Agimtuod Dagiti Agtutubo

Kasano nga Agpatingga ti Nakaro a Kinalidayko?

“No din kabaelan ti gagayyemko dagiti problemada, siak ti mangsolbar kadagita tapno sumayaat ti riknada. Ngem manmano ti makaammo a no addaakon iti kuartok, agsangsangitak.”—Kellie.a

“Agputputongak no malmaldayak. No adda agawis, agpambarak. Nalaingak a mangilimed iti pamiliak a malmaldayak. Pagarupda no mayat latta ti riknak.”—Rick.

NAPASARAM kadin ti kas iti narikna ni Kellie wenno ni Rick? No wen, dimo panunoten a dagus nga adda dakes a mapaspasamak kenka. Kinapudnona, amintayo ket pasaray malday. Adda dagiti tiempo a nagliday uray dagiti matalek a tattao a nadakamat iti Biblia.

No dadduma, mabalin nga ammom no apay a nalidayka, ngem adda dagiti tiempo a dimo maawatan no apay a mapaspasaram dayta. “Mabalin a nalidayka uray no saan a nakas-ang ti kasasaadmo,” kuna ti 19 anyos a ni Anna. “Iti aniaman a tiempo, mabalin a sumken ni liday, uray no awan ti problemam. Ditay maawatan ngem mapaspasamak latta!”

Aniaman ti makagapu—wenno uray no kasla awan ti makagapu—ania ti mabalinmo nga aramiden no umapay kenka ni liday?

Umuna: Ibagam dayta iti sabali. Kuna ti Biblia: “Ti pudno a kadua agayat iti isuamin a tiempo, ken ti kabsat a mayanak no adda rigat.”—Proverbio 17:17.

Kellie: “Talaga a nabang-aranak idi imbagak dayta iti sabali. Adda met laengen makaammo iti marikriknak ken mangaon kaniak ken liday!”

Singasing: Isuratmo iti baba ti nagan ti nasinged a gayyemmo a pangibagaam iti riknam no nalidayka.

․․․․․

Maikadua: Isuratmo dayta. No kulkullaapan ni liday ti panangmatmatmo iti biag, nasayaat no isuratmo dagiti mapampanunotmo. Kadagiti naipaltiing a salmona, pasaray inyebkas ni David ti nakaro a lidayna. (Salmo 6:6) No isuratmo dagiti marikriknam, makatulong dayta tapno ‘masaluadam ti praktikal a kinasirib ken ti pannakabaelmo nga agpanunot.’—Proverbio 3:21.

Heather: “Makatulong ti panagsuratko tapno maurnos ti agkakanat a mapampanunotko no malmaldayak. Dinaka lapunosen ni liday no mayebkasmo dagiti rikriknam ken maawatam no apay a mapaspasaram dayta.”

Singasing: Adda dagiti agsursurat iti diary-da. No kasta met ti aramidem, ania ti isuratmo? No nalidayka, deskribirem ti riknam ken ti ipagarupmo a makagapu iti kinalidaymo. Kalpasan ti makabulan, basaem manen ti insuratmo. Nagbaliw kadin ti riknam? No wen, isuratmo no ania ti nakatulong kenka.

Maikatlo: Ikararagmo. Kuna ti Biblia a no ikararagmo dagiti pakaseknam, ‘ti talna ti Dios a mangringbaw iti isuamin a panunot saluadannanto ti pusom ken dagiti pannakabalin ti isipmo.’—Filipos 4:7.

Esther: “Ikagkagumaak a tarusan no apay a malmaldayak ngem diak latta maawatan. Inkararagko ken Jehova a tulongannak nga agbalin a naragsak. Naumaakon a malmalday nga awan gapgapuna. Kamaudiananna, napukaw met la ti kinalidayko. Dimo tagtagibassiten ti bileg ti kararag!”

Singasing: Usarem ti Salmo 139:23, 24 kas pagibasaran no agkararagka ken Jehova. Ipeksam amin a linaon ti pusom ken kiddawem a tulongannaka tapno masinunuom ti makagapu iti kinalidaymo.

Malaksid kadagiti nadakamaten, adda nagpateg a tulong manipud iti Sao ti Dios. (Salmo 119:105) No punnuem ti isipmo iti makapabileg a bambanag manipud kadagiti salaysay iti Biblia, sumayaat ti panagpampanunotmo, rikriknam, ken tigtignaymo. (Salmo 1:1-3) Makaparagsak ken makapagagar dagiti naisalaysay iti Aramid a libro iti Biblia. Mapabilegka pay no usigem ti siam a “Nasayaat nga Ulidan” iti libro a Dagiti Saludsod nga Iyimtuod ti Agtutubo—Dagiti Sungbat nga Epektibo, Tomo 2, nga impablaak dagiti Saksi ni Jehova. Karaman kadagiti naisalaysay kadagita a panid ket maipapan kada Jose, Ezekias, Lidia, ken David. Iti panid 227, maammuam pay no kasano a nadaeran a sibaballigi ni apostol Pablo ti pasaray nariknana a liday gapu iti kinaimperpektona.

Ngem kasanon no iti laksid dagiti panangikagumaam, nalidayka latta?

No Nalidayka Latta

Kinuna ni Ryan: “No dadduma, diak kayat ti bumangon tapno maliklikak ti awan mamaayna nga agmalem.” Adda clinical depression ni Ryan, ket saan la nga isu ti kasta. Ipakita dagiti panagadal nga agarup 1 iti kada 4 nga agtutubo ti agpasar iti maysa a kita ti depresion sakbay nga agmataenganda.

Kasanom a maammuan no addaanka iti depresion? Adtoy ti sumagmamano kadagiti sintoma: panagputputong, awan unayen ti panaginteres iti dandani amin nga aktibidad, nakadkadlaw a panagbaliw ti rikna ken tigtignay agraman kababalin iti pannangan ken pannaturog, ken nakaro a pannakakonsiensia wenno pannakarikna iti kinaawan serserbi.

Siempre, dandani amintayo ket pasaray agpasar iti maysa wenno ad-adu kadagita a sintoma. Ngem no agpaut dagiti sintoma iti nasursurok ngem dua a lawas, nasayaat no kasaritam dagiti nagannakmo tapno ipadoktordaka. Mabalin a matulongannaka ti doktor tapno maammuam no adda sakitmo a pakaigapuan ti kinalidaymo.b

Dimo ibain no agsagsagabaka iti clinical depression. Idi naagasan dagiti addaan iti kasta, simmayaat ti rikna ti adu kadakuada—nalabit ti kasayaatan pay la a nariknada iti naunday a tiempo! Ti man kinalidaymo ket maigapu iti depresion wenno saan, tandaanam ti makaliwliwa a sasao ti Salmo 34:18: “Ni Jehova asideg kadagidiay nadunor ti pusoda; ket dagidiay a naidagel iti espiritu isalakanna.”

Ad-adu pay nga artikulo ti masarakan iti serye a “Young People Ask” iti Web site a www.watchtower.org/ype

[Footnotes]

UTOBEM DAGITOY

● Adda kadi pagsayaatan ti panagsangit?

“Saanak a managsangit, ngem masapul nga agsangitak no nalidayak. No maipapasko ti agsangit, mabang-aranak unay. Lumawag manen ti panagpampanunotko ken mangnamnamaak a naragsakakto met laeng.”—Leanne.

● Kasano a makatulong ti sabsabali tapno madaeram ti kinaliday?

“No nalidayak, liklikak ti agputputong. Mabalin nga adda met tiempo a kasapulak ti agmaymaysa tapno maurnosko ti panunotko ken maipapasko ti agsangit. Ngem kalpasan dayta, ammok a masapul a makipulapolak tapno mailiwliwag ti aniaman a mangpalpaliday kaniak.”—Christine.

[Kahon/Dagiti Ladawan iti panid 21]

TI MAKUNA DAGITI KAPATADAM

“Kadawyanna a nalidayak no sangkapanunotko ti bagik. Ngem no adda dagiti tultulongak, sabali ti pakaiturongan ti atensionko isu a rumagsakak manen.”

“No regular nga agehersisioak, diak unayen makarikna iti liday ta sumayaat ti panangmatmatko iti bagik. Ken no agehersisioak, mabannogak isu nga awan tiempokon nga agpanunot iti aniaman a makapaliday!”

[Dagiti Ladawan]

Drenelle

Rebekah

[Ladawan iti panid 22]

Makaaonka iti pananglapunos ni liday no agpatulong ken agreggetka