Sapsapulenyo Aya ti Nalmeng a Gamgameng?
“Ti di kaikarian a kinamanangaasi ken ti talna umadu koma kadakayo iti umiso a pannakaammo iti Dios ken ni Jesus nga Apotayo.”—2 PEDRO 1:2.
1, 2. Ania a bambanag ti mamagbalin iti balitok a napateg ken nangina?
APAY a nakangingngina ti balitok? Nalukneng la a metal dayta, ngem ti balorna umabot iti ginasgasut a doliar tunggal onsa. Pudno, daytat’ nalaka a mamolde ket agbalin a nagpintas nga adorno kas singsing wenno porselas. (1 Timoteo 2:9; Santiago 2:2) Kaskasdi, no napukawka idiay disierto, a matmatay iti bisin ken waw, dika mabalin a kanen wenno inumen dayta. Iti dayta a kasasaad ti maysa a pan de bara wenno sangaplato nga inapoy nga adda danum a mainum ket dakdakkel nga amang ti pategna ngem iti balitok.
2 Ngem, apay, a nagngatot’ balor ti balitok? Umuna, daytat’ natakkon ken narigat a gun-oden. Kas pangarigan, idi nagserra ti pagminaan ti balitok nga Empire idiay umamianan a California idi 1957 gapu ta saanen a pakaganansiaan, dagiti minero agkalkalida iti bertikal a kaunegna a nasurok 1,500 metros ngem bumabada iti tallo kilometro a diagonal tapno danonen ti balitok. Agingga iti dayta a punto, ti nangato a presio ti balitok pinagbalinna dayta a maikari iti dakkel a rigat iti panangitultuloy a mangsapul iti dayta.
3. Ania a gameng ti mabalintay a sapulen?
3 Datayo, nupay kasta, mabalintayo ti agkali ti maysa a banag a dakdakkel balorna ngem ti balitok. Ania ngay dayta? Nangted ni masirib nga Ari Salomon ti sungbat agarup 3,000 a tawenen ti napalabas: “No awagam ti kinasaririt ken idir-im ta timekmo a maipaay iti pannakaawat, no isu birukem a kas pirak, ken tontonem a kas nalmeng a gamgameng, iti kasta maawatamto ti panagbuteng ken ni Jehova, ken masarakamto ti pannakaammo iti Dios.” Agasenyo ta dagiti tattao a nakurapay mabalinanda a masarakan “ti pannakaammo iti Dios”!—Proverbio 2:3-5.a
Apay Amin Kasapulandat’ Umiso a Pannakaammo
4. Aniat’ rebbeng a mainayon iti umiso a pannakaammo ti Kristiano?
4 Nanipud iti panawen ni Kristo, dayta nasken a pannakaammo ket limmawa tapno ramanenna ti ad-adu pay ngem iti adda idi a magun-odan dagiti matalek a Hebreo a lallaki ken babbai idi ugma. Kas panangiyebkas ni Pablo: “Tapno ti Dios ni Apotayo a Jesu-Kristo, ti Ama ti kinadayag, ipaayannakay koma ti maysa nga espiritu ti kinasirib ken paltiing iti umiso a pannakaammo kenkuana; a malawagan koma dagiti matmata ti pannakaawatyo, tapno maammuanyo koma no ania ti inanama ti panangawisna, no ania dagiti kinabaknang ti dayag ti ipatawidna kadagiti sasanto.”—Efeso 1:17, 18.
5. Apay a masapul a dagiti napulotan rebbeng nga ipaayanda a kanayon ti atension ti pannakaammoda iti pagayatan ti Dios?
5 Iti daydi, daytoy ket direkta a balakad nga agpaay kadagiti nasantuan a napulotan a kakabsat ni Kristo, ket kasta pay met laeng agingga ita. Kas segundario a paset ti “bin-i” ti kari, dagitat’ nangnangruna a puntiria ti naespirituan a panangballikog ni Satanas. (Galacia 3:26-29; Efeso 6:11, 12) Dagiti napulotan, a nangnangruna, masapul a pagbalinenda a sigurado ti pannakaawisda babaen ti saanda a panangliway ti awan bayadna a sagut ti Dios a di kaikarian a kinamanangaasi. Isut’ gapuna a masapul a kanayonda koma a pabpabilgen dagiti naespirituan a rekursosda babaen ti panangpabaroda ti umiso a pannakaamoda iti pagayatan ti Dios ken ti Saona.—Efeso 3:7; Hebreo 6:4-6; 2 Pedro 1:9-12.
6. (a) Apay a kasapulantay amin ti umiso a pannakaammo, agpapan pay ti namnamatayo ket nailangitan wenno naindagaan? (b) Aniat’ kasapulan tapno magun-odan ti umiso a pannakaammo?
6 Ania met ti maipapan kadagidiay ti namnamada ket biag nga agnanayon ditoy daga? Apay a nasken met kadakuada ti umiso a pannakaammo? Agsipud ta awan tuktukad ti Nakristianuan a kinatarnaw, a kasla kettay addada nangatngato a pagrukodan nga agpaay kadagiti napulotan, nga addaan nailangitan a namnama, ngem ti agpaay kadagiti sabsabali a karnero, nga addaan naindagaan a namnama. (Juan 10:16; 2 Pedro 3:13) Dagiti Nakristianuan a prinsipio agaplikarda a padapada iti isuamin. Gapu iti dayta a rason, kasapulantay amin a papigsaen a regular dagiti naespirituan a bateriatayo iti umiso a pannakaammo. Ngem nairaman ti panawen ken panagregget. Masapul a makiramantayo iti naespirituan a panagkali, kasla iti nalmeng a gamgameng.—Salmo 105:4, 5.
Pananggundaway iti Panawen nga Agkali
7. (a) Ania dagiti pakarigatan a mabalin a mangtuben ti pannakagun-odtayo ti umiso a pannakaammo? (b) Aniadat’ mabalin nga ibunga ti naespirituan a kinaliway?
7 Kaaduan a tattao ita ket ukopadoda, ket kas Kristiano kasla ad-adda nga ukopadotayo ngem dagiti dadduma gapu kadagiti iskedioltayo ti panaggigimong gaput’ Biblia, serbisio iti tay-ak, panggedan, panagtagibalay, panageskuela, ken dadduma pay. Ngem, kas ti panangiyiskedioltay ti tiempo kada aldaw a mangan, mangilasintay met ti tiempo a mangtaraon ti isip ken ti espiritualidadtayo. Saan a paspasaray laeng a sao ti inaramid ni Jesus idi inadawna ti Deuteronomio 8:3: “Adda a naisurat, ‘Saan laeng a ti tinapay ti pagbiagto ti tao, no di ket ti isuamin a sao a rummuar iti ngiwat ni Jehova.’” (Mateo 4:4) No liwayantay ti espiritualidadtayo, liwliwayantayo met dagiti naespirituan nga ipatpategtayo ken ti namnamatayo iti masanguanan. Kalpasanna mangrugitayonton a maikapis ken agalla-alla. Gapuna kasanotay nga iwayaan ti regular a personal a panagadal ti Biblia?
8. Ania a naespirituan a balakad ti mangted kadatayo ti maiyanatup a panangmatmat iti personal a panagadal?
8 Ti sasao ni apostol Pablo ket maiyanatup unay: “Kitaenyo ngarud a siaannad no kasano ti pannagnayo saan a kasla nakuneng no di ket kasla masirib, a kailalaanyo ti nagundawayan a panawen agpaay kadakayo met laeng, ta dagiti al-aldaw dakesda. Gapuna dikay agnengnengneng, no di ket ammuenyo no ania ti pagayatan ni Jehova.” Maammuantayo laeng ti pagayatan ni Jehova no amadentayo a naimbag ti Saona babaen iti personal a panagadaltayo. Ket kayat a sawen dayta a masapul a ‘kailalaantayo ti nagundawayan a panawen’ wenno ‘usarentayo a sisasayaat ti tiempotayo.’—Efeso 5:15-17; Phillips.
9. Sadinot’ mabalin a pakapukpukawantay ti panawen a mabalintay a subboten maipaay iti personal a panagadal? Mangted personal a kapkapadasan.
9 No sukimatentay dagiti di nasken nga ar-aramidtayo ti kada aldaw, aniat’ makitatayo a pakabusbusbosan ti adu kadagiti nawaya a tiempotayo? Dayta kadit’ sanguanan ti telebision? Dayta hipnotiko nga aparato mabalinna a takawen ti manipud dua ingganat’ lima nga oras kada rabii manipud biagtayo! Mano oras kada aldaw ti personal a busbusbosenyo iti panagbuybuya ti telebision? Masansan, ti maipabpabuya ket, gaput’ panangipagpaganetgetna iti kinaranggas ken sekso, makapadakes. Ket masansan nadisenio dayta a mangallukoy “iti derrep ti lasag ken ti derrep ti mata ken ti kinapalangguad ti panagbiag.” (1 Juan 2:15-17) Kaskasdi, nagadut’ agkurang ti pigsa ti nakem a mangiddep iti telebision. Wen, daytoy a moderno nga imbension mabalinna nga ibusen ti nasudi a kinabaknangtayo, ti panawen.
10. Apay a nakapatpateg ita nga usarentay a nainsiriban ti tiempotayo?
10 No napudnotay iti bagbagitayo, mabigbigtayo a masansan posible ti mangsubbot ti panawen a maipaay kadagiti nasken nga ar-aramid kas ti panagadal ti Biblia. Ket ti personal a panagadal ti Biblia a mangiturong iti umiso a pannakaammo nasken nga agpaay iti Kristiano kadagitoy panawen a napeggad. Kaskasdi, iti nasurok a 41,000 a nailaksid idi napan a tawen, nalawag nga adu kadagiti kakabsat a lallaki ken babbai liniwayanda ti espiritualidadda. Ti panangisuot ken panangmantener “ti amin a kabal a manipud Dios” ket saan a kas sagpaminsan a panagwatwat laeng. Kas iti literal a soldado nga agus-usar ti literal a kabal, daytat’ inaldaw nga annongen.—Efeso 6:10-18; Roma 1:28-32; 2 Timoteo 3:1.
11. Ania nga ulidan ti ipakpakita ti pamilia ti Bethel iti pannakaorganisar maipaay iti panagadal ti pamilia?
11 Iti intero a lubong dagiti nasurok a 9,000 a miembro ti 95 a pampamilia ti Bethel kadagiti sanga nga opisina ti Watch Tower Society addaandat’ panagadal ti pamilia kada rabiit’ Lunes. Ad-adalenda Ti Pagwanawanan kas panagsagana iti gimong iti ngudot’ lawas, ken iti adu nga okasion addaanda met ti palawag ti Biblia wenno panagklase nga agpaay kadagiti kabbaro a miembro ti pamilia. Wen, ti Lunes isut’ sangalubongan a rabii ti panagadal ti pamilia iti intero a lubong. Kaano met ti personal a panagadalyo wenno ti pamiliayo?—Hebreo 10:24, 25.
Dagiti Aruaten ken No Kasano nga Usaren Ida
12. Aniada a sumagmamano a naisangsangayan a mapagadalan a paset ti New World Translation of the Holy Scriptures—With References?
12 Kas ti minero nga addaan aruaten iti trabahona, kasta met addaantay kadagiti aruaten a pagkali iti mina a balitok ti Saot’ Dios. Panunotenyo, kas pangarigan, ti New World Translation of the Holy Scriptures—With References. Daytat’ agdama a naipablaaken iti Olandes, Ingles, Pranses, Aleman, Italiano, Hapones, Portugues, ken Español. Gapuna, kaaduan kadagiti Saksi ni Jehova magun-odanda ti nakaskasdaaw nga aruaten a panggun-odda ti umiso a pannakaammo ti pudno a Dios. Daytoy nga edision ti Biblia inramanna ti rinibo a marginal a reperensia ken nagadu a footnotes. Addaan met dayta ti 36-panid nga apendise nga addaan detaliado nga impormasion iti nadumaduma a napapateg a saludsod ti Biblia.b
13. Ania a makapainteres a bambanag ti naidatag maipapan ti usar ti “pannakaammo” ken “umiso a pannakaammo” iti Hebreo a Kasuratan ken Griego a Kasuratan?
13 Idiay likudan, adda listaan ti Reference Bible kadagiti kangrunaan a “Bible Words Indexed.” Kasanotay nga usaren dayta? No kitaenyo ti kopiayo agpaay ti balikas nga “accurate knowledge” wenno “umiso a pannakaammo,” makitayo ti nailista a sangapulo a teksto. Ngem awan kadagitoy ti adda iti Hebreo a Kasuratan. Kayat kadi a sawen daytoy a di itamtampok ti Hebreo a Kasuratan ti pannakasapul ti kasta a pannakaammo? Saan. Ta iti baba ti sao a “pannakaammo,” addada 24 a reperensia, agraman 18 manipud Hebreo a Kasuratan. Nupay kasta, ti pagsasao a Hebreo awanan ti espesial a sao para iti “umiso a pannakaammo.” Gapuna, kas makitayonto iti reperensia, no maminsan itampok dayta ti pannakasapul ti ad-adu pay ngem basta pangkaaduan a pannakaammo babaen ti panangisilpona ti “pannakaammo” kadagiti sasao kas ti “pannakatarus” ken “pannakaawat” wenno sawenna ti pannakaammo kas “aglaplapusanan.”—Daniel 1:4; 12:4; Jeremias 3:15.
14. Ania dagiti makapainteres a tampok nga adda iti sidong ti “pannakaammo” idiay Insight on the Scriptures?
14 Kas naadaltayon iti napalabas nga artikulo, ti Biblia a Griego ipaayna ti napino a pagdumaan ti dua a rukod ti pannakaammo. Ket bayat ti panagkalitayo, kayattay a maammuan ti ad-adu pay maipapan ti pagdumaan dagitoy dua a balbalikas bayat nga agaplikarda kadagiti Kristiano. Apay a ti pannakaammo, gnoʹsis, ken ti umiso a pannakaammo, e·piʹgno·sis, naskenda nga agpaay kadagiti Kristiano? Sadinot’ pakasarakantayo ti sungbat? Iti enciclopedia ti Biblia nga Insight on the Scriptures. Anian a balay ti gameng dagitoy a tomo! Kitaenyo ti paulona a “Knowledge.” Sadiay makitayonto ti kompleto nga artikulo kadagiti termino nga us-usigentayo ken kadagiti nainaig a galad ti kinasirib, pannakaawat, pannakatarus, ken abilidad nga agpanunot. Ket nasarakantay amin daytoy a “balitok,” daytoy nga impormasion, babaen ti panagusar laeng ti sumagmamano a katulongan iti panagadal ti Biblia! Ngem aduda pay.—Salmo 19:9, 10.
15. Ania a dadduma pay nga aruaten ti panagsukimat ti adda kadatayo, ken kasanoda a mausar?
15 No kayatyo nga itultuloy ti naan-anay a panangadal ti “pannakaammo” ken dagiti nainaig a termino, mabalinyo nga usaren dagiti Indise dagiti publikasion ti Watch Tower Society, a magun-odan iti sumagmamano a pagsasao. Ken no kasanotay a tinunton ti tema ti pannakaammo, mabalinyo met a suroten ti isu met laeng a pamay-an iti ginasgasut a nadumaduma pay a tema. Panunotenyo laengen ti nabaknang nga impormasion iti sidong ti nagan ni Jehova! Anian nga aglaplapusanan nga umiso a pannakaammo ti adda maipapan ti Soberano nga Apo ti uniberso!—Salmo 68:19, 20; Aramid 4:24.
16. Aniat’ kuna ti Kasuratan maipapan ti panagsukimat?
16 Kadagitoy ken dadduma pay a katulongan ti panagadal nga impablaak ti Watch Tower Bible and Tract Society, anian a nagpipintas a “nalmeng a gamgameng” ti masarakantayo! Kayatyo kadi ti “balitok”? Kunaenyo kadi a maikari dagita? Iwayaanyonto aya ti panangkali iti dayta?—Proverbio 2:1-5.
Asinot’ Mangidaulo iti Naespirituan a Panagmina?
17. Aniat’ masapul nga aramidentayo tapno magun-odan ti pannakaammo ti Dios ken ni Kristo?
17 Aniat’ tulbek iti pananggun-od iti daytoy nasudi a pannakaammo ti Dios ken ni Kristo? Ti pakagutugotan—ti tarigagay a maaddaan ti naanamongan a takder iti imatang ni Jehova ken ti Anakna ken tarigagay a maragpat ti sagut ti biag nga agnanayon. Kastoy ti panangiyebkas ni Jesus: “Itultuloyyo ti agdawat, ket maikkankayto; itultuloyyo a sapulen, ket makasarakkayto; itultuloyyo ti umawag, ket mailukatankayto. Ta ti siasinoman nga agdawat umawat, ket ti agsapul makasarak, ket ti umawag mailuktanto.” Ngem kitaenyo ti kondision. Kuna ni Jesus, ‘Itultuloyyo ti agdawat, agsapul, ken umawag.’ Daytat’ saan a maminsan laeng a banag. Ti panagsapul ti pannakaammo masapul a nainget.—Mateo 5:6; 7:7, 8.
18. Iti maysa a pamilia, asinot’ rebbeng a mangidaulo iti panagsapul ti umiso a pannakaammo, ken apay?
18 Iti pamilia a Kristiano, asinot’ rebbeng a mangidaulo iti panagkali ti umiso a pannakaammo? Sumungbat ni Pablo: “Dakayo nga amma, dikay ruroden dagiti annakyo, no di ket padakkelenyo ida iti disiplina ken panangiturong-panunot ni Jehova.” Wen, dagiti nagannak, nangnangruna ti ama, masapul nga idauluanna nga ipakitat’ panangipateg kadagiti naespirituan a pagalagadan. Ket ipalagip manen dayta kadatayo ti pannakasapul ti regular nga urnos nga ekspektaren ken namnamaen ti pamilia.—Efeso 6:4.
19. Kasano a mapagbalin a makapainteres ti panawen a panagadal ti pamilia? Aniat’ kapadasan ti pamiliayo?
19 Dagiti panawen a panagadal ti pamilia mabalinda a maaramidan a makapainteres. Kas pangarigan, no adda annakyo, apay a dikay pagpilien ida ti tema ket sayonto tudingan ida nga agsukimat kadagiti nadumaduma a publikasion sigun iti edad ken abilidadda. Sa kalpasan ti kagudua oras wenno mabaybayag pay, agtataripnongkayto manen ket kitaen no aniat’ nadiskobre ti tunggal maysa iti tema a naituding. No adda konkordansia, mabalin a bilangen ti agtutubo no namin-ano a daras ti panagparang ti maysa a sao iti Hebreo a Kasuratan ken iti Griego a Kasuratan. Nalabit ti natataengan nga ubing sapulenna ti sumagmamano a gamgameng kadagiti tomo ti Insight. Ammo dagiti nagannak ti kabaelan dagiti annakda ken ti kabayag ti panagatensionda ket rebbeng nga aramiden ti sesion iti aglawlaw dagita a bambanag. Mannakibagay ken manangapresiarkay koma. Paregtaenyo ti pamiliayo iti naespirituan a panagkalida—ket maaddaan ti umiso a pakagutugotan.
Panagkali Babaen ti Umiso a Pakagutugotan
20. Ania a di umiso a pakagutugotan ti rebbeng a lisian iti personal a panagadaltayo?
20 Ti kinanumo ket maysa a Nakristianuan a birtud. (Proverbio 11:2; 1 Timoteo 2:9) Rebbengtay koma aya, ngarud, ti agad-adal tapno pagtangsittayo ti intay nasursuro? Wenno rebbengna aya a pagparammagtayo iti publiko ti pannakaammotayo ken nalabit ipamatmat a dagiti dadduma nakunengda? Wenno rebbeng kadi nga iwaragawagtayo ti kabukbukodantayo a panangipatarus wenno espekulasion? Ni Pablo nangbalakad: “Ta gapu iti di kaikarian a kinamanangaasi a naited kaniak kunak iti tunggal maysa kadakayo a dina koma ipappapan ti bagina a nangatngato unay ngem ti rebbengna a panangipapan; no di ket agpanunot a sipapakumbaba, kas iti rukod ti pammati nga inted ti Dios iti tunggal maysa.”—Roma 12:3.
21, 22. Kasanot’ rebbeng a panangapektar kadatayo ti umiso a pannakaammotayo?
21 Ti napasnek a kinaregta ken panangiyaplikar ti umiso a pannakaammo mangiturong iti pammati, birtud, panagteppel, panagibtur, nadiosan a debosion, dungngo a nainkakabsatan, ken ayat. Impakita ni Pedro ti pateg dagitoy idi nga insuratna: “Ta no addaankayo kadagitoy a bambanag ken nawadwadda kadakayo, aramidendakayto a saan a nasadut ket agbungakayo ti umiso a pannakaammo ken Apotayo a Jesu-Kristo.—2 Pedro 1:2-8.
22 Ti pannakaammotayo rebbeng nga apektaranna ti puso. Rebbeng a daytat’ mangtignay kadatayo a mangipakita ti ayat iti Dios ken iti pada a tao ken agbalin a nabunga a Kristiano iti kababalin ken ministeriotayo. Agbunganto daytoy iti panagkaykaysa ken naan-anay a pannakaawat iti ulidan ni Kristo. (Efeso 4:13) Anian a nagsayaat a gunggona iti panagsapul iti nalmeng a gamgameng!
[Dagiti Footnote]
a Makapainteres, ta idiay Proverbio 2:5 ti balikas a “ti pannakaammo iti Dios” nagparang iti Griego a Septuagint kas e·piʹgno·sis, wenno “umiso a pannakaammo,” maysa kadagiti walo nga usar dayta a sao a Griego idiay Septuagint.
b Agpaay iti detaliado a panangilawlawag no kasanot’ panangusar a naimbag ti Reference Bible, kitaenyo ti The Watchtower iti Nobiembre 1, 1985, pinanid 27-30.
Salsaludsod a Pagpanunotan
◻ Sigun ken Ari Salomon, aniat’ napatpateg ngem ti nalmeng a gamgameng?
◻ Apay a ti umiso a pannakaammo nasken nga agpaay kadagiti napulotan ken kadagiti sabsabali a karnero?
◻ Kasanotay a gundawayan ti panawen maipaay ti personal a panagadal?
◻ Aniada a naisangsangayan nga aruaten ti adda kadatayo a pagkali ti umiso a pannakaammo?
◻ Asinot’ rebbeng a mangidaulo iti panagadal ti pamilia, ken ania komat’ rebbeng a pakagutugotan ti panagadaltayo?