AGAR

Ti Egipcio a babai nga adipen ni Sara; idi agangay, kamalala ni Abraham ken ti ina ni Ismael. Bayat ti kaaddana iti Egipto gapu iti nakaro a bisin iti daga ti Canaan, naaddaan ni Abraham (Abram) iti ad-adipen a lallaki ken ad-adipen a babbai, ket mabalin nga iti daytoy a tiempo a nagbalin ni Agar nga adipen ni Sara.​—Ge 12:10, 16.

Gapu ta nagtultuloy a lupes ni Sara (Sarai), kiniddawna a ni Abraham dennaanna ni Agar, nga intedna ni Agar kas asawa ni Abraham. Ngem idi nagsikogen ni Agar rinugianna nga umsien ti apona a babai agingga a nagreklamo ni Sara iti asawana. “Gapuna ni Abram kinunana ken Sarai: ‘Adtoy! Ti adipenmo a babai adda iti panangikeddengmo. Aramidem kenkuana no ania ti naimbag kadagita matam.’ Idin rinugian nga umsien ni Sarai iti kasta isu nagtalaw kenkuana.” (Ge 16:1-6) Ti anghel ni Jehova nasarakanna ni Agar iti maysa nga ubbog idiay dalan nga agturong idiay Sur ket binilinna nga agsubli iti apona a babai ket agpakumbaba iti sidong ti ima ni Sarai. Mainayon pay, naibaga kenkuana a paaduento unay ni Jehova ti bin-ina ket ti anak a lalaki nga ipasngayna maawaganto iti Ismael. Ni Abraham ket 86 ti tawenna idi naipasngay ni Ismael.​—Ge 16:7-16.

Tawtawen kalpasanna, idi nangisagana ni Abraham “iti dakkel a padaya iti aldaw a pannakapusot ni Isaac” idi agarup 5 ti tawennan, napaliiw ni Sara a ti anak ni Agar a ni Ismael, nga agarup 19 ti tawennan ket ‘sutsutilenna’ ni Isaac. Daytoy ket saan laeng a gagangay a panangrabrabak. Kas iparipirip ti sumaruno a bersikulo ti salaysay, mabalin a rurrurodenna pay ni Isaac maipanggep iti panagtawid. Mangiparparangarang ni Ismael iti pakakitaanen ti ibubusornanto nga impakpakauna ti anghel ni Jehova. (Ge 16:12) Nalawag a gapu ta iyam-amak ni Sara ti masakbayan ti anakna a ni Isaac, kiniddawna ken Abraham a pagtalawenna ni Agar ken ti anakna. Narurod ni Abraham iti daytoy, ngem tinungpalna ti kiddaw ti asawana ta imbilin ni Jehova. Iti kabigatanna, nasapa a pinapanawna ni Agar agraman ti anak daytoy, nga inikkanna iti tinapay ken maysa a lalat a botelia ti danum.​—Ge 21:8-14.

Nagallaalla ni Agar iti let-ang ti Beer-seba. “Kamaudiananna naibus ti danum . . . ket inkabilna ti ubing iti sirok ti maysa kadagiti bassit a kayo.” Ti pannakatukoy ni Ismael kas “ubing” ket saan a maikuna a di mayanatup, ta ti Hebreo a sao a yeʹledh a naipatarus ditoy kas “ubing” kaipapananna met ti “agtutubo a lalaki” ken kasta ti pannakaipatarusna idiay Genesis 4:23. No maipapan iti pannakaikabilna iti sirok ti maysa kadagiti bassit a kayo, nupay naipakpakauna nga isu agbalinto “a sebra ti maysa a tao,” mabalin a saan pay a kasta ti kapigsa unay ni Ismael kas tin-edyer. (Ge 16:12) Gapuna mabalin nga isu ti immuna a kimmapuy, isu a kinasapulan nga atibayen ni inana. Saan nga imposible daytoy, ta ti babbai kadagidi nga aldaw ket nairuamda nga agaw-awit iti nadadagsen a banag iti inaldaw, nangnangruna dagiti adipen a babbai. Agparang nga idi agangay kimmapuy metten ni Agar, isu a saannan a maatibay ti anakna, a nalabit bigla nga inkabilna daytoy iti sirok ti kaasitgan a nalinong a bassit a kayo. Nagtugaw ni Agar iti kaadayo ti “agarup madanon ti maibiat a pana” manipud iti anakna (kadawyan a Hebreo a sasao a kaipapananna ti gagangay a distansia a pangikabilan dagiti pumapana iti puntiriaenda).​—Ge 21:14-16.

Idin ti anghel ti Dios immawag ken Agar, nga imbagana kenkuana a saan nga agbuteng ket ni Ismael agbalinto a maysa a dakkel a nasion. Kanayonanna pay, linuktan ti Dios dagiti mata ni Agar ket iti kasta nakitana ti maysa a bubon ti danum ket pinunnona ti lalat a botelia ket pinainumna ti anakna. “Ti Dios nagtultuloy nga adda iti ubing,” ket idi agangay nagbalin a pumapana ken “nagnanaed idiay let-ang ti Paran.” Inkagumaan ni Agar nga inyalaan ti anakna iti asawa manipud daga ti Egipto.​—Ge 21:17-21.

Sigun ken apostol Pablo, naitampok ni Agar iti mangiladawan a drama nga inrepresentarna ti nasion ti nainlasagan nga Israel, a naisinggalut ken Jehova babaen ti Linteg ti tulag a nainaguraran idiay Bantay Sinai, a dayta a tulag ket nangipasngay iti “annak a maipaay iti pannakaadipen.” Gapu iti kinamanagbasol dagiti umili, saan a naannurot ti nasion dagiti kondision dayta a tulag. Iti sidong dayta, saan a nawayawayaan dagiti Israelita kas umili no di ket nakondenarda kas managbasol a maikari iti ipapatay; gapuna, isuda ket ad-adipen. (Jn 8:34; Ro 8:1-3) Ti Jerusalem idi kaaldawan ni Pablo ti katupag ni Agar, ta ti kabesera a Jerusalem, a mangireprepresentar iti organisasion ti natural nga Israel, ket naadipen agraman ti annakna. Ngem dagiti Kristiano a nayanak iti espiritu ket annak ti “Jerusalem sadi ngato,” ti simboliko a babai a kukua ti Dios. Daytoy a Jerusalem, kas ken Sara a siwayawaya a babai, ket saan a pulos naadipen. Ngem kas iti panangidadanes ni Ismael ken Isaac, kasta met a ti annak ti “Jerusalem sadi ngato,” a winayawayaan ti Anak, naglak-amda iti pannakaidadanes iti im-ima ti annak ti naadipen a Jerusalem. Nupay kasta, napagtalaw da Agar ken ti anakna, nga iladawan dayta ti panangiwaksi ni Jehova iti natural nga Israel kas maysa a nasion.​—Ga 4:21-31; kitaenyo met ti Jn 8:31-40.