nga agkitakami ken tatangko. Nagadu a banag maipapan kenkuana ti kayatko koma a maammuan.”

Uray no adu a tawen a nakipagnaedka kadagiti nagannakmo, nalabit dida imbaga kenka ti amin a maipapan kadakuada. Apay? Kas met la kadatayo amin, no dadduma, ibain dagiti nagannak dagiti biddutda iti napalabas. (Roma 3:23) Maysa pay, nalabit madanaganda a no ibagada dagiti nagkamkamalianda, maksayan ti panagraemmo kadakuada wenno tumuredka a mangaramid iti kaykayatmo.

Ngem masansan nga addada banag a saan a naestoria kenka dagiti nagannakmo gapu ta saan pulos a napagsasaritaan dagita. Kuna ti maysa a baro a ni Cameron, “Nakaskasdaaw nga uray no adun a tawen a makipagnanaedka kadagiti nagannakmo, kaskasdi nga adu latta dagiti dimo ammo maipapan kadakuada!” Apay a dimo irugi a pagestoriaen ida? Usigem ti uppat a mabalin a pagimbagannanto kenka.

Umuna: Mabalin nga apresiarento dagiti nagannakmo ti panaginteresmo. Awan duadua a maragsakanda ta interesadoka iti biagda. Posible nga ad-adda pay a maawatandaka a mismo ken dagiti rikriknam!—Mateo 7:12.

Maikadua: Maawatamto ti kapanunotan dagiti nagannakmo. Kas pagarigan, napanglaw kadi idi dagiti nagannakmo? Nalabit dayta ti makagapu a nainutda ita, uray no panagkunam ket kasla saan koman a kasapulan a kastada.

Makatulongto kenka ti kasta a pannakaawatmo iti kapanunotan dagiti dadakkelmo. Maysa a baro nga agnagan Cody ti nagkuna, “Gapu ta maawatakon no kasano nga agpanunot dagiti nagannakko, maamiriskon ti epekto kadakuada dagiti ibagak sakbay pay nga agsaoak.”—Proverbio 15:23.

Maikatlo: Nalaklakamton nga estoriaen kadakuada ti maipapan iti biagmo. “Mabainak idi a mangestoria ken Tatang maipapan iti kursonadak a baro,” kuna ti 18 anyos a ni Bridgette. “Ngem kalpasan nga imbagak dayta kenkuana, inestoriana kaniak ti damo a panagayatna ken no kasanot’ karagsakna idi. Imbagana pay ti maipapan iti aldaw ti panagsinada iti nobiana ken ti napalaus idi a ladingitna. Dayta ti nangparegta kaniak nga ad-adda a mangibaga kenkuana iti kasasaadko.”

Maikapat: Mabalin nga addanto masursurom. Dagiti kapadasan ti nagannakmo ket makatulong kenka a mangsango kadagiti bukodmo a pakaupayan ken pakarigatan. “Kayatko a maammuan no kasano a naaywanan dagiti nagannakko ti nagdakkel a pamiliami nga addaan nadumaduma a kasapulan iti pisikal, emosional, ken naespirituan,” kuna ti 16 anyos a ni Joshua: “Adda la ketdi agkakapateg a masursurok kadakuada.” Iyimtuod ti Biblia: “Awan aya ti kinasirib kadagiti lallakayen ken pannakaawat iti kaatiddog dagiti aldaw?”—Job 12:12.

Sika ti Mangyun-una

No kayatmo nga ad-adda a maam-ammo dagiti nagannakmo, ania ti aramidem? Adtoy ti sumagmamano a singasing.

Piliem ti umiso a tiempo ken kasasaad. Saan a nasken a kanayon a pormal ti panagsasaritayo. Imbes ketdi, makisaritaka koma a kas iti gagangay. Nalabit bayat nga agaayamkayo, adda ar-aramidenyo, agpaspasiarkayo wenno agbibiahekayo. “Nagmayat ti panagiinnestoriami kada Tatang ken Nanang no agbibiahekami,” kuna ni Cody a nadakamat itay. “Pudno a nalaklaka ti agdengngeg laengen iti musika wenno maturog lattan. Ngem para kaniak, kanayon a makagunggona no irugik ti saritaan!”

Agsaludsodka. Pudno nga uray no umiso ti tiempo ken kasasaad, nalabit saan a basta agestoria lattan ni nanangmo maipapan iti damo a kursonadana, wenno saan a basta estoriaen ni tatangmo daydi tiempo a naidungparna ti lugan ti pamiliada. Ngem mabalin nga estoriaenda dagita no saludsodem!—Para kadagiti pagarigan ti isaludsodmo, kitaem ti kahon iti panid 12.

Agbalinka a mannakibagay. Masansan a ti sungbat ti maysa a saludsod ket agtungpal iti sabali pay a saritaan wenno tungtongan. Nalabit kayatmo nga isubli ti saritaanyo iti immuna a topikoyo, ngem dimo ar-aramiden dayta! Laglagipem a ti kalatmo ket saan laeng a tapno maammuam dagiti bambanag no di ket tapno ad-adda pay a sumingedka kadagiti nagannakmo. Maysa kadagiti kasayaatan a pamay-an a maaramidam dayta ket ti panagsasaritayo maipapan kadagiti banag a napateg kadakuada.—Filipos 2:4.

Agbalinka a mannakaawat. “Ti patigmaan iti puso ti tao cas nauneg a danum; ngem ti tao a mannakaawat maaonnanto.” (Proverbio 20:5, Ti Biblia, PBS) Nangnangruna a kasapulan a mannakaawatka no salsaludsodam dagiti nagannakmo maipapan kadagiti sensitibo a banag. Kas pagarigan, nalabit kayatmo a maammuan dagiti nakababain a naaramidan ni tatangmo idi isu ket kas iti edadmo, ken no kasano koman ti panangtamingna kadagita no maisublina ti napalabas. Ngem sakbay a saludsodem dagiti kasta a pasamak, nalabit kunaem, “Di la mabalin nga agdamagak maipapan iti . . . ”

Agbalinka a nataktika. No estoriaen dagiti nagannakmo ti maipapan kadakuada, agbalinka a “nasiglat no iti panagdengngeg, nainayad no iti panagsao.” (Santiago 1:19) Aniaman ti mangngegmo, dimo uyawen wenno insultuen ida gapu iti kaibagbagada kenka. No ikomentom dagiti kas iti, “Ania? Naaramidyo ti kasdiay!” wenno “Isu met la gayam a nakaes-estriktokayo kaniak!,” dinton kayat ni tatang wenno ni nanangmo ti agestoria pay. Kasta met laeng ti mapasamak no iyestoriam dagita iti diyo kapamilia.

Saan Pay a Naladaw ti Amin!

Dagita a singasing ket makatulong kenka tapno ad-adda a maam-ammom dagiti nagannakmo bayat nga addaka pay laeng iti poderda. Ngem kasano ngay no addaka iti adayo? Dagita met la a prinsipio ti makatulong kenka a makisinninged manen kadagiti nagannakmo—wenno makisinninged iti tatang wenno nanangmo a dimo unay am-ammo. Kasta ti napadasan ni Jacob a nadakamat itay. Nupay awanen iti poder dagiti nagannakna, kunana, “Iti nabiit pay, masansan a makalkalangenkon ni Tatang isu nga umad-adun ti ammok maipapan kenkuana ket maragragsakanak unay.”

Gapuna, addaka man wenno awankan iti poder dagiti nagannakmo, saan pay a naladaw ti amin tapno ad-adda a maam-ammom ida. Apay a dimo padasen dagiti singasing iti daytoy nga artikulo?

Ad-adu pay nga artikulo ti masarakan iti serye nga “Agimtuod Dagiti Agtutubo” iti Web site a www.watchtower.org/ype

[Footnote]

UTOBEM DAGITOY

◼ Ania kadagiti nadakamat iti daytoy nga artikulo ti kayatmo a damagen kadagiti nagannakmo?

◼ Kasano a ti panangammom iti ad-adu pay maipapan kadagiti nagannakmo matulongannaka nga ad-adda a mangtarus iti bagim?

[Kahon/Ladawan iti panid 12]

Isaludsodmo iti nagannakmo dagiti sumaganad:

PANAGASAWA: Kasanokayo a nagam-ammo ken ni Nanang (wenno Tatang)? Ania ti damo a nagustuanyo iti maysa ken maysa? Nagyananyo kalpasan ti panagkasaryo?

PANAGUBING: Nakayanakanyo? Kasano ti panaglilinnangenyo nga agkakabsat? Estrikto kadi dagiti nagannakyo wenno saan?

PANAGESKUELA: Ania ti paboritoyo nga asignatura idi ages-eskuelakayo? Ania ti kasursuronyo unay? Adda kadi paboritoyo a maestro wenno maestra? Apay nga isu ti paboritoyo?

TRABAHO: Ania ti damo a trabahoyo? Nagustuanyo kadi dayta? No makapagpilikayo iti trabaho, ania ti kayatyo?

PAGINTERESAN: No kabaelanyo ti agpasiar iti sadinoman a paset ti lubong, sadino ti kayatyo a papanan? Ania nga aramid wenno paglaingan ti kayatyo a sursuruen?

NARELIHIOSUAN A PAKASARITAAN: Dimmakkelkayo kadi kas Kristiano? No saan, ania ti nakatignayanyo nga agadal iti Biblia? Aniada a karit ti nakaipasanguanyo bayat nga iyap-aplikaryo dagiti prinsipio ti Biblia?

PRINSIPIO: Panagkunayo, ania dagiti kapatgan iti nasayaat a panaggayyem? iti naragsak a panagbiag? iti naballigi a panagasawa? Ania ti kasayaatan a balakad a naawatyon?

Padasem daytoy: Mangpilika iti sumagmamano kadagiti nadakamat a saludsod ken pugtuam ti sungbat dagiti nagannakmo. Kalpasanna, isaludsodmo dagita ken idiligmo ti sungbatda iti impagarupmo nga ibagada.

[Kahon iti panid 13]

PALAGIP KADAGITI NAGANNAK

Mangrabrabiika a kaduam ni lakaymo, ti balasangyo, ken ti sumagmamano a gagayyem ti pamiliayo. Bayat nga agiinnestoriakayo, nadakamat ti gayyemmo ti dati a nobiom sakbay a nagam-ammokayo ken lakaymo. Dimo pay naes-estoria dayta iti balasangyo. Ita, kayatnan a maammuan ti ad-adu pay. Ania ti aramidem?

Kadawyanna, kasayaatan no sungbatam dagiti saludsod ti anakmo. Ngamin, kada agsaludsod wenno dumngeg kadagiti sungbatmo ket gundawayyo nga agsarita, banag a tartarigagayan dagiti nagannak.

Kasapulan kadi nga ibagam iti anakmo ti amin a detalye maipapan iti napalabasmo? Kas gagangay, nalabit dimon kayat a dakamaten dagiti nakababain a kapadasam. Ngem no mayanatup, mabalin a makatulong kadagiti annakmo ti panangibagam iti dadduma kadagiti nagkamaliam ken rigat a napasaram. Kasano?

Usigem ti maysa a pagarigan. Adda idi tiempo nga impudno ni apostol Pablo ti maipapan iti bagina: “No kayatko nga aramiden ti umiso, ti dakes ti adda ­kaniak. . . . Nakaay-ay-ayak a tao!” (Roma 7:​21-24) Impaltiing ni Jehova a Dios dagita a sasao, impaisuratna, ken impaitalimengna iti Biblia tapno pakagunggonaantayo. (2 Timoteo 3:16) Talaga a magunggonaantayo agsipud ta napasarantayon amin ti kas iti napasaran ni Pablo.

Umasping iti dayta, ad-adda a maawatandaka dagiti annakmo no mangngegda dagiti nasayaat nga inaramidmo ken dagiti naaramidam a kamali. Agpayso met ketdi a dimmakkelka idi iti naiduma a tiempo. Ngem nupay agbalbaliw ti tiempo, saan nga agbalbaliw ti nainkasigudan a pakabuklan ti tao, kasta met dagiti prinsipio ti Biblia. (Salmo 119:144) Ti panangyestoriam kadagiti problema a nakaipasanguam​—⁠ken no kasanom a nasolbar dagita​—⁠ket makatulong kadagiti agtutubo nga annakmo a mangsolbar kadagiti bukodda a problema. “No maammuam a naipasango dagiti nagannakmo kadagiti problema a kas met la iti mapaspasaram, ad-adda a maawatam a saanda a perpekto a kas met la kenka,” kinuna ti maysa a baro a ni Cameron. Innayonna, “Inton adda manen problemam, mapanunotmo no dayta ket napadasan met idin dagiti nagannakmo.”

Palagip: Saan nga amin nga estoria ket nasken nga agngudo iti balakad. Pudno a nalabit madanaganka di la ket ta saan nga umiso ti panunoten ti agtutubo nga anakmo wenno di la ket ta ipapanna nga addan kalinteganna a mangaramid kadagiti umasping a biddut. Ngem imbes a sika ti mangibaga iti kayatmo a masursuro ti anakmo iti nagsaritaanyo (“Isu a dika koma pulos . . . ”), dakamatem biit ti kapanunotam. (“No la koma maisublik ti napalabas, diak koma inaramid ti kastoy wenno kasta agsipud ta . . . ”) Iti kasta, adda napateg a masursuro ti anakmo manipud iti kapadasam iti wagas a dina marikna a kasla sersermonam.​—⁠Efeso 6:⁠4.

[Kahon iti panid 13]

“Naminsan, inaminko ken Nanang a nalaglag-an ti riknak kadagiti kaeskuelaak ngem kadagiti kapammatiak. Kabigatanna, sinuratannak ni Nanang ket imparabawna dayta iti lamisaanko. Iti surat, imbagana a nariknana met idi nga awan unay ti makagayyemanna kadagiti kapammatianna. Impalagipna kaniak dagiti nadakamat iti Biblia a nagserbi iti Dios uray no awan ti kaduada a mangparegta kadakuada. Kinomendarannak met iti panangikagumaak a maaddaan kadagiti nasayaat a gagayyem. Impagarupko no siak la ti addaan iti kastoy a problema ngem saan gayam ta napadasan met dayta ni Nanang. Urayak la a nakasangit gaput’ pannakabang-arko. Naparegtaak unay iti imbaga ni Nanang, ken timmured ti pakinakemko a mangaramid iti umiso.”​—⁠Junko, 17, Japan.

[Ladawan iti panid 11]

Kiddawem kadagiti nagannakmo nga ipakitada kenka dagiti retrato wenno bambanag a mangipalagip iti napalabasda. Masansan a pangrugian dayta ti naragsak a panagsasarita