Sanayenyo ti Anakyo a Mangparang-ay ti Nadiosan a Debosion

“Iruammo ti ubing iti dalan a rebbengna a papanan; ket uray inton lakayen saannanto a pagpanawan.”​—PROVERBIO 22:6.

1. Aniat’ masapul a madanon tapno masanay a sibabaligi ti maysa nga anak, ken apay?

MAYSA a sirkera a mangpadpadas a mangisursuro iti anakna iti arte ti trapeze ti nakadlaw a ti anakna addaan parikut a makagteng kadagiti baras a landok. “No maipapusom a makalayawka kadagiti baras,” insingasingna, “ti bagim sumurotto metten.” Umas-asping met, dagidiay a ‘mangsansanay’ ti anakda a mangparang-ay iti nadiosan a debosion masapul a tignayenda ti puso. Daytoy ti nangnangruna a narigat bayat dagiti tawtawen ti kinatin-edyer.​—Proverbio 4:23.

2. Apay a dagiti tawtawen ti kinatin-edyer narigatda, ket kasano a makatulong dagiti nagannak?

² “Iti adu a tawtawen saan a narigat ti panangammo no aniat’ adda a mapaspasamak iti uneg dagiti annakko a lallaki,” kuna ti maysa a Kristiano nga ama idiay Alemania. “Ngem dayta ti nagbalbaliw a kas maysa a kimat apaman a nakagtengdan iti panagbaritoda.” Kabayatan daytoy a panawen ti panagbalbaliwda agturongen iti kinanataengan, adu dagiti baro ken makaparagsak a tartarigagay, a rinubroban dagiti panagbalbaliw ti bagi ken ti hormone, a mangap-apektar iti puso ti agtutubo. Ngem masansan dagita a tawtawen ti madadael babaen kadagiti nakasasaem a panagbiddut. Uray ni matalek a Job nagladingitanna ti “pannakaipasango kadagiti kinadangkes ti kinaagtutubo[na].” (Job 13:26) Dagiti emosional a pakarigatan ti mangpatanor “ti bantot ti puso” ti maysa nga agtutubo. Kuna ti Proverbio 12:25 a daytoy ti mamagbalin iti puso a “mamagdumog kenkuana, ngem ti naimbag a sao paragsakenna.” Kasanoyo a matulongan ti anakyo babaen iti nasayaat a komunikasion kadagitoy kritikal a tawtawen?

Komunikasion iti Puso

3, 4. (a) Kasano a naggiddiat ti panangbalakad ni Eliu ken dagiti tallo a “gagayyem” ni Job? (b) Aniat’ makalapped iti komunikasion iti puso?

³ Usigenyo ti naggiddiatan ti wagas a panangbalakad ni Eliu ken dagiti tallo a “gagayyem” ni Job. Daytoy ti mamagbalin a nalawag no ania ti mabalin, wenno saan a mabalin, a mangparang-ay ti komunikasion. Ni Eliu ket maysa a naimbag a managimdeng. Bayat dagiti dadduma umad-adayuda wenno nagtalinaedda nga awan interes, a dida pulos inannugot dagiti bukodda a natauan a pagkapuyan, kinunana: “Adtoy! Agturongak iti pudno a Dios met laeng a kas kenka; nabukelak met a naggapu iti daga.” Ingunamgunamna ken Job a ‘sumungbat,’ nga iyebkasna ti pusona, ket saan nga agbuteng. (Job 33:5-7) Iti kasumbangirna, dagiti tallo a “gagayyemna” nagparangda a kasla makipagrikrikna ken mangliwliwa ken Job, ngem nagimdengda a dagiti pampanunotda ti adda a naikeddengen. “Denggenyo ita, pangngaasiyo, ti kalintegak, ket ipangagyo dagiti un-unnoy dagiti bibigko,” indawat ni Job nga awan pulos epektona. (Job 13:6) Wen, ti iyaadanida ti nakapatauden iti lapped.

⁴ No di naannad, ti maysa a naganak ti makapataud met kadagiti umas-asping a lapped a dina mabigbig dayta. Gapuna denggenyo ti anakyo. (Proverbio 18:13) Panunotenyo a naimbag no kasanoyo a maiyallatiw ti sungbatyo. “Adda agsao a sidadarasudos a kas kadagiti panagduyok ti kampilan, ngem ti dila ti masirib isu ti salun-at.” (Proverbio 12:18) Pudno, no maminsan ti kababalin ken/wenno sasao ti maysa nga agtutubo ti mabalin a makaparurod. Ngem laglagipenyo, iti likudan ti kasta a “nadursok a sasao” mabalin nga adda ti maysa a puso a mapunno kadagiti riribuk. Sipapanunot nga usarenyo ti dilayo a mangagas.​—Job 6:2, 3.

5. (a) Aniat’ makatulong iti naganak a manggutogot kadagiti panagem iti puso ti maysa nga ubing? (b) Kasano a makatulong ti panagsubli kadagiti publikasion ti Sosiedad?

⁵ Ti atentibo a panagdengngeg, a ramanenna ti nataktika a panagsalsaludsod, ti makatulong a mangguyugoy iti ubing ket pagbalinenna a nalaka para kenkuana nga agsao maipapan kadagiti banag a mangrirriribuk kenkuana. (Proverbio 20:5) “Iti adu a daras ti barok rugianna ti maysa a pannakipatpatang iti kasla di maiyanatup a panawen ket agsao iti maysa wenno dua laeng a sentensia wenno grupo dagiti sasao, nalabit maysa a pasamak idiay eskuelaan,” kuna ti maysa nga ina ti 18-años. “Ngem agpannuray kaniakon a siaasi a ‘manggutugot’ no ania ti adda iti pusona babaen kadagiti salsaludsod a kas ti, ‘Ket ania ngay ti napasamak?’ Wenno, ‘Ket kasano met ti panagriknam maipapan iti dayta?’ Wenno, ‘Ania ti kinunam wenno inaramidmo?’ Daytoy ti sapsapulenna, ket imbuksilanna metten ti parikutna. Ngem daytoy kasapulanna ti nawadwad a panawen!” Maaddaankayo ti kasta a panawen a kadua ti anakyo! Nalabit bayat dagiti nawatiwat a pampannagna wenno bayat ti panagin-inanayo a dua, ammuenyo no ania ti adda iti panunotna. Nasarakan dagiti adu a nagannak a, babaen ti panangtukoyda kadagiti impormasion a naipaayen sumagmamano a tawenen kadagiti publikasion ti Watch Tower Society, matulonganda a mangtarus a nasaysayaat kadagiti annakda ken maaddaan iti nabagas a pannakipatpatang kadakuada. Kas resultana, ti naimpusuan a panagpapatang rimmang-ay kadagiti miembro ti pamilia. Nupay kasta, saan laeng a ti nasayaat a komunikasion ti kasapulan tapno maparang-ay ti nadiosan a debosion.

Parang-ayen ti Naespirituan a Panagtaraon

6, 7. Aniat’ naaramidan ti ina ni Timoteo, ket kasano a matulad dayta dagiti nagannak?

⁶ Ti ina ni Timoteo ket saan a napamayan maipapan kadagiti naespirituan a bambanag a kaipapanannat’ biag iti anakna. Adda a naisurat maipapan ken Timoteo: “Ket nanipud idi kinaubingmo naammuam dagiti nasantuan a sursurat, a makabalin a mamagsirib kenka a maipaay iti pannakaisalakan.” (2 Timoteo 3:15) Kasta met ita, dagidiay nagannak a dagiti annakda ti mangparparang-ay ti nadiosan a debosion maseknanda unay maipapan kadagiti naespirituan a taraon dagiti annakda. Sursuruanda ida a maaddaan iti personal a panagadal bayat ti naganus pay nga edadda.

⁷ Kitkitaenyo met laeng aya a ti anakyo ket addaan iti kabukbukodanna a literatura ti Biblia ken agsagsagana a maipaay kadagiti gimong ti kongregasion? Isu met laeng aya ti parparegtaenyo a naimbag a mangiskediol ti panawenna tapno agsukimat kadagiti gameng iti Sao ti Dios? (Proverbio 2:1-5; 1 Juan 2:14) Bayat nga adda kadagiti paggigimongan, makikatkatugawkay met laeng aya kenkuana tapno ipaayan ti pammaregta a maipaay iti isipna​—ken ti pusona​—tapno di agalla-alla? Maigunamgunam aya kenkuana ti pannakipasetna? (Hebreo 10:23-25) Salsalimetmetanyo met laeng aya ti regular a panagadal ti pamilia a mangmangted ti pannakaammo a maiyanatop kadagiti espisipiko a kasapulan ti anakyo? Dagitoy koma a salsaludsod ti ikkanyo ti panagpanunot.​—Proverbio 24:5.

“Pagbalinen a Pudpudno ni Jehova”

8. Sadino ti ipakpakita ti Deuteronomio 11:18, 19 a pangrugian ti nadiosan a debosion, ket kasano a maiyaplikar dagiti nagannak daytoy iti maysa nga ubing itatta?

⁸ Nupay kasta, ti basta panangpunno iti ulo kadagiti pannakaammo wenno kinapudno ti mabalin a saanna a masagid ti puso ken ti konsiensia. Tapno makapatanor ti nadalus a konsiensia, masapul a makita ti anakyo a ni Jehova ket maysa a persona a dinamiko ken pudpudno nga interesado kenkuana ken kadagiti aramidna. Ngem umuna ti ayat ken ni Jehova ti masapul a mangpunno ti mismo a pusoyo ken mangtignay kadakayo nga agsao a regular maipapan iti kinamanagayat ken kinadakkelna. Masapul nga ayaten ken agbiagkayo a maitunos ti kinapudno. Idi a mapagsaludsodan no kasano a dagiti annakna, agpadpada nga amin-tiempo a managebanghelio, napatanorda ti kasta unay kapigsa nga ayat iti Dios, maysa nga ina idiay Inglatera ti nangilawlawag: “Babaen ti panangisasao kadakuada no kasano kapudno ni Jehova. Isu ti nangtulong kaniak iti dakkel unay a diak matngelan a di pagbalinen a pudpudno ni Jehova kadakuada. Isuamin a banag naisentro kenkuana.” Sanayenyo met ti anakyo, a makisao ken ni Jehova “nga agdawdawatkayo a kankanayon babaen iti espiritu kadagiti dawdawat ken karkararag.” (Efeso 6:18) Bay-anyo a mangngegan met ti anakyo ti napasnek, naimpusuan a karkararagyo ket pakisaritaanyo met kenkuana dagiti linaon ti mismo a kararagna.​—Deuteronomio 11:1, 2, 18, 19; Proverbio 20:7.

9. Kasano a mausar dagiti nagannak dagiti pudno-iti-biag a pangarigan a mangsanay iti konsiensia ti ubing?

⁹ Ti ubing pay a konsiensia ti mabalin a sipipigsa a maimpluensiaan kadagiti pudpudno iti biag a pangarigan. (Idiligyo iti 1 Corinto 8:10.) Sagpaminsan mabalin a makangngegkayo kadagiti indibidual a nagsagaba gaput’ panangsalungasingda iti linlinteg ti Dios. Iti pamay-an a di met mangak-akusar iti asinoman, pakisaritaan ti kasta a pangarigan iti anakyo, iti kasta tultulonganyo a mangapresiar iti sasao ni Pablo: “Dikay maallilaw ti Dios. Ti aniaman nga imulayo isunto met ti apitenyo.” (Galacia 6:7, Beck) Maipaay kadagiti positibo nga ulidan pagsaritaanyo a dua dagiti makatignay a salaysay ti Ebanghelio maipapan iti biag ni Jesus. Tultulonganyonto ti anakyo a makagun-od “ti kapanunotan ni Kristo.” (1 Corinto 2:16) Ngem masapul a pagbalinenyo a sibibiag dagiti salaysay! Paregtaenyo ti anakyo nga iladawan iti is-isipna dagiti dramatiko a buya ken pampanunoten dagiti nagsayaat a pamay-an a panangtaming ni Jesus kadagiti bambanag. Mangpilikayo kadagiti material manipud kadagiti naibatay iti Biblia a publikasion a mangidetalye iti kabibiag ken personal a kababalin ni Jesus, ken tapno maaddaan met ti panagdudumaduma, usarenyo a sagpaminsan dagitoy iti panagadal ti pamiliayo.a

10. Kasanoyo a matulongan ti anakyo a “makaammo iti ayat ni Kristo”?

¹⁰ Masapul met a pagreggetan koma ti anakyo a tuladen ti ulidan ni Kristo. Babaen laeng iti dayta nga aktual a mapadasanto ti agtutubo a “maammuan ti ayat ni Kristo nga atiwenna ti amin a pannakaammo.” (Efeso 3:19) Gapuna, isu koma ti paregtaenyo a mangtulad nga ad-adda pay iti gura ni Jesus iti kinadakes, ti ayatna kadagiti tattao, ti regtana a maipaay iti panagdayaw ken Amana, ti asina ken kinadakkel ti pusona ken ti kinatulokna a mangibtur kadagiti pannakalalais. (Hebreo 1:9; Marcos 6:34; Juan 4:34; Lucas 23:34; 1 Pedro 2:23) Komendaranyo a sibabara met ti anakyo no isu ti agtungpal. Masapul a makitana a, numan pay imperpektotayo, ti nasingsinged a panangsurottayo iti padron ti Apo ad-adda met a naragsaktayo ken ad-adda met ti pannakitunos ti konsiensiatayo. Agbalintayo met a nasingsinged iti Dios, yantangay isarsarming ni Jesus ti personalidad ti Amana. (Juan 14:6-10) Kanayon met nga ipalagipyo iti anakyo a patgenna daytoy a pannakirelasion. Kas kinuna ti maysa a naballigi a Kristiano nga ina dagiti uppat: “Ni lakayko dina palubosan a lumabas ti maysa nga aldaw a dina isallabay ti imana iti tunggal maysa ket ibagana kadakuada no kasanot’ panangayatna kadakuada ken no kasano a maipagpannakkel ni Jehova dagiti kababalinda. ‘Inay-ayatnakayo ni Jehova,’ kunana. ‘Dikay koma papaayen.’”​—Proverbio 27:11.

Ti Pannakasapul ti Naayat a Panangdisiplina

11. Apay a kasapulan ti tunggal ubing ti disiplina?

¹¹ Agpapan pay pannakaisurona iti Dios “manipud kinaubing[na],” kaskasdi nga inyararaw ni David, “Dika lagipen dagiti basbasol ti kinaagtutubok ken kinalabsingko.” (Salmo 71:5, 17; 25:7) Wen, iti tunggal ubing ‘naikapet ti kinamaag iti pusona.’ Ngem “ti pagbaot ti pannursuro ikkatennanto nga iyadayu kenkuana.” (Proverbio 22:15) Daytoy a “pagbaot” ti kinaturay dagiti nagannak masansan mabalin a maysa a sao ti panangtubngar wenno nainginget a pananglapped. Gapuna no ti manangallilaw a puso ti anakyo agtarigagay nga agaramid ti maysa a banag a makadangran, adda ti pannakasapul ti kinainget a mangikuna iti saan!​—Jeremias 17:9; Proverbio 29:17, 19, 21.

12, 13. Kasano a mapagbalin nga epektibo ti disiplina?

¹² Iti panangdisiplina, nangnangruna no mangdusa, suroten ti padron ni Jehova a ‘mangisuro kas maiparbeng.’ Ipakpakita ti Isaias 28:26-29 nga isut’ kas maysa a mannalon nga usarenna ti kinamannakaawat a mangngikeddeng no ania nga instrumento ti usarenna nga epektibo para iti panagirik iti nadumaduma a kita ti binukel ken no kasano kabayag ti panagirik, a saan a ‘baddeken a kankanayon.’ Gapuna saludsodanyo ti bagiyo: Ti kadi pananglapped nainkalintegan a maibagay iti edad ken irarang-ay ti anakko nga agturong iti kinanataengan? Ti kadi dusa ket maibagay iti kinaserioso ti naaramid a kinadakes ken parepareho ken saan met a maigapu laeng iti nemnemko? Ken ti kadi ubing ammona no apay nga isut’ madusdusa?​—Job 6:24.

¹³ Dagiti saan a nainkalintegan a pananglapped wenno saan a parepareho a disiplina ti mangrurod iti maysa nga ubing.b (Efeso 6:4; Colosas 3:21) Ngem ti naayat a kinainget ti mangsalaknib iti anakyo manipud kadagiti kasasaad a mabalin a mangdadael kadagiti amin a naimbag a sursuro a naimulayo iti pusona. Nangnangruna a nagpateg daytoy maipapan iti pannakikuyogkuyogda. (Proverbio 13:20; 28:7) Ngem kasanon no kalpasan amin a panagreggetyo ket mairubo pay latta ti anakyo iti riribuk?

No Dumteng ti Riribuk

14. Apay a ti naganak di koma sidadaras a sumuko no ti maysa nga ubing mairaman iti serioso a riribuk?

¹⁴ Ti nasakit unay a pannakapaay ti nangtignay iti sumagmamano a nagannak a sumuko nga insigida iti nagerrado nga anakda. Nupay ni Jehova ti nangted iti maibagay a dusa ken panangtubngar, isut’ saan a nadaras a sumuksuko iti kadaanan a nasion ti Israel a naminsan naiyarig kas maysa nga “anak a lalaki” kenkuana. (Oseas 11:1; 2 Cronicas 36:15, 16; Salmo 78:37, 38; Nehemias 9:16, 17) Kas kadagiti manangwatwat idi un-unana a nabalinanda nga inagasan dagiti sugatda ken naisubli dagiti bulloda no madangran ti maysa nga atleta, masapul met a dagiti nagannak pagreggetanda nga “itayag dagiti im-ima a nalpay . . . tapno saan a maligos ti pilay, no di ket umimbag koma.”​—Hebreo 12:12, 13.

15. Kasano a maiyaplikar ti maysa a naganak ti Galacia 6:1 a mangipasubli iti nagerrado nga anak?

¹⁵ Tapno mapalinteg ti dana ti maysa nga ubing a naespirituan a “pilay” ken tapno malapdan a dumakdakes ti adda a kasasaadna sapulenna ti panangbalbaliw ti panagpampanunot ti ubing. “No ti maysa a tao [wenno maysa nga ubing] masukalan iti uray ania a panagsalungasing sakbay a maammuanna dayta,” imbalakad ni Pablo, “dakayo nga addaan naespirituan a kualipikasion baliwanyo dayta a tao babaen ti espiritu ti kinatakneng.” (Galacia 6:1) Ti Griego a sao a naipaulog a “baliwan” ket maysa a medikal a termino a maus-usar kabayatan ti panawen ni Pablo a ‘panangiyurnos iti tultulang.’ Pudno a daytoy a nagsakit a pamay-an kasapulanna ti kasta unay a kinalaing tapno malapdan ti panagbalin ti narumek a tulang kas maysa a lapped agingga iti tungpal biag. Ti isu met laeng a pamunganayan a sao ti naipatarus a “tartarimaanenda” (dagiti iket) ken “pabilgenmi.” (Marcos 1:19; 1 Tesalonica 3:10) Tapno “matarimaan” ti puso ti agtutubo babaen ti “arte ti panangisuro” pagreggetanyo a madanon ti pusona. Imbes a labananyo babaen iti sasao, surotenyo ti nagpateg a singasing ti Biblia: “No di ket naamo kadagiti isuamin . . . nateppel, a mamatigmaan a sieemma kadagiti sumalungasing; bareng no ti Dios ipaayanna ida ti panagbabawi.”​—2 Timoteo 2:24-26; 3:16; 4:2.

16. (a) Ania a panagbalbaliw ti rebbeng a maaramid tapno maisubli ti nagerrado nga anak? (b) Aniat’ pagbalinen koma a nalawag iti ubing?

¹⁶ Tapno mabalbaliwan ti errado a panagpampanunot ti ubing sapulenna a ti maysa a naganak naynayonanna pay koma dagiti panangikagumaanna a mangsanay. Mabalin a kasapulan ti naganak nga agaramid pati iti panagbalbaliw iti estilo ti panagbiagna tapno maipaayna ti nasken nga atension. Iti pangngarig a mangipakpakita ti maiyanatop a panagregget tapno magun-odan manen ti “maysa a managbasol,” insalaysay ni Jesus ti maysa a babai nga inibbatanna ti isuamin tapno mabirukanna laeng ti napukawna a dracma. (Lucas 15:7-10) Ti ubing a nasanay iti kinadios ti mabalin a malmes kadagiti rikna ti kinaawan serserbina ken basol no ti dakes nga aramidna ti maipanayag, gapuna kasapulan ti naganak a patalgedan ti ayatna iti anakna. Tulonganyo ti ubing a makakita a ti kababalinna ti adda a kagura, saan nga isu a mismo, ken dagiti kababalinna masapul a mapalintegda.​—Judas 23.

17, 18. (a) Kasano a napasubli ti maysa nga ama ti anakna? (b) Masansan aniat’ mangyeg ti panagballigi?

¹⁷ Maysa nga ama, a ti anakna ti dinisiplina ti kongregasion gapu iti imoralidad, rinugianna ti nangala kadagiti nawatiwat a panagpasiar a kadua ti anakna sumagmamano a daras iti maysa a lawas, nga isuda ti agpatpatang iti mabayag. Isu met ti nangpili kadagiti naibatay-Biblia a publikasion a mangtaming kadagiti espisipiko a kasapulan ti anakna. Dagitoy ti inadal ti ama a kadua ti anakna, malaksid pay ti pannakiraman ti ubing iti panagadal nga idadaulo ti ama iti intero a pamilia. Binalbaliwan met ti ama ti trabahona kas maysa a panglakayen ti kongregasion tapno maikkanna ti anakna iti naan-anay nga emosional ken mental nga atension a kasapulanna. Ket ti ubing naisublin.

¹⁸ Nupay kasta, no maminsan ti maysa nga anak a lalaki wenno babai ti agbalin a managalsa unay, a ‘umsienda pay ti panagtulnog.’c (Proverbio 30:17) Makaparagsak, ta dagita kasta nga aglablabes a kasasaad natakkonda iti ili ti Dios. Anian a makaparegta a maammuan nga, iti kaaduan a bilang dagiti kasasaad, no dagiti nagannak​—nupay saanda nga an-anamongan ti kinadakes​—ket saanda met a nadaras a sumuksuko iti anakda no di ket siaanus a padpadasenda a matulongan, dagiti resulta ti nagsayaat!

Nadagsen a Trabaho​—Ngem Maikari Dayta!

19. Kasanoyo a tuladen ti ulidan ni Maria iti panangaywan iti pamiliayo?

¹⁹ Ti panangpadakkel kadagiti annak, nangnangruna kadagitoy “maud-udi nga al-aldaw,” ket maysa a nadagsen a trabaho. Dagiti nagannak a mangibakbaklay a sisiserioso iti dayta a responsabilidad ti rebbeng a makomendaran! Itultuloyyo a tingitingen dagiti bambanag a maipangpangruna. Dikay koma palubosan ti panagagawa a mangipaay kadagiti “adu a bambanag” a namaterialan kadagiti inay-ayatyo a manglapped ti panangalayo kadagiti naespirituan a gundaway para kadakuada. Laglagipenyo, kuna ni Jesus ken Marta a “maysa [laeng] a banag ti masapul.” Wen, umdasen ti simple a pannangan. Tuladenyo ni Maria, a tinagiragsakna ti naespirituan a kinaragsak a kadua ni Jesus. Pilienyo “ti nasayaat a paset” a maipaay iti pamiliayo babaen iti pannakiraman kadagiti naespirituan nga ar-aramid kas maysa a pamilia.​—Lucas 10:38-42.

20. Ania dagiti gunggona nga agur-uray kadagiti naballigi a nagannak a Kristiano?

²⁰ Sumagmamano a tawen kalpasan ti sibaballigi a panangtulong ti maysa nga ina kadagiti innem nga annakna nga agayat ken Jehova, immawat ti maysa a kard manipud maysa kadakuada. Iti pasetna adda a mabasa: “Nanang, inay-ayatkayo unay, dakdakkel ngem ti panangipagarupyo. Pagyamanan ti panangtedyo kaniak iti panangiturong ken pannakaiwanwan . . . Inikkandak ti kasasayaatan a namnama iti lubong ket dayta isu ti kinapudno. Pagyamanan ti panangispalyo iti biagko.” Anian ti panagragsak daytoy nga ina! Kas kunaen ti Proverbio 23:24, 25: “Maipagpannakkelmo ti masirib nga anakmo a lalaki [wenno babai]. Maragsakan koma da amayo ken inayo kadakayo; itdenyo ken inayo dayta a ragsak.” (Today’s English Version) Babaen iti tulong ni Jehova sapay koma ta dayta a kinaragsak tagikuaenyo met!

[Dagiti Footnote]

Aniat’ Maikunayo?

◻ Kasano a maparang-ay ti maysa a naganak ti pannakikomunikar iti puso ti maysa nga anak?

◻ Aniat’ makatulong iti anak a mangpatanor iti nadalus a konsiensia?

◻ Aniat’ mamagbalin nga epektibo iti disiplina?

◻ Kasano a mapasubliyo ti nagerrado nga anak?