PISGA
Maysa a nangato a disso iti makin-amianan a paset ti kabambantayan ti Abarim, iti dayaen a mismo ti Natay a Baybay. Saan nga ammo ti eksakto nga ayanna. Maikunkuna nga isu ti Ras es-Siyaghah, maysa a dimmawadaw a daga nga agarup 16 km (10 mi) iti makindaya a pagayusan ti Jordan iti Natay a Baybay. Maitunos daytoy kadagiti detalye a dinakamat ti Biblia maipapan iti Pisga. Adda ti Ras es-Siyaghah iti amianan a laud ti Jebel en-Neba, ti tapaw a kadawyan a maikunkuna kas Bantay Nebo (Har Nevo).
Dagiti pisikal a langa dagitoy dua a nangangato a disso ket maitunos iti ababa a panangiladawan ti Biblia. Ti Ras es-Siyaghah ket nababbaba iti agarup 100 m (330 pie) ngem iti Jebel en-Neba ken nagsina dagitoy babaen iti maysa a nababa a disso wenno likkaong. Nupay nababbaba bassit ti Ras es-Siyaghah ngem iti kabangibangna a tapaw, as-asideg dayta iti Jerico ken nawaya a masaripatpatan ditoy ti buya ti Natay a Baybay agarup 1,000 m (3,300 pie) iti babana, kasta met ti nangayed a buya ti Ginget Jordan, ti makintengnga a kabambantayan nga ayan ti Hebron, Betlehem ken Jerusalem, ken ti Bantay Hermon a nasurok a 160 km (100 mi) iti amianan.
Damo a nadakamat daytoy a lugar mainaig kadagiti disso a nagpakarsuan ti Israel idi agturongda iti Naikari a Daga. (Nu 21:20) Masarakan daytoy iti makin-abagatan a paset ti teritoria nga innala dagiti Israelita idi pinarmekda dagiti Amoreo gapu ta saan nga impalubos ni Sihon nga ari dagiti Amoreo a lumasatda iti dayta a daga. (De 4:46, 49; Jos 12:1-3) Idi agangay, ni Balak nga ari ti Moab impanna ni Balaam “iti tay-ak ti Zofim, iti tapaw ti Pisga,” gapu ta saan a nagballigi ti gandatna a mangilunod kadagiti Israelita.—Nu 23:14.
Nupay kasta, kangrunaan a malaglagip ti Pisga gapu ta sadiay a nasaripatpatan ni Moises ti nalawa a buya ti Naikari a Daga sakbay ti ipapatayna. (De 3:27; 34:1-3) Naited ti Pisga kas paset ti teritoria ti tribu ni Ruben.—De 3:16, 17; Jos 13:15, 20.
Iti tunggal panagparang ti nagan a Pisga iti Biblia, kanayon a mailadawan dayta babaen iti sasao a kas “iti ngatuen ti,” “iti tapaw ti,” wenno “dagiti darisdis ti” Pisga. Gapu itoy, masansan a madakamat kas Bantay Pisga, nupay saan a naaramat dayta iti Kasuratan.