“Itultuloyyo ti Magna a kas Annak ti Lawag”
“Ikawesyo ti baro a personalidad a naparsua a maitunos iti pagayatan ti Dios iti pudno a kinalinteg ken kinasungdo.”—EFESO 4:24.
1. Iti ania a naparaburan dagiti managdaydayaw ni Jehova? Apay?
NI Jehova a Dios “ti Ama dagiti nailangitan a silaw,” ket “awan kenkuana ti aniaman a sipnget.” (Santiago 1:17; 1 Juan 1:5) Kinuna ti Anakna, ni Jesu-Kristo, maipapan iti bagina: “Siak ti silaw ti lubong. Ti sumurot kaniak saanto a magna iti sipnget, no di ket addanto kenkuana ti silaw ti biag.” (Juan 8:12) No kasta, naparaburan dagiti pudno a managdaydayaw ni Jehova, dagiti pasurot ti Anakna, iti pannakalawlawag—mental, moral, ken naespirituan—ket ‘aglawlawagda a kas silsilaw iti lubong.”—Filipos 2:15.
2. Ania a panamaggiddiat iti ili ti Dios ken ti lubong ti naipadto?
2 Idi un-unana nga aldaw, napaltiingan ni mammadto Isaias a mangipadto iti daytoy a panamaggiddiat: “Adtoy! ti kinasipnget abungotanna ti daga, ket ti napuskol a kinasipnget kadagiti il-ili; ngem ni Jehova lumtuadto kenka, ket ti dayagna makitanto iti rabawmo.” Kinapudnona, adda ti isuamin a sangatauan a naisina iti Dios iti babaen ti pannakabalin ken impluensia “dagiti agturay iti daytoy a kasipngetan.”—Isaias 60:2; Efeso 6:12.
3. Apay nga interesadotay unay iti naintiempuan a balakad ni Pablo?
3 Maseknan unay ni apostol Pablo iti panagtalinaed dagiti padana a Kristiano a di masalukoban ti kasta a kinasipnget. Indagadagna a “di[da] koma magmagnan a kas iti pannagna dagiti nasion” no di ket “itultuloy[da] ti magna a kas annak ti lawag.” (Efeso 4:17; 5:8) Inlawlawagna met no kasano a makapagballigida a mangaramid iti daytoy. Itatta, pimmuskolen ti kinasipnget a nangabungot kadagiti nasion. Immuneg ti pannakailumlom ti lubong iti lugnak ti moral ken naespirituan a kinalulok. Dumegdegdeg ti pannakidangadang dagiti managdaydayaw ni Jehova. Gapuna, interesadotay unay iti adda nga ibaga ni Pablo.
Sursuruenyo ti Maipapan ken Kristo
4. Aniat’ adda iti panunot ni Pablo idi kinunana: “Saanyo nga inadal a kasta ni Kristo”?
4 Kalpasan ti panangsalaysayna iti kinaawan serserbi dagiti gagaw-aten ken ti kinarugit ti lubong, insubli ni apostol Pablo ti atensionna kadagiti padana a Kristiano sadi Efeso. (Pangngaasiyo ta basaenyo ti Efeso 4:20, 21.) Agarup tallo a tawen a nangaskasaba ken nangisursuro ni Pablo iti dayta a siudad, ket adu la ketdi ti personal a naam-ammona iti kongregasion. (Aramid 20:31-35) Gapuna, idi kinunana a, “Saanyo nga inadal a kasta ni Kristo,” ipakpakitana a saan a nasursuruan dagiti Kristiano sadi Efeso iti manangpabus-oy, nagamporan a pannakaiparang ti kinapudno a mangpampanuynoy kadagiti nalulok a kababalin a dinakamatna iti bersikulo 17 inggat’ 19. Ammona a nasursuruanda a siuumiso iti pudno a Nakristianuan a wagas ti panagbiag a kas inyulidan ni Jesu-Kristo. Iti kasta, saandan a kas kadagiti nasion a magmagna iti kasipngetan, no di ket nagbalindan a kas annak ti lawag.
5. Aniat’ nagdumaan ti basta adda laeng iti kinapudno ken ti pannakaadda ti kinapudno kadatayo?
5 Nagpateg ngarud nga “adalen[tayo] ni Kristo” iti umiso a pamay-an! Adda kadi dagiti di umiso a wagas ti panagsursuro maipapan ken Kristo? Wen, adda. Idiay Efeso 4:14, pinagannad ni Pablo dagiti kakabsat: “Ditay koma agub-ubinganen, a kasla iyallo-allon dagiti dalluyon ken ipallapallais ditoy ken idiay ti tunggal angin ti sursuro babaen ti panangallilaw dagiti tao, ti kinasikapda a di madmadlaw a pangallilaw ti kinaulbod.” Awan duadua nga adda dagiti nakasursuro maipapan ken Kristo ngem magmagnada pay laeng kadagiti dalan ti lubong ken padpadasenda pay ketdi nga allukoyen dagiti dadduma a tumulad kadakuada. Saan aya nga ipakita daytoy kadatayo ti peggad ti basta adda laeng iti kinapudno, kas kuna dagiti dadduma, a maigiddiat iti pannakaadda ti kinapudno kadatayo? Idi kaaldawan ni Pablo nalaka ken nadaras la a maallukoy dagiti dadduma dagidiay addaan iti parparawpaw laeng a pannakaawat, a kas met ita. Tapno malapdan daytoy, intuloy a kinuna ni Pablo a dagiti taga-Efeso masapul a ‘denggenda ni Kristo ken masursuruan babaen ken Jesus.’—Efeso 4:21.
6. Kasanotay a mangngeg ni Kristo, makaadal manipud kenkuana, ken masursuruan babaen kenkuana ita?
6 Dagiti ebkas nga “agadal,” “dumngeg,” ken “masursuruan” nga inusar ni Pablo ipamatmatda ti wagas ti panagadal ken panagsursuro, a kas idiay eskuelaan. Siempre, saantay a mangngeg a direkta ni Jesus, makaadal manipud kenkuana, wenno masursuruan babaen kenkuana a mismo ita. Ngem ipatpatungpalna ti maysa a sangalubongan a kampania a panangisuro iti Biblia babaen ti “matalek ken naannad nga adipen[na].” (Mateo 24:45-47; 28:19, 20) Mabalintay nga “adalen ni Kristo” a siuumiso no regular a mangantayo iti naintiempuan a naespirituan a taraon nga ipapaay ti klase adipen, a personal nga adalentayo a naimbag dayta wenno iti kongregasion, nga ut-utobentayo, ken ipakat ti maadaltayo. Siguraduentayo nga ap-aprobetsarentay amin dagitoy a probision iti kasta pudno a maikunatayo a “nangngegtayo ken nasursuruan babaen kenkuana.”
7. Aniat’ ipamatmat ti sasao ni Pablo a, “ti kinapudno adda ken Jesus”?
7 Makapainteres ta idiay Efeso 4:21, kalpasan ti panangipaganetgetna iti wagas ti panagsursuro, innayon ni Pablo: “Kas ti kinapudno adda ken Jesus.” Naawis ti atension dagiti dadduma a komentarista ti Biblia iti mammano a panangusar ni Pablo iti personal a nagan ni Jesus laeng kadagiti suratna. Kinapudnona, daytoy laeng ti pakasarakan iti kasta a panangusar iti suratna kadagiti taga-Efeso. Adda kadi naisangsangayan nga ipamatmat daytoy? Mabalin nga iturturong ni Pablo ti atension iti ulidan nga intuyang ni Jesus kas maysa a tao. Laglagipenyo nga iti naminsan kinuna ni Jesus maipapan iti bagina: “Siak ti dalan ken ti pudno ken ti biag.” (Juan 14:6; Colosas 2:3) Kinuna ni Jesus: “Siak . . . ti pudno” agsipud ta saanna laeng a sinao ken insuro dayta no di pay ket nagbiag a maitunos iti dayta ken inladawanna dayta. Wen, saan a maysa nga ideya laeng ti pudno a Kinakristiano no di ket maysa a wagas ti panagbiag. Ti ‘panangadal ken Kristo’ ramanenna ti panangsursuro a mangtulad kenkuana iti panagbiag a maitunos iti kinapudno. Tultuladenyo met laeng kadi ti wagas ti panagbiag ni Jesus? Inaldaw met laeng kadi a sursurotenyo a naimbag dagiti addangna? Babaen laeng ti panangaramid ti kasta a makapagtultuloytayo a magna a kas annak ti lawag.
“Ikkatenyo ti Daan a Personalidad”
8. Ania nga ilustrasion ti inusar ni Pablo idiay Efeso 4:22, 24, ken apay a maikanatad?
8 Tapno ipakita no kasano a makapagballigitayo a ‘mangadal ken Kristo’ ken magna a kas annak ti lawag, intuloy a kinuna ni Pablo, idiay Efeso 4:22-24, nga adda tallo nga addang a masapul a surotentayo. Ti umuna isu daytoy: “Ikkatenyo koma ti daan a personalidad a maiyannurot iti napalabas a panagbibiagyo ken agruprupsa a maitunos kadagiti makaallilaw a derrepna.” (Efeso 4:22) Ti ebkas nga “ikkaten” (“uksoben,” Kingdom Interlinear) ken “ikawes” (bersikulo 24) iladawanna ti pananguksob ken panangikawes iti pagan-anay. Maysa daytoy a panangiladawan a masansan nga inusar ni Pablo, ket maikanatad unay. (Roma 13:12, 14; Efeso 6:11-17; Colosas 3:8-12; 1 Tesalonica 5:8) No marugitan wenno mapilkatan ti kawestayo, a kas bayat ti pannangan, sukatantayo a dagus no mabalbalin. Saan kadi a rumbeng met a maseknantayo no mamulitan ti naespirituan a kasasaadtayo?
9. Kasano nga ikkaten ti maysa ti daan a personalidad?
9 Kasano ngarud nga ikkaten ti maysa ti daan a personalidad? Ti verbo nga “ikkaten” iti orihinal a pagsasao ket adda iti maaw-awagan nga aorist tense. Ipasimudaagna ti maysa a tignay a maminsan laeng a maaramid. Ipamatmat daytoy kadatayo a masapul a maikkat a naan-anay ken mamimpinsan ti “daan a personalidad” (“di tao a lakay,” Kingdom Interlinear), agraman ti “napalabas a panagbibiag[tayo].” No maipapan itoy a banag, ditay mabalin ti agin-inayad wenno uray bumdeng man laeng. Apay a saan?
10. Apay a masapul a determinado ken naan-anay nga ikkatentayo ti daan a personalidad?
10 Ipakita ti ebkas nga “agruprupsa” a “di tao a lakay” agtultuloy a dumakes a dumakes iti moral. Kinaagpaysona, gapu iti panangilaksidda iti naespirituan a pannakalawlawag, nakaparpartak ti panagsalog ti kasasaad ti intero a sangatauan. Kinuna ni Pablo a resulta daytoy dagiti “makaallilaw a derrep.” Makaallilaw dagiti nailasagan a tarigagay agsipud ta mabalin a kasla awan pagdaksanda, ngem dakes ti pagtungpalan dagitoy. (Hebreo 3:13) No saan a matungday, basol ken patay ti pagbanaganna. (Roma 6:21; 8:13) Isut’ gapuna a masapul nga ikkaten ti daan a personalidad, uksoben a naan-anay ken mamimpinsan, a kas iti pananguksob iti daan, namureng a kawes.
Baro nga “Espiritu iti Panunot”
11. Sadino ti rumbeng a pangrugian ti naespirituan a pannakapabaro?
11 Saan laeng a nasken nga uksoben ti tao a naggapu iti lugnak ti narugit a pagan-anayna no di pay ket nasken nga agdigos a naimbag sakbay nga ikawesna ti nabanglo ken nadalus a pagan-anay. Apagpag-isu a dayta ti inlawlawag ni Pablo a kas maikadua nga addang iti naespirituan a pannakalawlawag: “Mapabarokay koma iti puersa a mangtigtignay iti panunotyo.” (Efeso 4:23) Kas immun-una nga impakitana, idiay bersikulo 17 ken 18, magmagna dagiti nasion “iti kinaawan serserbi dagiti panunotda” ken “nakudrepan ti pannakaawatda.” Yantangay ti panunot ti pagsaadan ti pannakaawat, dita ngarud a masapul a mangrugi ti pannakapabaro. Kasano a maaramidan daytoy? Inlawlawag ni Pablo a babaen ti panangpabaro iti puersa a mangtigtignay iti panunot. Ania dayta a puersa?
12. Ania ti puersa a mangtigtignay iti panunot?
12 Ti aya puersa a mangtigtignay iti panunot, a tinukoy ni Pablo, isu ti nasantuan nga espiritu? Saan. Ti literal a pannakabasa ti ebkas a “ti puersa a mangtigtignay iti panunotyo” ket “ti espiritu iti panunotyo.” Awan pakabasaantayo idiay Biblia nga agtataeng iti tao wenno paset iti tao ti nasantuan nga espiritu ti Dios. “Anges” ti kangrunaan a kayulogan ti sao nga “espiritu,” ngem nausar met idiay Biblia a “tumukoy iti puersa a manggutugot iti maysa a tao a mangiparangarang iti kababalin, disposision, wenno emosion wenno agtignay.” (Insight on the Scriptures, Tomo 2, panid 1026) Gapuna, “ti espiritu iti panunot” isu ti puersa a mangtigtignay iti panunottayo, ti mental a pagannayasan ken pagirayantayo.
13. Apay a masapul a mapabaro ti mental a pagannayasantayo?
13 Naikasigudan nga agannayas ken agiray ti imperpekto a panunot kadagiti pisikal, linalasag, ken materialistiko a bambanag. (Eclesiastes 7:20; 1 Corinto 2:14; Colosas 1:21; 2:18) Uray no iwaksi ti maysa ti daan a personalidad agraman dagiti dakes nga aramidna, iti saan a mabayag wenno inton agangay isut’ piliten ti di nabalbaliwan a dakes a mental a pagannayasanna nga agsubli iti daydiay tinallikudanna. Saan aya a pudno daytoy kadagiti adu a nangpadpadas, kas pangarigan, a mangisardeng iti panagsigarilio, nalabes a panaginum, wenno dadduma pay a bisio? No saanda nga ikagumaan a pabaruen ti puersa a mangtigtignay iti panunotda, dakkel ti posibilidad nga agsublidanto iti dakes nga aramidda. Ti napaypayso a panagbalbaliw sapulenna ti naan-anay a panangpabaro iti panunot.—Roma 12:2.
14. Kasano a mapabaro ti puersa a mangtigtignay iti panunot?
14 Kasano, no kasta, a mapabaro ti maysa dayta a puersa iti kasta iturongna ti panunot iti umiso a direksion? Ti verbo a “mapabaro” iti Griego a teksto ket adda iti present tense, a mangiyeb-ebkas iti agtultuloy a tignay. Isu a babaen ti agtultuloy a panagadal iti kinapudno iti Sao ti Dios ken babaen ti panangutob iti kaipapananna a mapabaro ti agtigtignay a puersa. Ilawlawag kadatayo dagiti sientista nga iti utektayo, agdaliasat ti impormasion iti porma dagiti naikodigo nga elektrikal wenno kemikal a senial kadagiti neuron, a bumallasiw iti adu a koneksion a maawagan synapses. “Mabukel ti memoria iti urat ti synapse no lumabas ti naikodigo a senial, a mangibati iti mensahe,” kuna ti libro a The Brain. No lumabasto manen ti isu met la a senial, mailasin dagiti selula ti nerbio ket sumungbatda a dagus. Inton agangay, mangipasdek daytoy iti baro a padron ti panagpampanunot iti indibidual. Bayat nga itultuloytayo ti gumun-od iti nasayaat a naespirituan nga impormasion, maipaspasdek ti baro a padron ti panagpampanunot, ket mapabpabaro ti puersa a mangtigtignay iti panunottayo.—Filipos 4:8.
“Ikawesyo ti Baro a Personalidad”
15. Iti ania nga anag a baro ti baro a personalidad?
15 Kamaudiananna, kinuna ni Pablo: “Ikawesyo ti baro a personalidad a naparsua a maitunos iti pagayatan ti Dios iti pudno a kinalinteg ken kinasungdo.” (Efeso 4:24) Wen, ikawes ti Kristiano ti baro a personalidad. Ti “baro” ditoy ket tumukoy, saan nga iti tiempo, no di ket iti kalidad. Kayatna a sawen, saan a baro iti anag a dayta ti kabaruan. Maysa dayta a naan-anay a baro a personalidad “a naparsua a maitunos iti pagayatan ti Dios.” Idiay Colosas 3:10, inusar ni Pablo ti umarngi a sasao ket kinunana a daytat’ “mapabpabaro nga umasping iti ladawan Daydiay namarsua kenkuana.” Kasano a maparsua daytoy baro a personalidad?
16. Apay a maikuna “a naparsua a maitunos iti pagayatan ti Dios” ti baro a personalidad?
16 Pinarsua ni Jehova a Dios ti immuna a natauan a pagassawaan, da Adan ken Eva, iti ladawan ken kaaspingna. Inikkanna ida kadagiti moral ken naespirituan a galad a mangiduma unay kadakuada kadagiti animal. (Genesis 1:26, 27) Nupay nairarem ti intero a sangatauan iti basol ken kinaimperpekto gapu iti iyaalsada, kas kaputotan ni Adan, addaantay pay laeng iti kapasidad a mangiparangarang kadagiti moral ken naespirituan a galad. Pagayatan ti Dios nga iwaksi dagidiay mamati iti daton a subbot ti daan a personalidad ken tagiragsakenda “ti nadayag a wayawaya dagiti annak ti Dios.”—Roma 6:6; 8:19-21; Galacia 5:1, 24.
17. Apay a ti kinalinteg ken kinasungdo ket napateg a galad ti baro a personalidad?
17 Ti pudno a kinalinteg ken kinasungdo ti dua a galad a ninaganan ni Pablo kas kababalin ti baro a personalidad. Ipaganetget pay daytoy a mapabpabaro ti baro a personalidad nga umasping iti Daydiay namarsua kenkuana. Kunaen kadatayo ti Salmo 145:17: “Nalinteg ni Jehova kadagiti amin a dalanna ken nasungdo kadagiti amin nga aramidna.” Ken kunaen ti Apocalipsis 16:5 maipapan ken Jehova: “Sika, Daydiay adda ita ken adda idi, Daydiay nasungdo, nalintegka.” Pudno unay, napateg a kababalin ti kinalinteg ken kinasungdo iti pannakaparsuatayo iti ladawan ti Dios, a mangiyan-anninaw iti dayagna. Agbalintay koma a kas ken Zacarias, ti ama ni Juan a Mammautisar, a tinignay ti nasantuan nga espiritu a mangidaydayaw iti Dios gapu iti panangitedna iti ilina “iti pribilehio a mangipaay iti sagrado a serbisio kenkuana a buyogen ti kinasungdo ken kinalinteg.”—Lucas 1:74, 75.
“Itultuloyyo ti Magna a Kas Annak ti Lawag”
18. Kasano a tinulongannatayo ni Pablo a makakita iti pudno a kasasaad ti lubong?
18 Kalpasan ti detaliado a panangusigtayo iti sasao ni Pablo idiay Efeso 4:17-24, adu ti intay pagpanunotan. Idiay bersikulo 17 inggat’ 19, tulongannatayo ni Pablo a makakita iti pudno a kasasaad ti lubong. Gaput’ panangilaksidda iti pannakaammo iti Dios ken panangpatangken kadagiti pusoda, simmina dagidiay adda pay laeng iti lubong iti pudno a gubuayan ti biag. Iti kasta, gapu ta awanan ti pudpudno a panggep wenno direksionda, kinamaag ken kinaubbaw ti pagtungpalan dagiti aramidda. Umun-uneg ti pannakailumlomda iti moral ken naespirituan a kinalulok. Anian a nakaayay-ay a kasasaad! Ket pudno nga addaantay iti napigsa a rason nga agbalin a determinado nga agtultuloy a magna a kas annak ti lawag!
19. Aniat’ maudi nga imparegta kadatayo ni Pablo tapno makapagtultuloytay a magna a kas annak ti lawag?
19 Kalpasanna, idiay bersikulo 20 ken 21, ipaganetget ni Pablo ti kinapateg ti sipapasnek a panangsursuro iti kinapudno iti kasta saan laeng nga adda kadatayo ti kinapudno no di pay ket agbiagtay a maitunos iti dayta a kas iti inaramid ni Jesus. Kamaudiananna, idiay bersikulo 22 inggat’ 24, paregtaennatayo a manguksob iti daan a personalidad ken mangikawes iti baro—naan-anay, mamimpinsan. Kabayatanna, masapul nga itultuloytayo nga iturong dagiti mental a pagannayasantayo iti nasayaat, naespirituan a direksion. Kangrunaan iti amin, masapul nga agkamangtay ken Jehova a maipaay iti tulong bayat nga itultuloytayo ti magna a kas annak ti lawag. “Ta ti Dios ti nagkuna iti: ‘Agraniag ti silaw manipud iti kasipngetan,’ ket pinaglawagna kadagiti pusotayo tapno malawlawaganda iti nadayag a pannakaammo iti Dios iti rupa ni Kristo.”—2 Corinto 4:6.
Malagipyo Pay Aya?
◻ Kasanotay a ‘maadal ni Kristo’ ita?
◻ Apay a masapul a maikkat a naan-anay ti daan a personalidad?
◻ Ania ti puersa a mangtigtignay iti panunot, ken kasano a mapabaro?
◻ Ania dagiti galad a pakabigbigan ti baro a personalidad?
[Ladawan iti panid 15]
Kinuna ni Jesus: “Siak ti dalan ken ti pudno ken ti biag”
[Ladawan iti panid 16]
“Uksobenyo ti daan a personalidad agraman dagiti ugalina”—pungtot, gura, kinadakes, kinasalawasaw, naalas a panagsao, ken panagulbod.—Colosas 3:8, 9
[Ladawan iti panid 17]
“Ikawesyo ti baro a personalidad . . . a naparsua a maitunos iti pagayatan ti Dios iti pudno a kinalinteg ken kinasungdo”.—Efeso 4:24