Ti Dara a Talaga a Mangispal Biag

Adda dagiti punto a nabatad kadagiti kalleppas nga impormasion. Nupay adu dagiti mangmatmat iti panangyalison iti dara a kas makaispal biag, dagita ket naglaon kadagiti risgo. Kada tawen rinibot’ matay kas resulta ti panangyalison; riniwriw pay dagiti napalalot’ sakitda ken ikaroda ti naunday nga epektona. Gapuna, uray ti pisikal a panangmatmat, nainsiriban itan ti panangipangag iti bilin ti Biblia nga ‘adayuan ti dara.’—Aramid 15:28, 29.

Masalakniban dagiti pasiente kadagiti adu a peggad no kiddawendat’ panangagas a di mausar ti dara. Dagiti nasigo a doktor nga inakseptardat’ karit ti kastoy a panangagas kadagiti Saksi ni Jehova nakapatanordat’ estandarte ti panangagas a natalged ken epektibo, kas pinaneknekan dagiti adu a medikal a report. Dagiti doktor nga ipaayda ti dekalidad a panangagas a di agusar ti dara dida ikompromiso dagiti napateg a medikal a prinsipioda. Imbes ketdi, raemenda ti kalintegan ti pasiente a mangammo kadagiti risgo ken bentahe tapno nainsiribanto a pilienna no aniat’ kayatna a maaramid iti bagi ken biagna.

Saan a gapu ta dikam ammot’ ar-aramidenmi, ta mabigbigmi nga adda dagidiay di umanamong iti kastoy a tignay. Nagduduma ti konsiensia, moral, ken medikal a panangmatmat dagiti tao. Gapuna, dagiti sabali, agraman dadduma a doktor, dida maakseptar ti desision ti pasiente a manglaksid iti dara. Insurat ti maysa a siruhano ti Nueva York: “Diakto pulos malipatan 15 a tawenen ti naglabas, idi kabbaroak nga interno ket sitatakderak iti denna ti maysa a Saksi ni Jehova a nagpadara ingga ken patay gapu iti ulser ti bagisna. Natungpal ti pagayatan ti pasiente ket di nayalisonan iti dara, ngem malaglagipko pay laeng ti napalaus nga upayko kas maysa a doktor.”

Di pagduaduaan nga isu namati a ti dara makaispal biag. Makatawen kalpasan nga insuratna dayta, nupay kasta, inreport ti The British Journal of Surgery (Oktubre 1986) a sakbay a nagmoda ti panangyalison, “2.5 porsiento laeng ti matmatay” kadagiti agpadara ti bagisda. Idi nayugalin ti panangyalison, ‘kaaduan a dadakkel a panagsirarak inreportda a 10 porsiento ti matmatay.’ Apay nga uray la a mamimpat a daras ti kaadu ti matay? Insingasing dagiti nagsirarak: “Ti nagkauna a panangyalison iti dara agparang a pinakapuynat’ panagbalay ti dara, iti kasta ad-adda a nagpadarada.” Idi a ti Saksi nga agpadpadara ti ulserna ket dina kinayat ti mayalisonan, dayta a desisionna mabalin nga ad-adda a pinabilegnat’ namnamana nga agbiag.

Innayon met la daytoy a siruhano: “Ti panaglabas ti tiempo ken ti panangagas kadagiti adu a pasiente baliwanna ti panangmatmatko, ket itatta matakkuatak a ti panagtinnalek ti pasiente ken ti doktorna, ken ti rebbengen a panangraem iti dawat ti pasiente nasnasken ngem ti kabbaro a medikal a teknolohia a nanglikmut kadatayo. . . . Makaparagsak ta daydi panagdukdukot nasuktanen iti panagsiddaaw ken panagraem iti nabileg a pammati dayta a pasiente.” Ingngudo ti doktor: ‘Ipalagipna kaniak a masapul a kanayonko koma a raemen ti personal ken relihiuso a pagayatan ti pasiente uray pay no aniat’ opinionko wenno resultananto.’

Nalabit nabigbigyon daydiay naadal dagiti adu a doktor kalpasan “ti panaglabas ti tiempo ken ti panangagas kadagiti adu a pasiente.” Uray pay maited ti kaimbagan a panangagas kadagiti kasayaatan nga ospital, no dumteng ti tiempo matay ti tao. Mayalisonan man ti dara wenno saan, matayda. Lumakaytay amin, ket umadani ti ngudot’ biag. Saan a panamatit’ gasat dayta. Realistiko dayta. Ti ipapatay dumteng iti biagtayo.

Paneknekan ti ebidensia a dagidiay di mangikankano iti linteg ti Dios maipapan iti dara mapasaranda dagiti bigla wenno maitantan a pannakadangran; dadduma pay ti matay gaput’ dara. Dagidiay nakalasat dida met nagun-odan ti agnanayon a biag. No kasta ti panangyalison iti dara dina maispal a permanente ti biag.

Kaaduan dagidiay a, gaput’ relihiuso ken/wenno medikal a rason, dida kayat ti dara no di ket akseptarenda ti sandi nga agas nasayaat ti kasasaadda. Manayonan ti biagda iti sumagmamano a tawen. Ngem saan nga agnanayon.

Gapu ta amin a tao ket imperpekto ken agin-inutda a matay itagadnatayo iti sentral a kinapudno no aniat’ kuna ti Biblia maipapan iti dara. No matarusan ken apresiarentay daytoy a kinapudno, makitatayto no kasano a ti dara aktual nga ispalenna ti biag—ti biagtayo—nga agnanayon.

TI KAKAISUNA A DARA A MAKAISPAL BIAG

Kas nasao itayen, imbilin ti Dios iti intero a sangatauan a dida koma mangan iti dara. Apay? Gapu ta irepresentarna ti biag. (Genesis 9:3-6) Inlawlawagna pay daytoy idiay Linteg a naited iti Israel. Idi naisibbo ti Linteg, dara dagiti naidaton nga animal ti nausar idiay altar. (Exodo 24:3-8) Dagiti Linteg iti dayta a kodigo impannayagda nga imperpekto amin a tao; managbasolda, kas kinunat’ Biblia. Imbaga ti Dios kadagiti Israelita a babaen kadagiti animal a naidaton kenkuana, bigbigenda a masapul a maabbongan dagiti basolda. (Levitico 4:4-7, 13-18, 22-30) Pudno, daytat’ kiniddaw ti Dios kadakuada idi, saan nga isut’ dawatenna kadagiti pudno nga agdaydayaw itatta. Kaskasdi adda nasken a kayuloganna kadatay ita.

Inlawlawag a mismo ti Dios ti prinsipio a makagapu kadagitoy a daton: “Ti kararua [wenno, biag] ti lasag adda iti dara, ket itedko dayta kadakayo iti rabaw ti altar a maaramid a pakaabbongan a maipaay kadagiti kararuayo, ta ti dara isu ti makaaramid iti pakaabbongan gapu ta adda kenkuana ti kararua. Isu ti gapuna nga imbagak kadagiti annak ti Israel: ‘Awanto ti kararua kadakayo a mangan iti dara.’”—Levitico 17:11, 12.

Iti daydi kadaanan a piesta a naawagan Aldaw ti Panangabbong, inserrek ti nangato a padi ti Israel ti dara dagiti naidaton nga animal idiay kasagraduan a paset ti templo, ti sentrot’ panagdaydayaw iti Dios. Ti inda panangaramid iti kasta isut’ simboliko a wagas a panangdawatda iti Dios nga abbonganna dagiti basol ti ili. (Levitico 16:3-6, 11-16) Dagidi a daton dida talaga a naikkat amin a basol, isu a nagdatonda iti tinawen. Kaskasdi, daytoy a pannakausar ti dara nangisaad ti napateg a padron.

Maysa a kangrunaan a pannursuro ti Biblia isut’ panangipaay ti Dios inton agangay iti perpekto a daton a naan-anay nga abbongannat’ basol dagiti amin a manamati. Naawagan subbot daytoy, ket naisentro iti daton ti naipadto a Mesias, wenno Kristo.

Ti Biblia idilignat’ akem ti Mesias iti daydiay naangay idi Aldaw ti Panangabbong: “Ngem idi immay ni Kristo kas nangato a padi dagiti naimbag a banag a limmabasen, gapu iti dakdakkel ken ad-adda a perpekto [a templo] a saan a naaramid babaen ti ima, . . . simrek, saan, saan a buyogen ti dara dagiti kalding ken dagiti urbon a toro, no di iti mismo a darana, a namimpinsan a maipaay iti agnanayon idiay nasantuan a disso [langit] ket nagun-odanna ti agnanayon a pannakaispaltayo. Wen, dandani amin a banag magugoranda iti dara kas mayalubog iti Linteg, ket no awan dara a maiparukpok awan maangay a pannakapakawan.”—Hebreo 9:11, 12, 22.

Agbatad ngarud no apay nasken a maammuantayo ti panangmatmat ti Dios iti dara. Kas mayalubog iti kalinteganna bilang Namarsua, inkeddengna ti naisangayan nga usar dayta. Dagiti Israelita idi ugma nalabit inapitda dagiti bentahe ti salun-atda gaput’ dida pannangan iti dara ti animal wenno tao, ngem saan a daydi ti kangrunaan a punto. (Isaias 48:17) Masapul a liklikanda a susteniren ti biagda babaen iti dara, saan a nangnangruna a gapu ta ti pannanganda ket napeggad, no di ket gapu ta di nasantuan dayta iti Dios. Adayuanda idi ti dara, saan a gapu ta narugit, no di ket gapu ta nesesita dayta a panggun-od ti pammakawan.

Inlawlawag ni apostol Pablo maipapan iti subbot: “Ta babaen kenkuana [Kristo] maluk-atantayo babaen iti subbot gapu iti darana, wen, ti pannakapakawan dagiti salungasingtayo, a mayannurot iti kinabaknang ti di kaikarian a kinamanangaasina.” (Efeso 1:7) Ti orihinal a Griego a sao dita siuumiso a naipatarus kas “dara,” ngem sumagmamano a patarus ti Biblia ti nagerrado idi insandida ti sao nga “ipapatay.” Gapuna, dagiti agbasa mabalin a maliwayandat’ pannakaigunamgunam iti panangmatmat ti Namarsua iti dara ken ti pateg ti daton a nainaig iti dayta.

Ti tema ti Biblia dina adayuan ti kinapudno a ni Kristo natay kas perpekto a subbot a daton ngem saan a nagtalinaed a natay. Kas panangsurotna iti padron nga insaad ti Dios idi Aldaw ti Panangabbong, ni Jesus nagungar ket nagpalangit tapno “agparang iti saklang ti persona ti Dios a maipaay kadatayo.” Indatagna sadiay ti pateg ti naidaton a darana. (Hebreo 9:24) Igunamgunam ti Biblia a liklikantay koma ti aramid a pagangayanna ti ‘panangibaddek iti Anak ti Dios ken ibilang ti darana a kas gagangay ti pategna.’ No agtulnogtayo mataginayontay ti naimbag a relasion ken pannakikappiatay iti Dios.—Hebreo 10:29; Colosas 1:20.

SAGRAPENYO TI BIAG NGA INISPAL TI DARA

No maawatantay ti makunat’ Dios maipapan iti dara, maaddaantay ti kadaklan a panangraem iti mangispal biag a pategna. Deskribiren ti Kasuratan ni Kristo a kas daydiay ‘nangayat kadatayo ken nangluk-at kadatayo manipud kadagiti basoltayo babaen iti mismo a darana.’ (Apocalipsis 1:5; Juan 3:16) Wen, babaen iti dara ni Jesus, magun-odantayo ti naan-anay ken manayon a pannakapakawan dagiti basoltayo. Insurat ni apostol Pablo: “Idinto ta napalintegtayon iti darana, maisalakantayto iti pungtot gapu kenkuana.” Kastat’ panangispal ti dara iti manayon a biag.—Roma 5:9; Hebreo 9:14.

Nabayagen idi ugma nga impanamnama ni Jehova a Dios a babaen ken Kristo ‘amin a pamilia ditoy daga ket mabendisionanda.’ (Genesis 22:18) Dayta a bendision saklawenna ti panagbalin ti daga a paraiso. Iti kasta ti mamati a sangatauan saanton a parigaten ti sakit, panaglakay, wenno uray ipapatay; sagrapendanto dagiti bendision a nasaysayaatto nga amang ngem ti temporario a maitulong itan dagiti mangngagas kadatayo. Addaantay itoy a nakaskasdaaw a kari: “Punasennanto ti amin a lua kadagiti matada, ket awanton ni patay, ket awanto metten ti sasaibbek wenno sangsangit wenno rigrigat. Dagiti immuna a banag napalabasdan.”—Apocalipsis 21:4.

Anian a nainsiriban, no kasta, para kadatayo nga ipapuso amin nga iparebbeng ti Dios! Ramanenna daytat’ panangtungpal kadagiti bilinna maipapan iti dara, a ditay abusaren dayta uray no kadagiti medikal a situasion. Iti kasta saantayto nga agbiag laeng iti apagkanito. Imbes ketdi, iparangarangtayto ti nangato a panangraemtayo iti biag, agraman ti masanguanan a namnamatayo iti agnanayon a biag a buyogen ti natauan a kinaperpekto.

[Kahon iti panid 25]

Nagkitakit ti ili ti Dios a nangsustenir ti biagda iti dara, saan a gapu ta makadangran, no di ket gapu ta di nasantuan dayta, saan a gapu ta ti dara ket narugit, no di ket gapu ta napateg.

[Ladawan iti panid 24]

“Ta babaen kenkuana [Jesus] maluk-atantayo babaen iti subbot gapu iti darana, wen, ti pannakapakawan dagiti salungasingtayo.”—Efeso 1:7

[Ladawan iti panid 26]

Ti panangispal ti biag gaput’ dara ni Jesus luktannat’ dana nga agturong iti agnanayon, nasalun-at a biag iti naindagaan a paraiso