JUBILEO

Ti tawen kalpasan a maturpos ti maysa a rikus ti pito a sagpipito a tawen, a ti panagbilang ket manipud iseserrek ti Israel iti Naikari a Daga. Ti Hebreo a sao a yoh·velʹ (wenno, yo·velʹ) kaipapananna ti “sara ti kalakian a karnero”; tumukoy daytoy iti panangpaguni iti tangguyob, maysa a sara ti kalakian a karnero, bayat dayta a maika-50 a tawen tapno maiwaragawag ti wayawaya iti intero a daga.​—Le 25:9, 10, Rbi8 ftn; kitaenyo ti SARA, TANGGUYOB.

Manipud idi simrekda iti Naikari a Daga, ti nasion ti Israel nangrugi a bumilang iti innem a tawen, a bayat dayta a tiempo, ti daga mamulaan, matalon, ken maani; ngem ti maikapito a tawen ket sabbath a tawen, a bayat dayta masapul nga agkalaegan ti daga. Iti maikapito a tawen awan maaramid a panagmula wenno panagarbas. Uray ti tumubo manipud naregreg a binukel bayat ti panagani iti napalabas a tawen saan a mabalin nga apiten, ket saan a mabalin a burasen ti bunga dagiti di naarbasan a puon ti ubas. Ti timmubo lattan a bukbukel ken bunga mabalin nga alaen ti makinkukua, dagiti adipenna, dagiti patangtangdanan a trabahadorna, dagiti ganggannaet a makipagnanaed kenkuana, ken dagiti napanglaw. Mabalin met a kanen dayta dagiti naamo nga animal ken dagiti atap nga animal. (Le 25:2-7; Ex 23:10, 11) Kalpasan ti pito kadagitoy a pito-tawen a periodo (7 × 7 = 49) sumaruno ti maika-50 tawen, ti tawen a Jubileo.

Ti Jubileo ket umas-asping iti Sabbath a tawen. Ti daga maaddaan manen idi iti naan-anay a panaginana. Iti daytoy a tawen, nayaplikar met dagiti alagaden ti Sabbath a tawen mainaig iti apit ti daga. (Le 25:8-12) Kaipapanan daytoy a ti apit iti maika-48 a tawen iti kada 50-tawen a siklo isu ti kangrunaan a gubuayan ti taraon iti dayta a tawen ken iti sumaruno a nasurok bassit a dua a tawen, agingga iti panagani iti maika-51 a tawen, wenno ti tawen kalpasan ti Jubileo. Ti nagpaiduma a pamendision ni Jehova iti maikanem a tawen nangyeg iti apit nga umdas a mangipaay iti taraon iti intero a Sabbath a tawen. (Le 25:20-22) Umasping iti dayta, nangipaay ti Dios iti nawadwad ken umdas nga ani iti maika-48 a tawen tapno maabastuan ti nasion iti intero a Sabbath a tawen, iti Jubileo a simmaruno, kasta met iti sumaruno a tawen agingga iti tiempo ti panagani, no salimetmetan dagiti Judio ti Lintegna.

Arigna a ti Jubileo ket makatawen a piesta, maysa a tawen ti wayawaya. No salimetmetan dayta ti Israel, iparparangarangda ti pammatida iti Diosda a ni Jehova ket tiempo dayta ti panagyaman ken panagragsak gapu kadagiti probisionna.

Iti maikasangapulo nga aldaw ti maikapito a bulan (iti bulan ti Tisri), iti Aldaw ti Panangabbong, napaguni ti tangguyob (shoh·pharʹ, wenno sho·pharʹ, maysa a nagsikkubeng a sara ti animal), a mangiwarwaragawag iti wayawaya iti intero a daga. Kaipapanan daytoy ti pannakawayawaya dagiti Hebreo nga adipen, nga adu kadakuada ti nangilako iti bagbagida gapu iti utang. Ti kasta a pannakaluk-at gagangay a dumteng laeng iti maikapito a tawen ti panagpaadipen (Ex 21:2), ngem ti Jubileo nangipaay iti wayawaya uray kadagidiay saan pay a nakapagserbi iti innem a tawen. Naisubli dagiti amin a pagtatawidan a sanikua a daga a nailako (kaaduanna a gapu kadagiti rigat iti pinansial), ket ti tunggal lalaki nagsubli iti pamiliana ken iti sanikua dagiti inapona. Awan idi ti pamilia nga agnanayon a mailumlom iti kasta unay a kinakurapay. Tunggal pamilia rumbeng a maaddaan iti dayaw ken pannakaraem. Uray pay ti tao a nangsayang laeng kadagiti sanikuana saan nga agnanayon a mapukawna ti tawidna agpaay kadagiti kaputotanna. Iti kinapudnona, ti daga kukua ni Jehova, ket dagiti Israelita a mismo ganggannaetda nga agnanaed ken makipaggigianda iti panangmatmat ni Jehova. (Le 25:23, 24) No sinalimetmetan ti nasion dagiti linteg ti Dios, ngarud pumudno ti kinunana, “Awan ti rebbeng nga agbalin a napanglaw iti tengngam.”​—Le 25:8-10, 13; De 15:4, 5.

Gapu iti linteg ti Jubileo, awan ti daga a mailako iti agnanayon. Kas imbilin ti Dios, no ti maysa a tao mangilako iti aniaman a daga iti pagtatawidan a sanikuana, ti gatad a pakailakuan mapattapatta sigun iti bilang ti tawtawen a nabati agingga iti Jubileo. Kasta met laeng a gatad ti masurot no ti pagtatawidan a daga ket sakaen ti makinkukua. Ngarud arigna a ti pannakailako ti daga ket pannakailako laeng ti pannakausar ti daga ken ti pataudenna nga apit iti bilang ti tawtawen a nabati agingga iti tawen a Jubileo. (Le 25:15, 16, 23-28) Nagaplikar daytoy kadagiti balay iti di napaderan a purpurok, a naibilang kas nawayang nga away; ngem ti balbalay kadagiti napaderan a siudad ket saan a karaman iti sanikua a maisubli iti Jubileo. Saan a mairaman ditoy ti balbalay dagiti Levita, a ti kakaisuna a sanikuada isu ti balbalay ken dagiti pagpaaraban iti aglawlaw dagiti siudad dagiti Levita. Naisubli kadakuada ti balbalayda iti Jubileo; saan a mabalin nga ilako ti pagpaaraban dagiti siudad dagiti Levita.​—Le 25:29-34.

Ad-adda a maapresiar daytoy nakasaysayaat a probision ti tawen a Jubileo no ti maysa kitaenna saan laeng a dagiti nasayaat a resulta dayta kadagiti indibidual nga Israelita no di ket nangnangruna ti epekto dayta iti intero a nasion. No siuumiso a masurot ti urnos ti Jubileo, ti nasion iti tawen a Jubileo maisubli iti naan-anay ken umiso a teokratiko a kasasaad a pinanggep ken impasdek ti Dios idi damo. Natibker idi ti pundasion ti gobierno. Natalged a kanayon ti ekonomia ti nasion, ket saan a mailuod iti utang. (De 15:6) Gapu iti Jubileo, naadda ti di agbaliwbaliw a pagalagadan mainaig iti gatad ti daga. Nalapdan met ti kaadda ti dakkel nga utang ken ti epektona a di pudpudno a kinarang-ay a pakaigapuan ti panagrigat ti biag, ikakapuy ti gatad ti kuarta, ken ikakapuy ti komersio.

Ti linteg ti Jubileo, no mapagtulnogan, ispalenna ti nasion manipud panagturong iti nakaay-ay-ay a kasasaad a mapaliiwtayo ita iti adu a daga, a gistay dua laeng a kasasaad ti panagbiag ti adda, ti nakabakbaknang ken ti nakapangpanglaw. Gapu ta magunggonaan ti tunggal indibidual, mapabileg ti nasion, ta awan ti agbalin a nakapimpiman ken maidalit iti kinarigat gapu iti dakes a kasasaad ti ekonomia. Imbes ketdi, makatulong ti isuamin maipaay iti pagimbagan ti nasion babaen kadagiti saguday ken abilidadda. Gapu iti pamendision ni Jehova iti bunga ti daga ken ti naipaay nga edukasion, no la ket natulnog ti Israel, tagiragsakenna ti perpekto a gobierno ken ti kinarang-ay a maipaay laeng ti pudno a teokrasia.​—Isa 33:22.

Ti Linteg maibasa idi kadagiti umili iti Sabbath a tawtawen, nangnangruna bayat ti Piesta dagiti Abong-abong, wenno Panaguurnong. (De 31:10-12) Ngarud ad-adda koma a nayadanida ken Jehova ken nataginayonda koma ti wayawayada. Pinakdaaran ni Jehova dagiti Israelita nga agsagabada iti didigra no nasukirda ken maulit-ulit a saanda nga ikankano ti linlintegna (a pakairamanan ti linlinteg mainaig iti tawtawen a Sabbath ken Jubileo).​—Le 26:27-45.

No ti panangbilang iti tawtawen irugi manipud iseserrek dagiti Israelita iti Naikari a Daga, ti kaunaan a tawen a Jubileoda nangrugi iti Tisri ti 1424 K.K.P. (Le 25:2-4, 8-10) Iti nagbaetan ti tiempo nga iseserrek iti Naikari a Daga idi 1473 K.K.P. ken ti pannakarba ti Jerusalem idi 607 K.K.P., naobligar dagiti Israelita a mangrambak iti 17 a Jubileo. Ngem ti maysa a nakaladladingit a banag iti pakasaritaanda isu ti saanda a panangbigbig ken Jehova kas Arida. Idi agangay sinalungasingda ti bilbilinna, pakairamanan ti linlinteg ti Sabbath, ket nagsagabada iti pannakapukaw dagiti bendision nga insaganana kadakuada. Ti kinasukirda nangyeg iti pannakaumsi ti Dios iti sanguanan ti nasnasion ti lubong ken nanglapped iti panangbigbigda iti kinasayaat ti nateokratikuan a gobiernona.​—2Cr 36:20, 21.

Simboliko a Kaipapanan. Iti Kristiano a Griego a Kasuratan, naiparipirip ti urnos mainaig iti Jubileo. Kinuna ni Jesu-Kristo nga isu immay tapno ‘ikasabana ti pannakaluk-at dagiti kautibo.’ (Lu 4:16-18) Kinunana idi agangay maipapan iti pannakawayawaya manipud pannakaadipen iti basol: “No wayawayaannakayo ti Anak, pudpudno a siwayawayakayto.” (Jn 8:36) Agsipud ta dagiti Kristiano a napulotan iti espiritu naideklarada a nalinteg maipaay iti biag ken nayanakda kas annak ti Dios sipud idi Pentecostes ti 33 K.P., mabalin ngarud nga isurat ni apostol Pablo: “Ti linteg dayta nga espiritu a mangted iti biag iti pannakikaykaysa ken Kristo Jesus winayawayaannakayo manipud iti linteg ti basol ken ti ipapatay.” (Ro 8:2) Kas naipatuldo iti Roma 8:19-21, bayat ti Sangaribu a Tawen a Panagturay ni Kristo, “mawayawayaanto [met ti dadduma] iti pannakaadipen iti panagrupsa” ket, kalpasan a mapaneknekanda ti kinasungdoda ken Jehova iti sidong ti pannubok, ‘maaddaandanto iti nadayag a wayawaya ti annak ti Dios.’ Mawayawayaandanto manipud nakayanakan a basol ken manipud iti ibungana nga ipapatay. Ti pannakaaywan ti mismo a daga maisublinto kadagiti pudno a managdaydayaw, tapno mataripato maitunos iti orihinal a panggep ni Jehova maipaay iti sangatauan.​—Apo 21:4; Ge 1:28; Isa 65:21-25.