Addaankayo Kadi iti Pammati a kas iti Pammati ni Elias?

TI NATAUAN a kagimongan ita laglag-anenna ti pammati. Dagiti mamasirib pagduduaanda ti kaadda ti Dios. Dagiti relihiuso a managinsisingpet pagang-angawanda ti Dios. Ken ti sekular a lubong umad-adda ti panagtignayna a kas ket tay awan pateg ti Dios. Dagitoy man a kababalin riribukenna ti maysa a tao, wenno isut’ upayenna, wenno mapastrekan iti panangiyaleng-aleng, iti aniaman a kaso isu met laeng ti resultana: Margaay ti pammatina. Isu met laeng nga inawagan ni apostol Pablo ti kinakurang ti pammati a “ti basol a manglawlaw a silalaka kadatayo.”​—Hebreo 12:1.

Nalabit isu dayta ti gapuna no apay a nagreggetan unay ni Pablo ti panangiturong iti asikasotayo kadagiti biag dagiti lallaki ken babbai nga addaan nabileg a pammati. (Hebreo, kapitulo 11) Dagiti kakasta nga ulidan matignaynatayo ken maital-oda ti pammatitayo. Kas pangarigan, usigentayo ni mammadto Elias, ket ipamaysatayo iti rugrugi laeng ti atiddug ken napno a propetiko a karerana. Isut’ nagbiag kabayatan ti panagturay ni Ari Acab ken ti pagano nga asawana, ni Reina Jezabel, iti tiempo a, kas ita, ti pammati iti pudno a Dios ket adda iti panawen ti panagpababana.

Ti Narugit a Sangapulo a Tribo a Pagarian

Anian a pareha! Ni Acab isut’ maikapito nga ari ti sangapulo a tribo a Pagarian ti Israel. Nupay dakes idi dagiti innem a sinukatanna, dakdakes pay ni Acab. Saanna laeng a tinaginayon ti narugit a panagdayaw ti daga iti baka no di ket inasawana ni ganggannaet a prinsesa Jezabel, ngarud inrugina ti napigpigsa a porma ti panagdayaw iti ulbod a didiosen a ni Baal ngem iti aniaman a nagdinamag iti daga.​—1 Ar-ari 16:30-33.

Inkaubingan ni Jezabel ti pannakabautisar iti Baalismo. Ni amana, nga Etnobaal, maysa a padi ni Astoret (asawa ni Baal), ket namapatay tapno isut’ agbalin nga ari ti Sidon, ti pagarian iti amianan laeng ti Israel. Inimpluensiaan ni Jezabel ti nakapuy iti moral nga asawana tapno ipasdekna ti Baalismo idiay Israel. Di nagbayag, adda idin 450 a mammadto dayta nga ulbod a dios ken 400 a mammadto ni diosa nga Asera iti daga, amin ket mangmangan iti lamisaan ti ari. Anian a makarimon ti porma ti panagdayawda kadagiti mata ti pudno a Dios, ni Jehova! Dagiti simbolo ti mabagbagi, dagiti seremonia ti panagpaadu, dagiti balangkantis idiay templo (agpada lallaki ken babbai), uray ti panagidaton kadagiti ubbing​—kakasta dagiti palab-og daytoy a simmina a relihion. Buyogen pammendision ni Acab, daytat’ di malapdan panagsaknapna iti intero a pagarian.

Minilion nga Israelita ti nakalipat ken Jehova, ti Namarsua iti daga ken iti siklo ti danumna. Para kadakuada ni Baal ti nangbendision iti daga kadagiti tudo iti ngudo ti panawen ti tikag. Tunggal tawen nanginanamada unay iti daytoy a ‘Managlugan kadagiti Ulep,’ daytoy a maaw-awagan dios ti kinabunga ken ti matutudo, tapno pagpatinggaenna ti tikag. Iti tinawentawen, dimteng dagiti tudo. Iti tinawentawen, naited ken Baal ti pammadayaw.

Impakaammo ni Elias ti Tikag

Daytat’ nalabit iti ngudo ti maysa a naunday, awan tudona a panawen ti kalgaw​—idi a dagiti tattao mangrugida a mangnamnama nga iyeg ni Baal dagiti mangted-biag a tudo​—a ni Elias nagparang iti eksena.a Isut’ pagam-ammuan ta simrek lattan iti rekord ti Biblia a kas iti panangkellaat ti gurruod. Bassit ti naibaga kadatayo maipapan iti nalikudanna, awan pay ketdi no maipapan iti nagtaudanna. Ngem saan a kas gurruod, ni Elias ket saan a mangipakpakauna iti tudo. Impakaammona ken Acab: “Kas ni Jehova ti Dios ti Israel ket sibibiag nga iti sangona agtakderak, awanto ti linnaaw uray tudo kadagitoy a tawtawen, no saan laeng a maiyannurot iti saok!”​—1 Ar-ari 17:1.

Iladawanyo daytoy a lalaki, nakakawes iti namureng a dutdot a pagan-anay. Isu ket agnaed kadagiti saan a nasimpa a turturod ti Galaad, nalabit pinadakkel dagiti nanumo a pastor dagiti arban. Isut’ nagtakder iti sanguanan ti nabileg nga ari a ni Acab, nalabit idiay mismo a dakkel a palasiona, buyogen agdindinamag a balay a marpil, dagiti nabaknang ken naidumduma nga arkosna ken nagdadakkel a didiosenna. Sadiay, iti naarimbangaw a napatibker a siudad ti Samaria, a ti panagdayaw ken Jehova ket ngangngani nalipatanen, imbagana ken Acab a daytoy a diosna, dayta a Baal, ket awan gawayna, saan nga agpayso. Iti daytoy a tawen ken kadagiti tawtawen nga umay, impakaammo ni Elias, awanto ti tudo wenno linnaaw!

Sadinot’ nangalaanna iti kasta a pammati? Isu kadit’ saan a nagamak, iti panagtakderna sadiay sanguanan daytoy napangas, apostata nga ari? Nalabit. Nasurok a sangaribo a tawen kalpasanna, ti kabsat ni Jesus iti ina a ni Santiago impasiguradona kadatayo a ni Elias ket “maysa a lalaki nga addaan rikrikna a kas kadatayo.” (Santiago 5:17) Ngem siputanyo dagiti sasao ni Elias: “Kas ni Jehova ti Dios ti Israel sibibiag nga iti sangona agtakderak.” Linaglagip ni Elias a kas adipen ni Jehova, isu ket agtaktakder iti saklang ti adayo a nangatngato a trono ngem ti trono ni Acab​—ti trono ti Soberano nga Apo ti uniberso! Isu ket maysa a mangibagi, maysa a pannakabagi, dayta a trono. Buyogen daytoy a panangmatmat, aniat’ kabutengna ken Acab, maysa a nakapuy a natauan nga agturay a nakapukaw iti pammendision ni Jehova?

Saan la a naiparna a ni Jehova ket napaypayso ken Elias. Awan duaduan a naadal ti mammadto ti rekord ti pannakilangen-langen ti Dios iti ilina. Pinakdaaranen ni Jehova dagiti Judio a dusaenna ida iti tikag ken bisin no tumallikodda tapno agdayaw kadagiti ulbod a didios. (Deuteronomio 11:16, 17) Sitatalek a kanayon a tungpalen ni Jehova ti saona, ni Elias “nagkararag a saan koma nga agtudo.”​—Santiago 5:17.

Naiyebkas ti Pammati iti Panangsurot iti Panangiwanwan

Kabayatanna, nupay kasta, ti panangipakaammo ni Elias ti nangiyeg kenkuana iti peggad ti ipapatay. Tiempo dayta a makalikaguman ti sabali pay nga aspeto ti pammatina. Tapno isut’ agtalinaed a sibibiag, isut’ masapul nga agbalin a matalek iti panangsurotna kadagiti panangiwanwan ni Jehova: “Umadayoka ditoy, ket agpadayaka ken aglemmengka iti napegges danumna a ginget ti Cerit a daya ti Jordan. Ket maaramidto a manipud iti napegges a waig uminumkanto, ket ibilinko kadagiti wak a taraonandakanto sadiay.”​—1 Ar-ari 17:3, 4.

Dagdagus a nagtulnog ni Elias. No kayatna a malasatan ti tikag ken bisin a mangrebba iti dagana, isut’ masapul nga agpannuray iti aniaman a probision nga aramiden kenkuana ni Jehova. Saan a pulos a nalaka daytoy. Kinaipapanan dayta ti panaglemmengna, panagbiag a naan-anay a naiputputong nga awan ressatna kadagiti adu a bulan. Kinaipapanan dayta ti pannangan iti karne ken tinapay nga iyeg kenkuana dagiti wak​—dagiti mangmangan-lasag a billit a maibilbilang a narugit iti Mosaiko a Linteg​—ken panagtalek ken Jehova a ti kasta a karne ket saan a narugit no di ket karne nga umisot’ pannakapadarana sigun iti linteg. Saan a nakapapati daytoy a naipagteng a milagro kadagiti dadduma a managkumento iti Biblia nga isingasingda a ti orihinal a sao ditoy kaipapananna la ketdi “dagiti Arabe” ket pulos a saan a “wak.” Ngem dagiti wak ti kaasitgan a mapili. Awan mangipagarup a dagitoy a napalungdo, narugit a billit nga agtaytayab iti let-ang buyogen dagiti pirgis ti taraonda ti aktual a mangpakpakan ken Elias, nga an-anupen da Acab ken Jezabel kadagiti amin a pagarian iti aglawlaw.​—1 Ar-ari 18:3, 4, 10.

Bayat a nagtultuloy ti tikag, mabalin a nagdanag unay ni Elias iti abastona iti danum idiay waig ti Cerit. Kaaduan kadagiti napegges a waig ti maatianan iti tiempo ti tikag, ket “kalpasan sumagmamano nga aldaw,” naatianan met daytoy. Mapanunotyo kadi ti rikrikna ni Elias bayat a nagin-inut nga immes-es ti danum ken immababaw dagiti ubbog iti inaldaw? Sigurado a nagdanaganna no aniat’ mapasamak no awanen ti danum. Nupay kasta, simamatalek a nagtalinaed ni Elias. Daytat’ agingga a namagaan ti waig ket isut’ inikkan ni Jehova kadagiti sumaganad a pammilin. Mapan idiay Sarepta, naibaga iti mammadto. Sadiay makasarakto iti taraon iti balay ti maysa a balo.​—1 Ar-ari 17:7-9.

Sarepta! Dayta nga ili ket sakop ti siudad ti Sidon, a naggapuan ni Jezabel ken sadiay nagturay kas ari ti mismo nga amana! Natalgedto kadi dayta? Mabalin a nagtalindua ni Elias. Ngem “isut’ bimmangon ket napan.”​—1 Ar-ari 17:10.

Mangipaay ni Jehova iti Sustento ken Biag

Di nagbayag nasupapakan ti kinatulnogna. Nasarakanna ti balo kas naipakpakauna, ket nasarakanna kenkuana ti kita ti pammati nga awan kadagiti kailianna. Daytoy a nakurapay a balo addaan arina ken lana nga umdas iti maysa laengen a pannangan para kenkuana ken iti barona. Kaskasdi, uray iti nainget a pakasapulanna, isut’ situtulok a mangaramid ti tinapay para ken Elias nga umuna, nga agtaltalek iti karina a kargaan ni Jehova ti karamba ti lanana ken ti karamba ti arinana agingga nga adda pakasapulan. Isu met laeng a nalagip ni Jesu-Kristo ti matalek nga ulidan daytoy a balo idi nga inlaksidna dagiti awanan-pammati nga Israelitas iti mismo a kaaldawanna!​—1 Ar-ari 17:13-16; Lucas 4:25, 26.

Agpapan pay daytoy a milagro, nupay kasta, ti pammati ti balo ken ti pammati ni Elias ket agpada a sanguendanto ti nakaro a suot. Ti anakna ket dagus a natay. Gaput’ pannakalapunosna, mabalin laeng nga ipagarup ti balo a daytoy a nakas-ang a pasamak ket adda pakainaiganna ken Elias, ti “lalaki ti pudno a Dios.” Pampanunotenna no isut’ madusdusa gapu kadagiti naglabas a basolna. Ngem innala ni Elias ti awan biagna a barona manipud kadagiti takkiagna ket isut’ imbagkatna iti makingngato a silid. Ammona a makaipaay ni Jehova iti ad-adda pay ngem abasto. Ni Jehova isu ti gubuayan ti biag a mismo! Gapuna a nagkararag a sipapasnek ken naulit-ulit ni Elias maipaay iti panagsubli ti biag ti ubing.

Ni Elias saan nga isut’ immuna a naaddaan pammati iti panagungar, no di ket iti rekord ti Biblia, isut’ immuna a naaramat a mangaramid iti kasta. Ti ubing “nagbiag”! Ti rag-o ti inana maysa la ketdi a nagpintas a pabuya bayat nga inyeg ni Elias kenkuana ti anakna buyogen dagiti simple a sasao: “Kitaem! Sibibiag ti anakmo.” Awan duadua buyogen lulua, kunana: “Ita, ngarud, ammok a sika taonaka ti Dios ken ti sao ni Jehova iti ngiwatmo ket pudno.”​—1 Ar-ari 17:17-24.

“Ni Jehova ti Diosko”

Anian a makatukay, ken anian a maikanatad, a ti nagan ni Elias kaipapananna ti “Ni Jehova ti Diosko”! Iti panawen ti tikag wenno bisin, isut’ inikkan ni Jehova iti taraon ken inumen; iti panawen ti kinariribuk iti moral, isut’ inikkan ni Jehova iti natakneng a panangiwanwan; iti panawen ti ipapatay, isut’ inusar ni Jehova a mangisubli iti biag. Ket kasla tunggal daras a maawagan ni Elias a mangalagad pammatina iti Diosna​—babaen panagtalek Kenkuana a mangipaay, babaen panangsurotna kadagiti panangiwanwanna, babaen panagpannurayna Kenkuana a santipikarenna ti Naganna​—isut’ nagunggonaan iti ad-adu pay a rason tapno isut’ mamati ken Jehova. Pimmudno daytoy a pagtuladan bayat nga intultuloyna nga inawat dagiti narikut ken uray pay nakabutbuteng nga annongen manipud iti Diosna, ni Jehova; kinapudnona, dadduma kadagiti nakaam-ames a milagrona ti adda pay iti masanguananna.​—Kitaenyo ti 1 Ar-ari, kapitulo 18.

Awan dumana dayta kadagiti adipen ni Jehova ita. Mabalin a saantayo a simimilagro a mapakan wenno mausar a mangpagungar; saan nga ita ti panawen dagiti kakasta a milagro. Nupay kasta, ni Jehova ket saan a nagbaliw uray bassit laeng manipud kaaldawan ni Elias.​—1 Corinto 13:8; Santiago 1:17.

Mabalin a datayo ket umawat met kadagiti nakaam-amak nga annongen, dadduma ket narigat ken nakabutbuteng a danonen a teritoria buyogen inted-Dios a mensahetayo. Mabalin a sanguentayo ti pannakaidadanes. Mabalin pay nga agbisintayo. Ngem kadagiti matalek nga indibidual ken iti organisasionna kas pakabuklanna, naulit-ulit a pinaneknekan ni Jehova nga iwanwanwanna ken salsalaknibanna pay laeng dagiti adipenna. Ik-ikkanna pay laeng ida iti bileg a mangitungpal kadagiti aniaman a trabaho nga intudingna kadakuada. Ken tultulonganna pay laeng ida nga agibtur kadagiti aniaman a suot a mabalin a dumteng kadakuada iti daytoy nariribuk a lubong.​—Salmo 55:22.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 18]

Addaankayo kadi, kas ken Elias, iti pammati a taripatuen ni Jehova dagiti kasapulan dagiti adipenna?