Ti Tagtagainep a Mangipampanayag No Kasano Kaasidegen

“NGEM ni Jehova isu . . . ti sibibiag a Dios ken agnanayon nga Ari.” (Jeremias 10:10) Awan pay panawen nga inibbatanna ti panangkontrol iti sapasap, banag a di nabigbig idi ni Ari Nabocodonosor iti kadaanan a Babilonia. Tapno maipaganetget iti dayta pagano nga ari a “ti Kangatuan Agturay iti pagarian dagiti tattao,” isu ti pinagtagtagainep ti Dios ket tinulonganna ni adipenna a Daniel a mangipatarus iti kaipapananna.​—Daniel 4:17, 18.

Ti tagtagainep ket maipapan iti maysa a dakkel a kayo. Ti “kadakkelna dimmanon agingga iti langit, ket isu makita iti amin nga ungto ti daga.” Babaen iti nadiosan a bilin, ti kayo ti napukan, ngem ti puon dagiti ramutna ti nabedbedan iti landok ken gambang. Dagitoy ti agtalinaed iti ayanna agingga a dagiti “pito a panawen” aglasatdanto iti dayta a puon, kalpasanna ti kayo agsaringitto manen.​—Daniel 4:10-17.

“Ti kayo a nakitam,” inlawlawag ni Daniel, “sika met laeng, O ari . . . ken ti panagturaymo.” Ni Nabocodonosor ti mapukan. Mapukawna ti pagarianna, wen uray pay ti umiso a panagpampanunotna, isu ti naikeddeng nga agarabto kadagiti ruot kas maysa nga atap nga animal kadagiti “pito a panawen.” Agingganto laeng nga aglabas ti naikeddeng a panawen a dagiti simboliko a bedbed maikkatto, a mangipalubos ti pannakaipasubli ti ari agpadpada iti umiso a kapanunotanna ken ti tronona.​—Daniel 4:20-27.

Kas adda a naipadto, “amin dagitoy napasamak ken ni Nabocodonosor nga ari.” (Daniel 4:28) Ti Lexicon Linguae Aramaicae Veteris Testamenti kunana a dagiti “pito a panawen” iti tagtagainep ni Nabocodonosor ket isuda dagiti pito a literal a tawtawen. Yantangay nagturay ni Nabocodonosor iti 43 a tawtawen (624-581 K.K.P.), daytoy ti nainkalintegan a konklusion.

Aniat’ Kaipapanan Daytoy Kadatayo?

Ni Jehova ti kankanayon a nangwatwat iti sapasap a kinasoberano kas makitana a maiyanatop. Iti sumagmamano a tiempo inaramidna daytoy iti daga babaen iti nasion ti Israel, a dagiti naindagaan nga agturay ti siuumiso a maikuna nga “agtugaw iti trono ni Jehova.” (1 Cronicas 29:23) Idi nagapostata ti Israel, nupay kasta, impalubos ni Jehova a ti dinastia dagiti ar-arina iti kaputotan ni Ari David maparmekda.

Anian a maiyanatop, ngarud, a di nagbayag kalpasanna ti Dios ti nangted iti pamalatpatan ken Ari Nabocodonosor​—daydiay mismo a napalubosan a nangdadael iti makailadawan a pagarianna​—a daytoy nikaanoman dina kaipapanan a ti nainkalintegan a kinasoberano ti Dios ket nagpatinggan. Anian a nagpateg ti panangipasagepsep kenkuana ken kadagiti amin a nasnasion a Gentil a mangibaddebaddekto kalpasanna iti makailadawan a pagarian ti Dios a daytoy a kasasaad dagiti bambanag ket temporario laeng!

Gapuna, ti tiempo idi a naited ti tagtagainep, ti persona a nakaitedan dayta, ken ti tema ti nadiosan a kinaturay nga impaganetgetna, ti mangikalintegan ti maysa a kinapateg a dakdakkel ti kaipapananna ngem ti kaipapanan dayta ken ni Nabocodonosor. Isingasingda a kas iti kayo a napukan a sibebedbed, ti nasantuan a kinaturay kas adda a naiyebkas idiay Jerusalem, nga itan ket nadadael, ket saanto a maisubli agingga a dagidiay a bedbed a makalapped ket maikkatda kalpasan dagiti “pito a panawen.” Iti dayta a tiempo, ti pannakabagi ti Dios nga Agturay, “ti kanunumuan iti sangatauan,” a panangdakamat iti naikari a Mesias, ti maipatugawto iti Pagarianna. Ket no kaano ti panangaramidto ti Dios iti daytoy, nagdawat dagiti adalan ni Jesus ti pagilasinan.​—Daniel 4:17; Mateo 24:3.

Adda pay met dagiti dadduma a mangipamatmat a mangipakpakita a daytoy adayo ti nadanonnan nga aplikasion ti tagtagainep ni Nabocodonosor ket umiso. Ti padto a nailanad idiay Daniel 9:24-27 itudtudona ti eksakto a tawen nga idadateng ti Mesias nasurok a 500 a tawtawen iti kamaudiananna.a Ita no ti tiempo nga iyaay ti Mesias kas maysa a tao ket naipadto a buyogen ti kasta a kinaapagpag-isu, saan kadi a nainkalintegan nga ipato a ti tiempo ti napatpateg pay a di makita a panagsublina iti pannakabalin ti Pagarian ti maipadto met a buyogen ti umas-asping a kinaapagpag-isu? Asino ti ad-adda a maiyanatop a mangaramid iti daytoy ngem ni Daniel? Laglagipenyo, met, a kalpasan ti panangilanadna iti parparmatana ken kadagiti tagtagainep a padto, agraman daydiay tagtagainep ni Nabocodonosor maipapan iti kayo, naibaga ken ni Daniel: “Punitam dagiti sao ket timbream ti libro, agingga met laeng ti panawen ti panungpalan.” Apay nga agingga iti dayta? Agsipud ta iti dayta a tiempo ti “pannakaammo umadunto.” No dagiti adda nga insurat ni Daniel ket agtalinaed a napunitan, di maawatan, agingga “ti panawen ti panungpalan,” saan kadi nga ipamatmat dayta a dagiti sursuratna ti addaan naimpadtuan a pateg iti dayta a tiempo?​—Daniel 12:4.

Dagiti “Pito a Panawen”​—Manipud Kaano Agingga iti Kaano?

Bayat ti panangit-itedna iti pagilasinanna, nagsao ni Jesus maipapan kadagiti “pito a panawen,” nga inaw-awaganna ida “ti naituding a panawen dagiti nasnasion.” Kunana: “Ket ti Jerusalem [agtultuloy] nga ibaddekto dagiti nasnasion, agingga iti pannakatungpal ti naituding a panawen dagiti nasnasion.” (Lucas 21:24) Ti footnote idiay Oxford NIV Scofield Study Bible (1984) ibagbagana kadatayo a “dagiti ‘panawen dagiti Gentil’ [patarus ti King James Version iti “naituding a panawen dagiti nasnasion”] ti nangrugi iti pannakakayaw ti Juda iti sidong ni Nabocodonosor. . . . Nanipud iti dayta a tiempo ti Jerusalem ti, kas kinuna ni Kristo, ‘ibaddekto dagiti Gentil.’”

Kasano ti kabayagto dagiti “pito a panawen,” wenno ti “naituding a panawen dagiti nasnasion”? Nalawag, a daytat’ adayo nga at-atiddog ngem dagiti 7 a literal a tawtawen a 360 nga al-aldaw iti tunggal maysa (kas pannakapattapatta dagiti tawtawen ti Biblia), a daytat’ agdagup iti 2,520 nga al-aldaw. Dagiti Nainkasuratan a pagannurotan ipamatmatna a rebbeng nga isukattayo ti maysa a tawen nga agpaay iti tunggal aldaw. (Kitaenyo ti Numeros 14:34; Ezequiel 4:6; idiligyo iti Apocalipsis 12:6, 14.) Ti kasta a pattapatta kaipapananna a dagiti “pito a panawen” ti nagpaut ti 2,520 a tawtawen. No dagitat’ nangrugi iti pannakadadael ti Jerusalem idi 607 K.K.P., daytat’ agpatingganto iti tawen 1914 K.P.

Iti nasurok a tallopulo a tawtawen sakbay ti 1914, inyawag dagiti Saksi ni Jehova iti atension dagiti tattao iti kinapateg daytoy a petsa. Makapainteres, nupay kasta, ti libro nga International Crisis, ni Eugenia Nomikos ken Robert C. North (1976), kunana nga adda laeng ti “bassit wenno awan pay ketdi a pammaneknek iti agtultuloy a panagpangato wenno ‘panagdakkel’ dagiti sussusik ken dandanag a mangiturong a direkta iti ibebettak ti gubat.” Iti kasunganina ketdi, “iti arinunosen ti 1913 ken karrugi ti 1914 . . . ti relasion iti tengnga dagiti kangrunaan a pannakabalin ti nagparang nga ad-adda a nakatibtibker ngem iti kaaddada kadagiti adu a tawtawen.” Kaskasdi itatta, pitopulo a tawenen iti kamaudiananna, ibagbaga dagiti historiador a ti 1914 ket isu ti nagbalbaliwan iti natauan nga historia. Ti reperensia nga Aleman a Meyers Enzyklopädisches Lexikon, kas pangarigan, kunana a “dagiti epekto ti Gubat Sangalubongan I ti literal a rebolusionarioda ket nauneg ti pannakaiyukuokna iti biag ti ngangngani amin a tattao, iti ekonomia agraman iti kagimongan ken iti politika.”

Ti napolitikaan a panagsasanga dagiti paspasamak ti 1914 ti agdindinamag. Dagiti panagbalbaliw iti kagimongan nga inyegna nadakamatda idiay libro ni Virginia Cowles a 1913: An End and a Beginning. “Ti tawen 1913 tinandaanna ti panagserra ti maysa a panawen,” insuratna. No maipapan kadagiti imbungana iti panagbiag, ni Ashby Bladen, maysa a senior bise presidente ti The Guardian Life Insurance Company of America, ti nagsurat: “Sakbay ti 1914 dagiti sistema ti kuarta ken ti pinansial a sistema ti agkabagayanda. . . . No ti maysa alaenna ti Agosto 1914 kas tanda a pagsinaan dagiti dua, ti giddiat iti nagbaetan ti maikasangapulo ket siam ken ti maikaduapulo a siglo ti nakabatbatad. Iti kaaduan a paset ti ar-aramid ti tao addaan ti naan-anay a panagbalbaliw dagiti pagannayasan. . . . Maysa a dakkel a rason isu ti panagsina ti kawing ti nagbaetan ti sistema pinansial ken ti kuarta nga addaan ti pateg a nangrugi idi 1914. . . . Ti pannakadadael dayta a kawing ket maysa a nakapatpateg a pasamak. . . . Ti 1914 tinandaanna ti maysa nga aglablabes, ken iti panungpalanna makadidigra, a panagbalbaliw dayta a sistema.”

Kasano Kaasidegen ti Oras?

Ti pammaneknek a ti pagilasinan ni Jesus ti agdaman a matungtungpal ti naglaka a magun-odan kas iti pagiwarnakan wenno damdamag iti telebision. Ken daytat’ mangted kadagiti nalawag a pammaneknek a dagiti pammaneknek ti kronolohia a mangsuportar iti 1914 kas naipanayag iti tagtagainep ni Nabocodonosor ket umisoda. Gapuna, itatta, iti 1986 daytoy kaipapananna nga addatayon iti 72 a tawtawen “iti panawen ti panungpalan.” Inkari ni Jesus a dadduma a kamkameng ti kaputotan dagiti tattao nga addan nakemda a nakaimatang iti pangrugianna ket sibibiagdanto pay inton ti dakkel a rigat iyegna dayta iti panungpalanna.​—Mateo 24:34.

Anian a pammaregta daytoy para kadatayo nga agtalinaed a siririing, a dagiti matmatatayo ti nakasentro iti nadiosan a paltiing no kasanon ti kaasidegna! Anian ti kinapategna ti intayo panangliklik iti panagbalin a di makaan-anus, a padpadasentayo a papartaken ti nasantuan a pagorasan, santo laeng agsagaba iti pannakapaay! Iti kasumbangirna, anian a nagpateg nga agannadtayo met a maibusor iti panagbalin nga aleng-aleng, a padpadasentayo a pabannayaten dayta, tapno maikapis laeng iti dayta! Laglagipenyo, dakdakkel ti nakataya ngem ti peggad ti pannakaladaw laeng nga aglugan iti bus, tren, wenno eroplano. Ti peggadna isut’ pannakaikapis iti biag nga agnanayon idiay baro a sistema dagiti bambanag ti Dios. Ket dayta ti maysa a banag a nakasaysayaat unay a pakasayangan wenno pakaikapisan!

[Dgiti Footnote]

[Kahon iti panid 6]

Kaano ti Talaga a Panagpatingga dagiti “Pito a Panawen”?

Ikalintegan dagiti dadduma a tattao nga uray pay no ti “pito a panawen” naimpadtuanda ken uray pay no inabutna ti 2,520 a tawtawen, kaskasdi a nagbiddut dagiti Saksi ni Jehova maipapan ti kinapateg ti 1914 agsipud ta inusarda ti di umiso a pangrugian a punto. Ti Jerusalem, kunada, ket nadadael idi 587/6 K.K.P., saan nga idi 607 K.K.P. No pudno, daytoy ti mangbalbaliw ti panangrugi “ti panawen ti panungpalan” iti agarup 20 a tawtawen. Nupay kasta, idi 1981 nangipablaak dagiti Saksi ni Jehova iti makakumbinsir a pammaneknek a panangsuportar iti petsa a 607 K.K.P. (“Let Your Kingdom Come,” panid 127-40, 186-9) Malaksid pay, dagidiay kadi mangpadpadas a mangtakaw iti 1914 iti kinapategna iti Biblia paneknekanna a ti 1934​—wenno ti uray sabali pay a tawen a maipaay iti dayta a banag​—ti addaan iti dakdakkel, ad-adda a dramatiko, ken ad-adda a naisangsangayan a pategna iti sangalubongan a historia ngem iti 1914?

[Tsart iti panid 6

(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)

607 K.K.P. 33 K.P. 1914 K.P. 1986 K.P.

[Dagiti ladawan iti panid 7]

Ti tagtagainep ni Nabocodonosor ti addaan iti adayo ti nadanonna nga aplikasion a mangapektar kadakayo!