Ti Dalan ni Jehova Isut’ Kasayaatan a Wagas ti Panagbiag

KAS INSALAYSAY NI ERKKI KANKAANPÄÄ

MANIPUD kinaubingko, ti kalatko isut’ panagserbi idiay sanga dagiti Saksi ni Jehova sadi Finland, wenno Bethel kas pannakaawagna. Gapuna nga idi a maysa nga agdaldaliasat a manangaywan ti nangsaludsod kaniak idi kalgaw ti 1941, “Ania dagiti planom iti masanguanan?” Simmungbatak: “Idi pay la a kayatko ti mapan idiay Bethel.”

“Nasaysayaat no bay-amon dagidiay nga arapaap; pulos a saankanto a maawis,” kunana. Idi damo nabainanak unay, ngem idin inkeddengko nga ipakumitko laengen dagiti bambanag kadagiti ima ni Jehova. Kalpasan sumagmamano a bulan, immawatak iti imbitasion tapno agserbi idiay Bethel.

Maysaak a managbabain, agtawen-17 a bumaro a taga away idi timmuktokak iti sanga nga opisina idiay Helsinki iti nakalamlamiis, nalawag nga aldaw ti Nobiembre idi 1941. Di nagbayag inabrasanak ni Kaarlo Harteva, ti manangaywan ti sanga. Iti dayta a tiempo ay-aywanan ti sanga dagiti 1,135 a Saksi idiay Finland.

Maysa a Nakristianuan a Tawid

Idi 1914 nakagun-od ni tatangko iti maysa a kopia ti publikasion ti Watch Tower a The Divine Plan of the Ages. Nupay kasta, simmaganad a dagus ti ibebettak ti umuna a gubat sangalubongan, ket dina nasango ti nangbasa iti dayta.

Nangpataud kadagiti parikut ti pannakidangadang ti Finland maipapan iti panagwaywayas. Dua a nabileg a grupo​—dagiti Puraw ken dagiti Nalabaga​—ti nabuangay. Dagiti Puraw inrepresentarda dagiti kapitalista ken dagiti media klase, idinto a dagiti Nalabaga inrepresentarda dagiti trabahador. Inkarigatan ni tatangko ti agbalin a neutral, a naan-anay nga immadayo manipud dua a grupo. Kaskasdi, dagitat’ agpada a nangibilang kenkuana a mapagduaduaan.

Kas imbungana, namindua a nasentensiaan iti ipapatay ni Tatang, umuna babaen kadagiti Puraw ken kalpasanna babaen kadagiti Nalabaga. Naminsan idi a napapatay ti maysa a lalaki ket ti mammapatay dida nabutbuteng, sangapulo a lallaki, agraman ni tatangko, ti nasentensiaan iti ipapatay. Maysa kadagiti mannursuro ni tatangko, a kameng dagiti ukom, ti nangisingasing iti pannakailibrena, ket daytat’ napatgan. Dagiti sabsabali a siam nga agtutubo ti napapatay.

Iti sabali pay a daras napatgan manen iti pannakailibre ni Tatang manipud sentensia nga ipapatay. Kalpasan dayta inkeddengna ti aglemmeng, a literal! Isu ken ti kabsatna a lalaki ti nagkali iti rukib, a sadiay ti nagtaenganda agingga a nagpatingga ti gubat. Tapno agtalinaedda a sibibiag, impaayan ida ti ub-ubing a kabsatda iti taraon ken inumen.

Kalpasan panagngudo ti gubat idi 1918, nangasawa ni Tatang ket nangibangon iti balay iti asideg dayta a rukib. Idi agangay nairuamakon iti dayta, yantangay nagbalin dayta a pagay-ayamak. Kuna kaniak ni tatang nga isut’ nagkarkararag iti naruay bayat nga aglemlemmeng iti uneg ti daga. Inkarina iti Dios a no la ketdi masursurona no kasano ti agserbi Kenkuana, aramidenna dayta.

Kalpasan unay ti panangasawana, inkeddeng ni Tatang ti mangitugot iti basaenna iti nainaig-negosio a panagdaliasatna. Idiay bobida, nasarakanna ti The Divine Plan of the Ages a ginatangna tawtawen ti napalabasen. Inukagna dayta iti kapitulo a “The Day of Jehovah” ket binasana dayta. Inulit-ulitna a kinuna iti bagina: ‘Isu daytoy ti kinapudno, isu daytoy ti kinapudno.’ Iti iyuulogna manipud bobida, kunana ken nanangko: “Nasarakakon ti pudno a relihion.”

Ngangngani giddato a nangrugi ni Tatang a nangasaba kadagiti sabsabali maipapan kadagiti bambanag a maad-adalna, umuna nakisarita kadagiti kakabagian ken kaarubana. Kalpasanna rinugianna ti mangipaay kadagiti palawag publiko. Di nagbayag dadduma iti dayta a lugar nakidanggay kenkuana. Kalpasan pannakiumanna kadagiti Estudiante ti Biblia, kas pannakaawag idi dagiti Saksi ni Jehova, nabautisaran ni Tatang idi 1923. Idi naiyanakkamin nga​—uppatkami amin​—saannakami a liniwayan nga insuro ni Tatang. Kinapudnona, kalpasan a nabuangay ti maysa a kongregasion, naikalikagum kadakami a tumabuno iti tunggal gimong.

Dagiti Nasapa a Pakalaglagipan

Ti nasapa a malagipko ket maipapan iti maysa nga asamblea a naiyurnos iti kongregasionmi idi 1929, idi agtawenak iti lima. Adu a tao ti nagtitipon manipud kaparanget a kongregasion, ket maysa a mangibagi manipud sanga nga opisina ti adda met. Kadagidiay nga al-aldaw nakaugalian, idiay Finland, kadagiti kumbension ti panangbendision kadagiti ubbing. Gapuna a ti kabsat a naggapu iti Bethel binendisionanna dagiti ubbing, kas inaramid ni Jesus kabayatan ti ministeriona. Diak pulos nalipatan dayta.​—Marcos 10:16.

Sabali pay a nasapa a pakalaglagipak ket isu ti panangawat iti nagan a Saksi ni Jehova idi 1931. Ni tatangko, a siaammo iti kinapateg dayta nga okasion, sipapasnek nga imbasana iti kongregasion ti pakaammo maipanggep iti baro a nagantayo.

Manipud iti panawen a madanon ti lagipko, makikaduaak idi ken tatangko iti panangasaba a trabaho. Tapno mangrugi, agimdengak laeng kenkuana, ngem idi agangay ar-aramidekon a sisiak ti trabaho. Idi 1935, idi sinarungkarannakami ti maysa nga agdaldaliasat a manangaywan, napanak kadagiti amin a kaarrubami ket inawisko ida a tumabuno iti gimong. Intukonak met ida kadagiti bukleta, ket dadduma a tattao ti nangawat kadagitoy.

Pagadalan ken Maysa a Napateg a Pangngeddeng

Dakami laeng nga uppat nga ubbing ti adda idiay pagadalan nga addaan Saksi a nagannak, ket masansan a malalaiskami gapu iti dimi pannakiraman kadagiti sabsabali nga agtutubo iti di nakristianuan a kababalin. Nupay dagiti kaeskuelak pinadasdak a sulisogen nga agsigarilio, diak pulos inaramid dayta. Silalais met nga inawagandakami a Russelista (ni Russel idi ti immuna a presidente ti Watch Tower Society) wenno Hartevalista (ni Harteva idi ti manangaywan iti sanga ti Finland). Maragsakanak a mangibaga a dadduma nga agtutubo a nanglalais idi kadakami ti nagbalin a Saksi idi agangay.

Pinaregtanak ti mannursurok nga itultuloyko ti panageskuelak, ket naminsan pinanunotko ti agbalin nga inhiniero. Ngem idin adda kumbension dagiti Saksi ni Jehova idiay Pori idi primavera ti 1939, a nangbalbaliw iti biagko. Siak ken ti in-inaudi a kabsatko a lalaki, ni Tuomo, ti nangidedikar kadagiti bagimi ken Jehova ket insimbolomi daytoy babaen bautismo iti danum iti dayta a kumbension, idi Mayo 28, 1939. Kalpasanna, kabayatan ti nasapa a paset ti Setiembre, bimtak ti Gubat Sangalubongan II.

Makatukay ti panagbalbaliw dagiti kasasaad idiay Europa. Ti kasasaad iti nagbaetan ti Finland ken ti Union Soviet nagbalin a napeggad. Impaganetget ni tatangko nga umas-asidegen ti Armagedon ket pinaregtanakami nga agpayunir. Ngarud, idi Disiembre 1940, siak ken ti kabsatko a lalaki ti nangrugi nga agpayunir idiay makinamianan a Finland.

Panagpayunir ken Panagserbi Idiay Bethel

Bayat nga agpaypayunir, binusbosmi ti kaaduan a tiempomi a kaduami ni Yrjö Kallio. Isu ket maysa a kabsat nga, agarup 30 a tawen sakbayna, nagbalin a maysa nga Estudiante ti Biblia idiay Pennsylvania sadi Estados Unidos. Ni Yrjö ket nakabarbara, ken inaramidna ti kabaelanna tapno makaipaay makaay-ayo nga aglawlaw kadakami. Ti kabsatna iti lasag, ni Kyösti Kallio, nagserbi kas presidente ti Finland manipud 1937 aginggat’ 1940. Kuna kadakami ni Yrjö a kinasabaannan a naimbag ti kabsatna, nga inlawlawagna kenkuana a ti Pagarian ti Dios laeng ti kakaisuna a namnama maipaay iti nasayaat a gobierno ken maipaay iti agnanayon, sangalubongan a talna.

Bayat ti panaglabas ti panawen, dimmakkel ti tarigagayko nga agbalin a kameng ti pamilia ti Bethel. Makaparagsak, agpapan pay ballaag ti agdaldaliasat a manangaywan maibusor iti arapaapko, naawat ti aplikasionko nga agserbi idiay Bethel. Ti immuna a trabahok sadiay isut’ panagitulod iti mensahe. Di nagbayag, nupay kasta, naaddaanak pribilehio nga agtrabaho idiay pabrika. Sadiay nagtrabahoak iti adu a departamento, agraman iti bassit a pagimprentaanmi ken Shipping Department.

Panangtaginayon iti Neutralidad

Idi 1942, iti tawen a 18, naawaganak maipaay iti panagserbi iti militaria. Gapu ta nagkedkedak nga agpalista, naipasangoak kadagiti atiddug a pannakapalutpot, namindua nga adda paltog a naipaturong kaniak. Kadagiti sabsabali a gundaway naipakat ti pisikal a panangranggas. Kasta met, kabayatan ti pannakapalutpot, naikabilak iti awan-imengna a selda a sadiay agkutimermerak iti lamiisna.

Kamaudiananna, idi Enero 1943, dimteng ti tiempo ti pannakasentensiak dagiti sabsabali pay a Saksi. Kiniddaw ti opisial ti armada a nangpalutpot kadakami a ti pannakaibaludmi ket masapul a di kumurang ngem sangapulo a tawen. Kayat ti padi dagiti soldado ti nakarkaro pay a dusa, a kiniddawna iti maysa a surat ‘ti dusa nga ipapatay wenno panangipatulod kadagitoy a traidor idiay Russia kas reconnnaissance parachutists [ngangngani sigurado a pannakatay], a daytat’ maikari kadakuada.’

Naiyurnos ti maysa a linoloko a panangusig. Naawaganak iti sango ti pangukoman ket nasentensiaanak iti ipapatay. Nupay kasta, nagbalin daytoy a sabali pay a panangbutbuteng, yantangay naladladaw iti dayta met laeng nga aldaw naawaganak manen iti sango ti pangukoman ket nasentensiaanak iti tallo ket kagudua a tawen iti pagbaludan. Inyapelok ti sentensia, ket daytat’ napaababa iti dua a tawen.

Idiay pagbaludan, nakirang ti taraon, ken adda dagiti dakes a panangipangta manipud sabsabali a balud. Naminduadak a dinarup dagiti homoseksual, ngem nainggasatan ta nakatarayak. Maysa kadakuada ti nangipangta a papatayennak no diak umanamong kadagiti kalikagumna. Ngem kas inaramidko kadagiti amin a nakasuotak, immawagak ken Jehova, ket tinulongannak. Kinaagpaysuanna, ti panangipangta dayta a balud ket saan a panangsubok laeng, ta isut’ nakapatay idin. Kalpasan pannakaluk-atna, isut’ nakapapatay manen ket naisubli iti pagbaludan.

Awan duadua a gapu ta dagiti Saksi ni Jehova ket agdindinamagda a mapagtalkan isu a di nagbayag pinagtalkandak met. Ti trabahok isut’ panangiruar kadagiti abasto a taraon kadagiti sabsabali a balud, ken napalubosanak a magna a siwayawaya iti aglawlaw ti pagbaludan. Ngarud, saanak laeng a naaddaan umdas a taraon para kaniak no di ket nasiguradok met a nasayaat pannakataming dagiti Kristiano a kakabsatko. Maysa a kabsat ti dimmagsen pay ketdi iti sumagmamano a libra bayat ti kaaddana idiay pagbaludan, naparasay a pasamak no panunoten ti kinakirang ti taraon!

Naparuarak manipud pagbaludan idi Setiembre 1944, isu met laeng nga aldaw a pannakaparuar ni Kabsat Harteva. Ti pannakairuarko kinaipapananna nga agsubliak iti panagserbi idiay Bethel. Kinunak iti bagik, ‘Ti panagtrabaho a naimbag iti 16 nga oras iti inaldaw idiay Bethel ket matarigagayan nga amang ngem ti biag idiay pagbaludan.’ Diak pulos binaybay-an ti trabahok sipud idi!

Nagduduma a Pribilehio iti Serbisio

Kalpasanna idi 1944, naam-ammok ni Margit, maysa a nalibnos nga agtutubo a payunir, a nangipangag iti interesko kenkuana, ket nagkasarkami idi Pebrero 9, 1946. Kabayatan ti umuna a tawenmi kas agassawa, nagserbiak idiay Bethel bayat a nagtrabaho ni Margit idiay Helsinki kas maysa a payunir. Kalpasanna idi Enero 1947 naitudingkami iti trabaho iti sirkito.

Iti panagdaliasat a trabaho, masansan a nakipagtaengkami kadagiti pamilia ken nakikakuartokami kadakuada. Ammomi nga impaayandakami iti kasayaatan a maitedda, ket dikam pulos nagreklamo. Babassit ti sirkito kadagidi nga al-aldaw, ken dadduma a kongregasion awanan uray maysa a nabautisaran a Saksi!

Idi 1948 naawiskami nga agsubli iti serbisio idiay Bethel. Dua a tawen kalpasanna immay ni Wallace Endres idiay Finland manipud iti Estados Unidos, ket kalpasanna unay isut’ nadutokan kas manangaywan ti sanga. Sibabara a pinaregtanakami nga itultuloymi ti agadal iti Ingles, nga isu met ti inaramidmi. Ngarud, naawiskami a tumabuno iti maik-19 a klase dagiti misionero ti Watchtower Bible School of Gilead, a nangrugi idiay South Lansing, Nueva York, idi Pebrero 1952.

Kalpasan panagturposmi napagsublikami idiay Finland. Nupay kasta, sakbay a pinanawanmi ti Estados Unidos, nasanayak iti panangpaandar kadagiti pagimprentaan idiay internasional a hedkuarters dagiti Saksi ni Jehova sadi Brooklyn, Nueva York.

Apaman a nakasublikami idiay Finland, naitudingkami iti panagdaliasat a trabaho, ngem kalpasanna idi 1955 naawiskami nga agsubli iti sanga idiay Finland. Iti dayta a tawen nagbalinak a manangaywan iti pabrika, ket dua a tawen kalpasanna, idi 1957, nadutokanak a manangaywan ti sanga. Nanipud 1976, nagserbiak kas coordinator ti Finland Branch Committee.

Makaparagsak, agpada a nagtalinaed ni tatangko ken nanangko a matalek ken Jehova agingga iti ipapatayda. Idi agangay, nasurok a sangagasut a kakabagian ni Tatang ti nagbalin a Saksi. Ket ita, dagiti kakabsatko a lallaki ken babbai ken dagiti pamiliada agserserbida amin ken Jehova, maysa kadagiti kakabsatko a babai ket payunir.

Maysa a Nabaknang, Makagunggona a Biag

Dagiti tawen binukel ida ti trabaho ken ad-adu a trabaho, ngem ti trabaho, gapu ta dayta ket trabaho ti Dios, ti pudno a nabaknang ken makagunggona. (1 Corinto 3:6-9) Ti biagko ket pulos a saan a kankanayon a nanam-ay ken makaay-ayo. Adda met idi dagiti riribuk ken rigat. Nasapa iti biagko, nabigbigko a kasapulam a sursuruen a disiplinaan ti bagim. Saanmo a mabalin nga aramiden nga eksakto ti kayatmo. Masansan a nababalawak, ket nagin-inut a nasursurok ti umiso a wagas ti panagbiag.

Kas pangarigan, dagiti suot ken panagkisid a sinagabak kabayatan ti gubat insurodak nga agbiag nga awanan kinabuslon. Nasursurok a maawatan no ti maysa a banag ket nasken wenno saan. Adda pay laeng kaniak ti ugali a panangdamag iti bagik no kasapulak dayta wenno daydiay. Ket kalpasanna no mailasinko a daytat’ saan met gayam unay a napateg, saanko a gatangen dayta.

Ti panangiwanwan nga impaay ni Jehova baeten iti organisasionna ket nakaminminar unay. Naaddaanak rag-o iti pannakakita iti iyaadu ti bilang dagiti Saksi ni Jehova kabayatan dagiti tawtawenko idiay sanga ti Finland manipud 1,135 aginggat’ nasurok a 18,000! Pudno unay, makitak a nabendisionan ti trabahok, ngem ammok a nabendisionan dayta gapu ta ti trabaho ket kukua ni Jehova, saan a datayo. (1 Corinto 3:6, 7) Nasapa iti biagko a pinilik ti dalan ni Jehova, ket pudno a nagbalin dayta a kasayaatan a wagas ti panagbiag.

[Ladawan iti panid 23]

Ni Erkki Kankaanpää ita, kaduana ni baketna a Margit