ANGOL
Aniaman a napartak ti panagwarasna a makaakar a sakit a makapagsaknap kas epidemia ken pakaigapuan ti ipapatay. Ti Hebreo a sao maipaay iti angol (deʹver) nagtaud iti sao a kaipapananna ti “dadaelen.” (2Cr 22:10) Iti adu a teksto, ti angol nainaig iti pannakaipakat ti nadibinuan a panangukom, agpadpada mainaig iti ili ti Dios maipaay iti naganna ken mainaig kadagiti bumusbusor kadakuada.—Ex 9:15; Nu 14:12; Eze 38:2, 14-16, 22, 23; Am 4:10; kitaenyo ti SAPLIT.
Naipagteng Gapu iti Panangbaybay-a iti Linteg ti Dios. Napakdaaran ti nasion ti Israel a ti panagkedked a mangsalimetmet iti tulag ti Dios kadakuada ibungana ti ‘panangibaonna iti angol iti tengngada.’ (Le 26:14-16, 23-25; De 28:15, 21, 22) Iti intero a Kasuratan, ti salun-at, uray no pisikal wenno naespirituan, ket nainaig iti pamendision ti Dios (De 7:12, 15; Sal 103:1-3; Pr 3:1, 2, 7, 8; 4:21, 22; Apo 21:1-4), idinto ta ti sakit ket nainaig iti basol ken kinaimperpekto. (Ex 15:26; De 28:58-61; Isa 53:4, 5; Mt 9:2-6, 12; Jn 5:14) Gapuna, nupay pudno nga iti sumagmamano a kaso direkta ken kellaat a nangipagteng ni Jehova a Dios iti pannakaparigat kadagiti tattao, kas iti kukutel ni Miriam, ni Ozias, ken ni Gehazi (Nu 12:10; 2Cr 26:16-21; 2Ar 5:25-27), agparang nga iti adu a kaso, dagiti sakit ken angol a dimteng ket kadawyan ken di malapdan a bungbunga ti managbasol a dana a sinurot ti tattao wenno nasnasion. Inapitda laeng ti immulada; sinagaba ti nainlasagan a bagbagida dagiti epekto ti dakes a daldalanda. (Ga 6:7, 8) Maipapan kadagidiay bimmaw-ing iti naalas a seksual nga imoralidad, ti apostol kunaenna a ti Dios “inyawatna ida iti kinarugit, tapno dagiti bagida maibabain koma kadakuada . . . aw-awatenda iti bagbagida ti naan-anay a supapak, a maiparbeng iti biddutda.”—Ro 1:24-27.
Naapektaran ti Israel. Gapuna, ti pammakdaar ti Dios iti Israel arigna nga imbagana kadakuada a ti dana ti kinasukir iti pagayatanna sigurado a mangpataud kadakuada iti adu nga an-annayen. Ti Lintegna a naited kadakuada nagserbi a panglapped ken salaknib iti sakit, gapu kadagiti nangato a pagalagadan dayta iti moral ken iti panangtaginayon iti kinadalus (kitaenyo ti SAKSAKIT KEN PANAGAGAS [Kinaumiso Dagiti Kapanunotan nga Adda iti Kasuratan]), kasta met a gapu iti makapasalun-at nga epekto dayta iti kasasaad ti isip ken emosionda. (Sal 19:7-11; 119:102, 103, 111, 112, 165) Saan a ti sagpaminsan a panangsalungasing iti dayta a Linteg no di ket naan-anay a panangbaybay-a ken pananglaksid kadagiti pagalagadanna ti desdeskribiren ti Levitico 26:14-16, ket sigurado a daytoy ti mamagbalin iti nasion a silalaka a kaptan ti isuamin a kita ti sagubanit ken makaakar a sakit. Ti pakasaritaan, agpadpada iti napalabas ken iti agdama, paneknekanna ti kinapudno daytoy.
Ti nasion ti Israel natnag iti nakaro a panagapostasia, ket ipakita ti padto ni Ezequiel a dagiti umili sasawenda nga ‘agrunrunot’ ti bagbagida gapu kadagiti panagalsa ken basbasolda. (Eze 33:10, 11; idiligyo ti 24:23.) Kas naipadto, nagpasar ti nasion “iti kampilan ken iti nakaro a bisin ken iti angol,” a daytoy nagtenganna ti kangitingitanna idi tiempo ti iraraut ti Babilonia. (Jer 32:24) Ti masansan a pannakaikadua ti angol iti kampilan ken nakaro a bisin (Jer 21:9; 27:13; Eze 7:15) ket maitunos kadagiti pagaammon a kinapudno. Ti angol gagangay a kumuykuyog wenno sumarsaruno iti gubat ken kadagiti nainaig iti dayta a kinakirang ti taraon. No ti puersa ti kabusor rumaut iti maysa a daga, malimitaran ti ar-aramid iti panagtalon, masansan a makompiskar wenno mapuoran dagiti maapit. Dagiti malaklakub a siudad maisinada kadagiti kasapulan nga abasto nga aggapu iti ruar, ket tumanor ti nakaro a bisin kadagiti umili a napilitan nga agnaed kadagiti napusek ken narugit a kasasaad. Iti sidong dagiti kasta a kasasaad, kumapuy ti kinaandur iti sakit ket maluktan ti dalan maipaay iti makapapatay nga iraraut ti angol.
Iti “Panungpalan ti Sistema ti Bambanag.” Idi impadtona ti pannakadadael ti Jerusalem ken “ti panungpalan ti sistema ti bambanag,” impakita ni Jesus a ti angol ket maysa a naisangsangayan a pakabigbigan iti periodo ti tiempo sakbay ti “dakkel a rigat.” (Mt 24:3, 21; Lu 21:10, 11) Naisurat kalpasan ti pannakadadael ti Jerusalem (a napakuyogan iti nakaro a bisin ken sakit), impatuldo ti Apocalipsis 6:1-8 ti masanguanan a tiempo ti kampilan, nakaro a bisin, ken “makapapatay a saplit.” Sumaruno dagitoy iti panagparang ti nakoronaan a nakasakay iti puraw a kabalio a rummuar a mangparmek, maysa a persona nga apag-isu a pumadpada iti daydiay adda iti Apocalipsis 19:11-16, a silalawag nga agaplikar iti agturturayen a ni Kristo Jesus.
Pannalaknib ni Jehova. Inkararag ni Ari Solomon a, no maparigatan iti angol, ti ili ni Jehova mabalinda ti agkararag Kenkuana maipaay iti tulong, nga iyukradda dagiti dakulapda a maiturong iti templo, ket umawatda iti naanamongan a pannakaipangag. (1Ar 8:37-40; 2Cr 6:28-31) Makaliwliwa a nayebkas iti Salmo 91 ti pannakabael ni Jehova a mangsalaknib iti matalek nga adipenna maibusor met iti naespirituan a pannakadangran, agraman ti pannakadangran iti moral ken naespirituan nga “angol a magna iti daguyemyem.”