Patanorem ti Balanse a Panangmatmat iti Trabaho
KADAGITOY a tiempo ti nakaro a panagsuek ti ekonomia, ti kangrunaan a pakaseknan ket ti kaadda ti mapangnamnamaan a trabaho a sigurado a makaipaay iti umdas a gastuen para iti kasapulan ti pamilia. Saan a kanayon a nalaka daytoy nangruna no rinibu a trabahador ti masessesante. No maysaka kadagiti giddato a naawanan iti trabaho, karit kenka ita no kasano a makabirokka iti sabali a trabaho.—Kitaem dagiti kahon iti panid 8 ken 9.
Ngem agbibiagtayo saan laeng a tapno agtrabahotayo a sipipinget. “Aminentayon,” kuna ni Glenn nga Australiano ken pamiliado, “awan ti agbugbugsot a mangikuna, ‘Ad-adu koma nga oras ti binusbosko a nagtrabaho.’” Ti makapnek ken makagunggona a biag ket nabatad a ramanenna ti panangilatang iti tiempo nga agpaay iti panangged. Ngem iti ania pay? Agpaay iti pamilia, panaglinglingay, ken naespirituan a kasapulan. Kasanom a mabalanse amin dagitoy a napateg a paset ti biag?
Tiempo iti Trabaho, Tiempo iti Bagi
Kuna ti Biblia nga agtrabahotayo a sipipinget tapno masuportarantayo ti pamiliatayo. (Efeso 4:28) Ngem parparegtaennatayo met a ‘mangan, uminum, ken makakita iti imbag iti isuamin a napinget a panagtrabahotayo.’ (Eclesiastes 3:13) Pudno a maikapiska iti adu a pagragsakan iti biag no agtrabahoka iti adu nga oras nga awan man la ti umno nga inanam ken panaglinglingaymo. Mabalin pay nga agsakitka iti nakaro.
Ti nalabes unay a panagtrabaho ket nainaig iti sobra a kinalukmeg, alkoholismo, sakit ti puso, aksidente iti trabaho, panagdepende iti agas, panagdandanag, pannakapaksuy, depresion, ken adu pay a sakit nga adda koneksionna iti pannakabannog. Mabalin met a makapapatay ti nalabes a panagtrabaho. Sigun iti maysa a report, mapattapatta nga idiay Japan, tinawen nga agarup 10,000 a tattao ti matmatay gapu iti nalabes a panagtrabaho, a kas iti kaadu ti tinawen a matmatay gapu iti aksidente iti lugan. Ngem saan la nga idiay Japan ti pakapaspasamakan dayta.
Imutektekam ta nainsiriban nga ibalbalakad ti Biblia: “Nasaysayaat ti sangarakem nga inana ngem iti dua a rakem a napinget a panagtrabaho ken panangkamkamat iti angin.” (Eclesiastes 4:6) Wen, napateg ti kinabalanse. Dimo ipalubos a ti laeng propesionmo ti pakaisentruan ti biagmo. Saluadam ti mental, pisikal, ken emosional a salun-atmo babaen ti panangilatangmo iti tiempo nga aginana ken mangtagiragsak kadagiti nagbannogam.
“Rumbeng nga agtrabahotayo tapno agbiag, saan ket nga agbiagtayo tapno agtrabaho,” kuna ni Andrew a kasado ken addaan iti tallo nga annak. Ti balanse a tiempo para iti trabaho, inana, ken panagpalpaliwa ket makatulong met kenka a mangasikaso kadagiti kasapulan ti pamiliam. Ngem saan a nalaka dayta, nangruna no adu ti babayadam.
Balansiem ti Trabahom ken Pamiliam
Ita, nagadu ti ar-aramiden ti adu a pamilia ngem nagbassit ti tiempoda nga agkakadua. “Nagbassiten ti mabati a pigsak para kadagiti annakko ta dandani napan amin daytan iti trabahok,” insennaay ti maysa a babai idiay England. Iti Estados Unidos, 1 iti kada 5 kadagiti napagsaludsodan a tin-edyer ti nagkuna a ti kangrunaan a pakaseknanda ket ti “kurang a tiempo ti pannakikaduada kadagiti nagannakda.” Kinuna ti sabali pay a panagadal iti Estados Unidos a 12 minuto laeng iti kada aldaw ti promedio a panagsarita ti agassawa nga agpada nga agtartrabaho.
Gapu ta naumadan iti rumigrigat a trabahoda, adu ti mangus-usig manen kadagiti prioridadda ken mangbalbaliw kadagita. Kinuna ti kasado a ni Timoteo nga addaan iti dua a babassit pay nga annak: “Agob-obertaymak idi, ken agtrabaho met ni baketko iti ngudo ti lawas. Dandani dikamin agkitkita. Idi agangay, inusigmi ti kasasaadmi ket binaliwanmi ti eskediul ti panagtrabahomi. Ita, naragragsakkamin nga amang.” Imbaga ni Brian a manedyer iti maysa a paglakuan: “Idi masikog ni baketko iti maikadua nga anakmi, nagbirokak iti sabali a trabaho a maibagay iti pamiliami. Tapno laeng nasaysayaat ti oras ti panagtrabahok, pinilik a maksayan iti $10,000 ti mateggedak iti makatawen, ngem diak pulos nagbabawyan dayta!” Ni met Melina a nagikkat iti trabahona idi naipasngay ti inauna nga anakna malagipna: “Nagrigat nga iruam manen a maymaysa laeng kadakami ti mangmangged. Ngem inkeddengmi ken lakayko a nasaysayaat nga aywanak laengen ni Emily imbes nga ipaaywanmi iti sabali.”
Nupay kasta, bigbigentayo nga adu a pamilia ti marigatan a mangyan-anay iti binulan a mateggedanda. Dadduma nga assawa ti addaanen iti dua a trabaho tapno laeng makabirok iti makaanay a pagbiagda. Adda met dagiti agassawa nga agpadan a mangmangged, ket ipaaywanda ti annakda kadagiti katugangan wenno nagannakda wenno iti pasilidad a pagaywanan kadagiti ubbing.
Mabalin nga adda pay sabali a pamay-am a mangbalanse kadagiti pagrebbengam iti trabaho ken pamilia. Ti kapatgan ket daytoy: Tapno dika maikapis iti ragsak ti panagpamilia, dimo ipangpangruna ti trabaho.
Agtalekka a magunggonaanka iti kasta unay no balansiem ti trabaho, panaglinglingay, ken dagiti kasapulan ti pamiliam. Iti pangserra nga artikulo daytoy a serye, usigentayo ti napatpateg pay a ramen ti simple ken balanse a biag.
[Blurb iti panid 5]
Dimo ipalubos a ti laeng propesionmo ti pakaisentruan ti biagmo
[Blurb iti panid 5]
“Nasaysayaat ti sangarakem nga inana ngem iti dua a rakem a napinget a panagtrabaho ken panangkamkamat iti angin.”—Eclesiastes 4:6
[Blurb iti panid 6]
Tapno dika maikapis iti ragsak ti panagpamilia, dimo ipangpangruna ti trabaho
[Kahon/Ladawan iti panid 6]
KUARTA WENNO PANAGALIWAKSAY?
Adda dagiti eskolar idi maika-20 a siglo a mamati a ti rumangrang-ay a teknolohia ti mamagpatingga iti makabannog a panagtrabaho ti tattao ken pangrugian ti “awan kaaspingna a panawen ti kinaaliwaksay.”
Idi rugrugi ti dekada 1930, impakpakauna ni Propesor Julian Huxley a dinton kasapulan nga agtrabaho dagiti tattao iti nalablabes ngem dua nga aldaw iti kada lawas. Kuna ti negosiante a ni Walter Gifford a ti teknolohia ket makaipaay iti “tunggal tao iti gundaway a mangaramid iti kayatna . . . , iti tiempo a mangpasayaat iti arte ti panagbiag [ken] maaddaan iti ad-adu a tiempo kadagiti aramid a mangpennek iti puso ken isipna.”
Dagiti ngay material a tartarigagayan ti tattao? Impannakkel ti sosiologo a ni Henry Fairchild a dagiti paktoria ket “makapataudton iti aglaplapusanan a produkto iti promedio nga aldaw ti panagtrabaho . . . a saan a nasursurok ngem uppat nga oras.”
Pimmayso kadi dagita a prediksion? Talaga a nagpartak ti iyaasenso ti ekonomia bayat ti maika-20 ken maika-21 a siglo. No ar-arigen, dakkel koma ti naksay a trabaho. Ngem ania ti napasamak? Insurat ni John de Graaf: “Inusar [ti tattao] daytoy a kinaalisto ti pannakapataud dagiti produkto tapno ad-adu a kuarta ken sanikua ti magun-odanda imbes a tapno matagiragsakda ti ad-adu a nawaywaya a tiempo. Iti ababa a pannao, ti kagimongan pinilina ti kuarta imbes a ti tiempo.”