Ti Kasayaatan a Libro a Nakalasat iti Amin nga Ibubusor
“Dayta pay la a libro ti nabusor iti kasta unay ngem kaskasdi a nakalasat uray kasano kabileg, kalaing, ken kapinget dagiti mangdadael iti dayta.”
APAY a rumbeng nga adalem ti Biblia? Ti maysa a makagapu ket ibaga a mismo ti Biblia a mensahe ti Dios ti linaonna para iti amin a tattao. (2 Timoteo 3:16) No pudno dayta, sigurado a maikapiska no dimo basaen.
Ti sabali pay a makagapu ket dayta pay laeng a libro ti kaaduan iti patarus, kasaknapan a maiwarwaras, ken maysa kadagiti kabayaganen. Sipud idi agingga ita, tinawen a dayta ti kaaduan a mailaklako.
Malaksid kadagita a makagapu, ad-adda pay a makapasiddaaw no panunotentayo ti kaadu ti gandat a mangiparit iti Biblia iti unos ti historia. “Dayta pay la a libro ti nabusor iti kasta unay ngem kaskasdi a nakalasat uray kasano kabileg, kalaing, ken kapinget dagiti mangdadael iti dayta,” kinuna ni Albert Barnes a teologo idi maika-19 a siglo.
Insurat met dayta a teologo a gagangay nga aginteres ti tattao iti aniaman a makaandur iti nakaad-adu nga ibubusor. “Ngem awan buyot a makaartap iti Biblia iti kaadun ti nalasatanna a dangadang. Awan nagkauna a sarikedked a makaartap iti kaadun ti nalasatanna nga iraraut. Naanduranna dagiti gubat ken makadadael nga epekto ti paniempo; ken kaskasdi a di naan-ano uray kanayon a dalapusen ti nagadu a puersa.”
Adun a nagkauna a sursurat ti napukaw, nadadael, wenno basta nalipatanen, ngem iti laksid dagiti nakaro nga ibubusor, nakalasat latta ti Biblia. Adda dagiti nakidangadang, nga urayda la nga insebba ti biagda, tapno laeng mabasa dayta ti amin a kita ti tattao. Iti kasumbangirna, adda dagiti nangagaw iti dayta kadagidiay magagaran nga agbasa ket pinuoranda pay iti publiko dagiti Biblia ken dagiti makinkua kadagita.
Apay a kasta la unay ti pannakaipateg ken pannakagura dayta a libro? Aniada a dangadang ti nalasatanna? Siasino dagiti nangikagumaan a mangdadael iti dayta? Napatpateg pay, apay a nakalasat? Ken apay a napateg kenka ti mensahena? Masungbatan dagita kadagiti sumaganad a panid.
[Tsart/Dagiti Ladawan iti panid 2, 3]
(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)
AGKAKAPATEG A PETSA ITI PANNAKAIPABLAAK TI BIBLIA
1513 B.C.E.–agarup 98 C.E. Naisurat ti Biblia iti Hebreo, Aramaiko, ken Griego
100 Nagbalin a nalaklaka a basaen iti codex a pormana
405 Impatarus ni Jerome iti Latin
1380 Impatarus ni Wycliffe iti Ingles manipud iti Latin
1455 Immaldit ni Gutenberg ti kaunaan a nayimprenta a Biblia
1525 Impatarus ni Tyndale iti Ingles
1938 Nayimprenta iti nasurok a 1,000 a lenguahe
2011 Magun-odanen iti nasurok a 2,500 a lenguahe