Pinabaknangnak ti Bendision ni Jehova
Kas insalaysay ni Elsie Meynberg
“TI BENDISION ni Jehova—ti mangpabaknang, ket saanna nga anayan ti ladingit.” (Proverbio 10:22) Personal a napasarak ti kinapudno daytoy a proverbio ti Biblia. Palubosandak a mangisalaysay no kasano.
Idi agtawenak laeng ti innem, agim-imdengakon ti pannakipatpatang ni nanangko iti maysa a mannursuro ti Biblia a bimmisita kadakami, ket nakitak ti pannakakayaw ni nanang iti inna maad-adal. Maysa a naglam-ek a rabii, immulogak a maipaay iti sangabaso a danum ket nakitak ni Nanang nga agbasbasa a dumna idiay silulukat a ruangan ti pugon. Imbes a pagungtannak kas ninamnamak, insallabayna ketdi ti imana kaniak ket inlawlawagna a ti nagan ti Dios ket Jehova. Ti kinabara ti timekna ti nangibaga kaniak a ti inna naadal ket nakapatpateg unay kenkuana.
Kalpasan ti sumagmamano pay a pannakipagad-adal iti mannursuro ti Biblia, nangrugin ni Nanang a mangiranud kadagiti kakaarruba ti naimbag a damag a naadalna. Nupay kasta, saan a kanayon a nasayaat ti pannakaawatna. Aggigiankami idiay away nga asideg ti Beatty, Saskatchewan, Canada, ket dagiti kakaarrubami kaaduanna kakabagianmi met laeng, ngem napeklanda a Luterano wenno Evangelists. Nupay kasta, intultuloy ni Nanang ti panagsarungkar kadakuada.
Agbuybuyaak manipud kadagiti nagyelo a tawa bayat a pagregreggetan ni Nanang nga iruar dagiti kabalio manipud kuadra, ta pagaammok nga isut’ saan a nairuam a mangbiste kadakuada. No maminsan isut’ mapan kadagiti gimong wenno iti tay-ak ti ministerio agpapan pay panagrekreklamo ni Tatang. Di umanamong ni Tatang iti baro a pammati ni Nanang, ngem isut’ determinado. Kanayon nga agsubli ni Nanang nga addaan makin-uneg a ragsak a madlaw dagiti isuamin. “Ti bendision ni Jehova—ti mangpabaknang,” kanayon a kunkunana. Kanayon a pampanunotek no aniat’ kayatna a sawen iti dayta. Nupay agtawenak laeng ti innem idi, kayatko metten ti agserbi ken Jehova.
Maysa nga aldaw addaak idiay bubong a kadua ni tatangko, a sadiay ti pangtartarimaananna kadagiti atep. Ni Nanang ken ni Eileen a kabsatko rumrummuarda a kadua ti maysa a grupo iti maysa a Model T Ford a makiraman iti “information march.” Agparadada idiay ili a siiggem kadagiti placard a mangipabpablaak iti maysa a palawag ti Biblia.
“Dimo kayat ti agbalin a maag, saan kadi?” insaludsod ni Tatang kaniak. Ngem uray no maysaak laeng a balasitang a maragsakan nga agul-uli, nasaysayaat la koman nga addaak iti dayta a panagmartsa ngem adda idiay bubong. Nupay kasta, kunak laengen a bassitak pay nga agawit ti placard.
Panangsaranget iti Karit ti Pannakaiparit
Iti kamaudianan, ti umuna a gundawayko a makiraman iti panangikaskasaba ti Pagarian immay idi Nobiembre 1940. Anian a ragsak! Yantangay naiparit ti panangaskasba dagiti Saksi ni Jehova idiay Canada iti dayta a tiempo, rimmuarkami iti tengngat’ rabii ket nagibatikami iti polieto nga End of Nazism kadagiti ruangan ti tunggal balay.
Idi agtawenakon ti siam, naikeddengko nga idedikar ti biagko ken Jehova ken mabautisaran. Gaput’ pannakaidadanes, saanda nga ibaga kadakami ti lugar ti paggigimongan, ngem naiturongkami iti maysa a disso idiay bakir a sadiay ti dakkel a bunggoy dagiti Saksi tagtagiragsakenda ti maysa a “picnic.” Idiay siak ken ni manangko nga Eleanor ti naibilang kadagiti adu a nabautisaran iti naglamiis a danum ti asideg a danaw.
Ti eskuelaan kadagidiay nga al-aldaw nangrugi iti panagsaludo ti bandera ken panagkanta ti antipona nasional. Agpapan pay kadagiti panangkusilap dagiti kaeskuelami, sidadayaw nga agkitakitkami a makiraman gaput’ sursuro ti Biblia iti idolatria. (Daniel, kapitulo 3) Ni Elaine Young a kasinsinko, a maysa met a Saksi, magna ti innem a kilometro nga agturong eskuelaan, ngem kada aldaw isut’ pagawidenda gaput’ saanna a panagsaludo ti bandera. Kalpasanna isut’ magmagna manen nga agawid. Inaramidna daytoy iti kagudua ti tawen ti panageskuela tapno saan a mamarkaan nga absent ken matnag iti kurso.
Idi nagturposak iti eskuelaan, nagtrabahoak iti maysa a banko. Ngem immay ti suot idi saan a naited ti dawatko a tumabuno iti internasional a kumbension dagiti Saksi ni Jehova idiay Nueva York idi 1950. Adda met urnongkon ket naikeddengko ti aglusulos ken mangrugi iti amin-tiempo a ministerio. Gapuna siak ken ni Elaine ti immakar idiay siudad ti Regina. “Agawidto nga agpalpalimos inton primavera,” inlais dagiti dadduma. Nupay kasta, nabaelak a sinustentuan ti bagik babaen ti panagtrabahok a paset-tiempo kas katulong iti balay. Ti kinabaknang dagiti bendision ni Jehova ti namagtultuloy kaniak iti amin-tiempo a ministerio nanipud idin.
Panangragpat ti Kalatmi
Idi 1955 maragragsakankam ken ni Elaine a naawis iti maika-26 a klase ti Gilead ket kalpasanna immawat ti pagserbian idiay Bolivia, Sud America. Adda laeng agarup 160 a Saksi iti intero a pagilian idi. Idi agangay, nagturongkamin idiay Tarija a tumipon kadagiti dua a sabsabali pay a misioneros iti umuna a nakaidestinnuanmi.
Ti Tarija ket maysa a nagpintas nga ili. Makapainteres a makita dagiti babbai iti nakaiyugalianda a bestida a susuonendat’ aw-awitda kadagiti uloda. Makaay-ayo dagiti tattao ket dida pulos ibagbaga kadakami a saanda nga interesado. Nalabit patienda nga ad-adda a narespeto ti panagkunada kadakami nga umawagkamto manen inton tiempo nga ammoda nga awandanto idiay balayda. Nabayag bassit a nairuamkami iti dayta.
Maysa nga aldaw makisarsaritakami iti maysa a lalaki idiay ruanganda idi nagsardeng ti maysa a jeep ket timpuak ti maysa a makapungtot, nalabaga ti rupana a padi. “No dika isardeng ti makisarsarita kadagitoy a babbai, maekskomunikarka!” impukkawna iti lalaki. Idi talliawennakami, isut’ namutbuteng: “Awan kalinteganyo a mangaskasaba ditoy. No dikay agsardeng, mangaramidak ti sabali a pamay-an.” Iti daytoyen nagadun a kaarruba ti rimmuar nga agbuya. Gapuna intultuloymi lattan ti trabahomi, a nakapaimakami ti nagadu a libro ken Biblia kadagiti nausiuso nga agbuybuya.
Gaput’ panangbusbos ti dua a tawen iti daytoy nagpintas a lobong nga aglaplapusanan ti peaches, mani, ken ubas, idi damona saankami a maragsakan nga umawat ti panagbaliw ti pakaitudinganmi idiay Potosí, maysa a nakalamlamiis a pagmimminasan a siudad a nagsaad iti kangato a nasurok 4,000 metros. Nairuamkami iti naglam-ek a tiempo ti Canada, ngem ti dumana ket idiay Potosí dagiti pagtaengan ket gagangay awan dagiti pagpapudotna. Nupay kasta, idiay Potosí adda nabara ti pannakilangenlangenna a kongregasion Kristiano, idinto nga awan pay ti kongregasion a nabukel idi idiay Tarija.
Panangilukat ti Baro a Teritoria
Iti sumaganad, siak ken ni Elaine ti naituding idiay Villamontes a mangilukat ti panangaskasaba sadiay. Ti trak a naglugananmi ket napunno kadagiti kontrabando nga asukar, gapuna tapno maliklikan dagiti problema iti polisia kadagiti pagbayadan ti toll, saan nga agrubbuat dagiti tsuper agingganat’ di sumipnget. Anian ti panagtarigagaymi a nangitugotkam la koma ti plaslait, ta apaman latta ta adda naggaraw iti abaymi iti sidong ti kanbas! Daydiay met gayam katulongan ti tsuper ti trak.
Iti alas sinko ti agsapa, nagsardengkami. Naulaw gapu iti asuk ti tambutso ken gapu ta naabbungotan ti tapuk, dakamit’ nagkarayam a rimmuar. Maysa a reggaay ti nangbangen ti dalanmi. Kalpasan ti uppat nga oras a panagtrabaho ti nadagsen, impaiballasiw ti makinkua iti katulongna daydiay lugan iti nagakikid nga igid a nawayaanen. Di pay kumitkitan daydiay makinkua idi patpataraigidan ti trak ti dalan a daydiay makinkuar a pilid ti agtaytayyek iti angin iti ngato ti kasla awan pagpatinggaanna a yuyeng idiay igid ti kalsada. Siak ken ni Elaine nagnagnakami a bimmallasiw. Bayat nga agtultuloykamin nga agturong Villamontes iti trak, dagiti kurba serada kadagiti kalsada idiay bantay ket nakaak-akikid ta mapilitan a maulit-ulit nga agatras ti tsuper ket imaniobrana ti panagpusiposna kadakuada. Iti kamaudianan, kalpasan ti 35 a makabannog nga or-oras, nakagtengkam met laengen.
Baro unay a kapadasan para kaniak ken ni Elaine ti interamente nga agbukbukod. Ken kabarbaro met kadakami isu dagiti tropikal nga insekto. Dagiti dadakkel a natatangken ti balayda a barrairong ti agtinnag kadakami kalpasan ti pannakadungparda iti silaw iti ngato ti ul-ulomi. Dagiti babattituit a ngilaw ket nagsasakit kagatda kadakami, a mangpataud kadagiti nagatel a bukol a pagayusan ti nalitnaw a nana. Iti umuna a rabiimi iti baro a pagtaenganmi, rimmuarak a mangusar ti kasilia idiay ruar. Ngem idi insilawko ti plaslaitko, ti intero a datar ket kasla naabbongan kadagiti ipes. Nagtataray met dagiti alibut, ken dagiti dadakkel a tukak buybuyaendak manipud iti sulsuli. Naikeddengko nga urayek laengen ti bigat.
Iti kamaudianan, addakami iti asideg ti karayan ket pinanunotmi ti aginana idiay truso a nakitami sadiay. Ngem, napanunotmi nga inkam umuna mangaramid iti asideg a panagsarungkar. Idi nagsublikami, awanen daydiay truso. Dagiti umarimbangaw a tattao ti nagkuna kadakami nga adda nagdakkelan nga uleg a naggapu idiay. Anian a ragsakmi ta dikam pulos pinadpadas ti nagtugaw iti dayta a “truso”!
Ti tinagiragsakmi unay maipapan ti Villamontes ket isut’ panangsarungkar kadagiti tattao iti rabii. Masarakanmi ida nga agtugtugaw kadagiti butakada kadagiti banketa, nga umig-igup ti inumen a yerba a maaw-awagan maté. Adu a nararagsak nga oras ti binusbusbosmi kadakuada a mangilawlawag kadagiti kari ti Pagarian kadagita nga aglawlaw. Ngem adu pay a narigat a tiempo ti immay kalpasan a nakipagasawan ni Elaine ket siak ti naidestino manen idiay Vallegrande nga addaan baro a kadua.
Arignat’ Nadawel a Laud
Tapno makagteng idiay Vallegrande, kasapulan manen ti sabali a makabannog a panagbiahe iti tallo nga aldaw, ket itatta agmaymaysaakon. Dagiti akikid a di espaltado a kalkalsada ket kasla awan inggana a panagsikko-sikko nga agturong iti kabakiran. Kalpasanna nakagtengak met laeng idi lumlumneken ti init. Riniribuk ti bus ti kinaulimek ti ili a sadiay ad-adut’ kabalio ngem dagiti luglugan. Sumirsirip dagiti tattao manipud baba dagiti media-agwada, a dumawdaw iti ngatuen dagiti bangketa ken supsuportaran dagiti adigi. Dadduma kadagiti lallaki a nakasanggir kadagiti adigi ket nakabarikesda ti paltog. Kasla tunggal maysa nakakawes ti nangisit. Ti kunak: ‘Kasla la nadawel a Laud ditoy!’
Ket kasta nga agpayso, ti arigna. Dagiti susik ti ibanagda babaen iti paltog. Uray no daytat’ ili a sangapulo ribo laeng dagiti tattao, gagangay idi ti panagpipinnatay ken kinaranggas. Ti populasion ket inturayan ti maysa a barkada nga isudat’ mangaywan ti pagbayadan ti lugan idiay serkan ti ili. Dagiti miembro ti barkada inaramidda a pagbirukanda ti panangpasardeng kadagiti bus ket takawanda ida. Uray met dagiti mannalon matakawanda no iyegdan dagiti produktoda iti ili. Dagiti babbalasang ramesenda a sipapaturong ti paltog a buybuyaen dagiti nagannak kadakuada. Di pay palubosan dagiti ina nga agmaymaysa a mapan gumatang dagiti annakda a babbai idiay kanto.
Agasenyo ti pampanunotmi idi ti pangulo ti barkada simrek idiay Kingdom Hall iti maysa nga aldaw. Isut’ nabartek. Ti manangaywan ti sirkito, nga agpalpalawag idi, ket bimsag. “Mamatiak!” impukkaw ti pangulo ti barkada bayat nga idandanogna a nakapigpigsa ti imana iti rabaw ti bangko a natukkol pay dayta. Kalpasanna rinabsutna ti manangaywan sirkito. Ngem apaman latta ta isut’ kimmalma, ket maysa a dati a gayyemna idiay eskuelaan a maysa met kadagiti agdengdengngeg ti nakabalin a nangiruar kenkuana.
Idi agangay, ti heneral ti army kinaritna ti pangulo ti barkada iti duelo. Ti heneral ti nangibitin ti maysa a natay nga aso idiay plasa nga adda naisurat a kunkunana: “Rumuarka iti ili, ta no saan kastoy met ti mapasamak kenka.” Ti butangero ti pimmanaw, ket simmayaat dagiti kasasaad idiay Vallegrande.
No maminsan agdaliasatkami ti 12 oras iti kabalio tapno mangaskasaba kadagiti adayo a bario. Maysa a maestro kadagiti bario ti siaayat a nangpadagus kadakami ket iti kamaudianan nagbalin a maysa kadagiti Saksi ni Jehova. Naminsan bimmulodak ti mola a mapan idiay, ngem tunggal lumabas iti pagtaengan ti maysa kadagiti dati nga amona, sumrek idiay, ket masapul a tengtengendakami a rummuar manen idiay dalan.
Adu a Karit—Ngem Kaskasdi a Nabaknang
Kas pudno kadagiti adu a sabsabali a misionero, nakitak a ti kadadakkelan a karit ket mabalin a saan a ti pudot wenno dagiti insekto, ti lamiis wenno ti altitud, wenno uray pay ti sakit ken kinapanglaw. Imbes ketdi, mabalin a daytat’ personal a sussusik. ‘Apay a dagita a pakarigatan ti rumrumsua iti organisasion ni Jehova?’ nakunak, ket mangrugi payen a pagduaduaakon a pabpabaknangennak ni Jehova kadagiti bendision. Kalpasanna nalagipko ti kasuratan maipapan iti bendision ni Jehova idiay Proverbio 10:22. Ti maikadua a paset ti bersikulo kunana, “Ket saanna nga anayan iti ladingit.” Gapuna ditay koma pabasolen ni Jehova kadagitoy a pakarigatan. Naamirisko a dagitat’ paset ti impatawid ni Adan kadatayo ken nairamanda iti insalaysay ni Pablo idiay Roma 8:22: “Ti sangaparsuaan agsasaibbekda ken agrigrigatda iti panagpasngay a sangsangkamaysa agingga ita.”
Nakipagsinsinnuratak ken Walter Meynberg ti Bethel idiay Canada, ket bayat a nakabakasionak idiay Canada idi 1966, nagkasarkami ket naidestinoak idiay La Paz, ti kangrunaan a siudad ti Bolivia. Anian a bendision ti pannakakita kadagiti kongregasion ditoy nga immadu manipud maymaysa laeng idi dimtengak ditoy Bolivia agingga a nagbalin a 24, iti tunggal suli ti siudad. Umas-asping met dayta kadagiti dadduma a siudad ti pagilian. Pudno unay, ti grupo ti agarup 160 nga agibumbunannag a nangikaskasaba ti naimbag a damag ditoy Bolivia idi immuna a simmangpetak ditoy idi 1955 ket dimmakkel a nagbalinen a 7,000!
Ti determinado nga ulidan ni nanangko nga impakitana iti nakabaybayagen imbungana ti nasurok a sangapulo iti pamiliami a simrek iti amin-tiempo a serbisio. Maragsakanak a mangibaga a ni tatangko nagbalin metten a dedikado a Saksi, ket nasurok a 30 a tattao a pribilehiok nga inyadalan ti Biblia ti nabautisaranen. Saan kadi a kinabaknang dagitoy? Wen, mamatiak a bendisionda. Pudno unay, ‘ti bendision ni Jehova—ti nangpabaknang kaniak.’