SIKOMORO
[Heb., shiq·mahʹ].
Daytoy a kayo a nadakamat iti Hebreo a Kasuratan awan nakainaiganna iti sikomoro ti Norte America, a maysa a kita ti kayo a platano. Nabatad nga isu met laeng ti kayo a “higos-sikomoro” iti Lucas 19:4. Daytoy a kayo (Ficus sycomorus) addaan iti bunga nga umasping iti bunga ti kadawyan a higos, ngem ti bulbulongna umarngi iti bulbulong ti moras. Dumakkel iti katayag a 10 agingga iti 15 m (33 agingga iti 50 pie), natibker, ken makapagbiag iti sumagmamano a gasut a tawen. Saan a kas iti kadawyan a higos, ti sikomoro (higos-sikomoro) ket patinayon a berde a mula. Nupay ti sukog-puso a bulbulongna babbabassit ngem iti bulbulong ti kayo a higos, napuskol dagiti bulongna ken nasalumpayak, ket ti kayo nagsayaat a paglinongan. Gapu iti dayta, masansan a maimula idi kadagiti igid ti dalan. Di agbayag, agdawadaw ti ababa ken nalungpo a bunged, a ti makimbaba a kangrunaan a sangsangana asidegda iti daga. Daytoy ti mamagbalin iti dayta kas kayo iti igid ti dalan a nalaka nga ulien ti maysa a pandek a tao, a kas ken Zaqueo tapno makitana ni Jesus.—Lu 19:2-4.
Dumakkel dagiti higos kadagiti naruay a rimmuok ken babbabassit ngem iti rimmuok ti kadawyan a kayo a higos ken nababbaba ti kitada ngem kadagita. Iti agdama, dagiti taga Egipto ken taga Chipre nga agmulmula kadagiti kayo a sikomoro (higos-sikomoro) kaugalianda a tudoken ti naganus a bunga babaen iti lansa wenno sabali pay a natirad a gamigam tapno dayta a bunga ket mabalin a kanen. Babaen iti panangsugat wenno panangtudok kadagiti higos a sikomoro iti nasapa a paset ti panagluom, umadu iti kasta unay ti agruar nga ethylene gas, a mangpapardas unay (tallo agingga iti walo a daras) iti idadakkel ken panagluom ti bunga. Nasken daytoy, ta no saan a kasta, di naan-anay ti idadakkel ti bunga ket agtalinaed a natangken wenno dadaelen dagiti parasitiko nga alumpipinig a sumrek iti bunga ket agyanda iti dayta tapno agpaaduda. Daytoy ti mangilawlawag iti kasasaad ti pagsapulan idi ni mammadto Amos, a mangdesdeskribir iti bagina kas “pumapastor ken agkedkeddel kadagiti higos ti kaykayo a sikomoro.”—Am 7:14.
Malaksid iti panagtuboda iti Ginget Jordan (Lu 19:1, 4) ken iti aglawlaw ti Tecoa (Am 1:1; 7:14), nangnangruna a naruay dagiti kayo a sikomoro kadagiti patad a daga ti Sefela (1Ar 10:27; 2Cr 1:15; 9:27), ket nupay ti kalidad ti bungada saan a kas iti kadawyan a kayo a higos, imbilang ni Ari David nga umdas ti kinapateg dayta tapno ikabilna dagiti kakaykaywan ti Sefela iti sidong ti panangaywan ti maysa nga administratibo a panguluen. (1Cr 27:28) Nabatad a naruay dagiti kayo a sikomoro (higos-sikomoro) idiay Egipto idi tiempo ti Sangapulo a Saplit, ket agtultuloy a dagita ket gubuayan ti taraon sadiay iti agdama. (Sal 78:47) Ti kayo ket pangluknengen ken aragaag ken nababbaba ti kitana ngem iti sedro, ngem nakalaglagda ken maar-aramat unay iti panagibangon. (Isa 9:10) Dagiti kahon ti napreserba a bangkay (mummy) a naaramid manipud kayo ti sikomoro nasarakan kadagiti tanem dagiti Egipcio ket nasayaat pay laeng ti kasasaadda kalpasan ti agarup 3,000 a tawen.