Panangtingiting iti Kinakapuy, Kinadakes, ken Panagbabawi

TI BASOL ket maysa a banag a guraen dagiti Kristiano​—ti panagkurang kadagiti nalinteg a pagalagadan ni Jehova. (Hebreo 1:9) Makapaladingit, agbasoltay amin iti sagpaminsan. Makidangdangadangtay amin iti natawid a kinakapuy ken kinaimperpekto. Iti kaaduan a kasasaad, nupay kasta, no ipudnotayo dagiti basoltayo ken Jehova ken sipapasnek nga ikagumaantay a din uliten dagitoy, mabalintay ti umadani kenkuana a buyogen ti nadalus a konsiensia. (Roma 7:21-24; 1 Juan 1:8, 9; 2:1, 2) Agyamantay ken Jehova ta, gapu iti daton a subbot, awatenna ti sagrado a serbisiotayo iti laksid dagiti pagkapuyantayo.

No matnag ti maysa iti nadagsen a basol gapu iti kinakapuy ti lasag, kasapulanna unay ti panangipastor a maitunos iti pamay-an a naibalabala idiay Santiago 5:14-16: “Adda aya asinoman a masaksakit [iti naespirituan] kadakayo? Ayabanna koma dagiti lallakay iti kongregasion . . . No isu nakaaramid kadagiti basol, mapakawanto dayta kenkuana. Gapuna sipapanayag nga ipudnoyo iti maysa ken maysa dagiti basolyo ket ikararaganyo ti maysa ken maysa, tapno maimbagankayo.”

Gapuna, no makaaramid ti maysa a dedikado a Kristiano iti nadagsen a basol, saan laeng a ti personal a panangipudno ken Jehova ti kasapulan. Masapul a mangaramid dagiti panglakayen iti sumagmamano nga addang, tangay agpegpeggad ti kinadalus wenno kinatalna ti kongregasion. (Mateo 18:15-17; 1 Corinto 5:9-11; 6:9, 10) Mabalin nga usigen dagiti panglakayen: Agbabbabawi kadi? Aniat’ nangituggod iti panagbasolna? Resulta kadi dayta ti apagdarikmat a kinakapuy? Naipaugali kadi a basol? Saan a kanayon a nalaka wenno nalawag ti kasta a panangtingiting ket kalikaguman daytoy ti pannakaawat.

Nupay kasta, kasanon no ti basol ket gaput’ panangsurot iti dakes nga aramid ken nadangkes a kababalin? No kasta, nalawag no aniat’ rebbeng nga aramiden dagiti panglakayen. Idi mangipapaay ti bilin maipapan iti panangasikaso iti serioso a banag iti kongregasion idiay Corinto, kinuna ni apostol Pablo: “Ikkatenyo ti nadangkes a tao manipud iti tengngayo.” (1 Corinto 5:13) Awan lugar dagiti nadangkes a tattao iti kongregasion Kristiano.

Panangtingiting iti Kinakapuy, Kinadakes, ken Panagbabawi

Kasano a maammuan dagiti panglakayen no agbabbabawi ti maysa?a Saan a nalaka a saludsod daytoy. Kas pagarigan, usigenyo ni Ari David. Nakikamalala ket kalpasanna, iti kinapudnona, nangpapatay. Nupay kasta, pinalubosan ni Jehova nga agtultuloy nga agbiag. (2 Samuel 11:2-24; 12:1-14) Kalpasanna, laglagipenyo da Ananias ken Safira. Sisisikap nga inallilawda dagiti apostol, a nagpammarangda a naparparaburda ngem iti pudno a kasasaad. Serioso? Wen. Kas kadakes kadi iti pammapatay ken pannakikamalala? Saan! Nupay kasta, biag da Ananias ken Safira ti kasukat dayta.​—Aramid 5:1-11.

Apay a nagduma ti pannakaukomda? Natnag ni David iti nadagsen a basol gaput’ kinakapuy ti lasag. Idi naipabigbig kenkuana ti inaramidna, nagbabawi, ket pinakawan ni Jehova​—nupay siiinget a nadisiplina maipanggep kadagiti parikut iti sangakabbalayanna. Nagbasol da Ananias ken Safira iti aginsisingpet a panagulbodda, a pinadasda nga allilawen ti kongregasion Kristiano ket iti kasta ‘nagbasolda iti nasantuan nga espiritu ken iti Dios.’ Paneknekan dayta a dakes ti pusoda. Gapuna, naing-inget ti pannakaukomda.

Kadagitoy a kaso, ni Jehova ti nangukom, ket umiso ti panangukomna gapu ta masukimatna dagiti puso. (Proverbio 17:3) Saan a maaramidan dayta dagiti natauan a panglakayen. No kasta, kasano a maammuan dagiti panglakayen no ti maysa a nadagsen a basol ket pammaneknek ti kinakapuy imbes a ti kinadakes?

Kinapudnona, dakes amin a basol, ngem saan nga amin a managbasol ket managdakdakes. Dagiti umasping a basol ket mabalin a pammaneknek ti kinakapuy iti maysa a tao ken kinadakes met iti sabali. Wen, gagangay a mainaig ti panagbasol agpadpada iti kinakapuy ken kinadakes iti biang ti nagbasol. Ti maysa a pangtingitingan ket no kasanot’ panangmatmat ti nagbasol iti naaramidanna ken no aniat’ panggepna nga aramiden iti dayta. Agbabbabawi kadi? Kasapulan dagiti panglakayen ti pannakaawat tapno matingiting daytoy. Kasanoda a magun-od daytoy a pannakaawat? Inkari ni apostol Pablo ken Timoteo: “Naynay a panunotem ti sasawek; ti Apo pudno nga ikkannakanto ti panangilasin iti isuamin a bambanag.” (2 Timoteo 2:7) No sipapakumbaba a ‘naynay a panunoten’ dagiti panglakayen ti naipaltiing a sasao ni Pablo ken ti dadduma pay a mannurat ti Biblia, magun-odda ti pannakaawat a kasapulan tapno mamatmatanda a siuumiso dagidiay agbasbasol iti kongregasion. Iti kasta, mayanninaw kadagiti pangngeddengda ti pampanunot ni Jehova, saan ket a ti kabukbukodanda.​—Proverbio 11:2; Mateo 18:18.

Kasano a maaramidan daytoy? Ti maysa a pamay-an isut’ panangsukimat no kasanot’ panangiladawan ti Biblia kadagiti nadangkes a tattao ken kitaen no agaplikar met laeng ti panangiladawan iti tao a matamtaming.

Panangbigbig iti Sungsungbatan ken Panagbabawi

Da Adan ken Eva ti immuna a tattao a nangpili iti dana ti kinadakes. Nupay perpekto ken naan-anay ti pannakaammoda iti linteg ni Jehova, nagrebeldeda maibusor iti kinasoberano ti Dios. Idi sinango ni Jehova ida gapu iti inaramidda, nakadidillaw ti reaksionda​—pinabasol ni Adan ni Eva, ket pinabasol ni Eva ti serpiente! (Genesis 3:12, 13) Idiligyo daytoy iti napasnek a panagpakumbaba ni David. Idi maisango kenkuana dagiti nadagsen a basolna, binigbigna nga adda sungsungbatanna ken dimmawat ti pammakawan, a kunkunana: “Nagbasolak a maikaniwas ken Jehova.”​—2 Samuel 12:13; Salmo 51:4, 9, 10.

Nasayaat nga usigen dagiti panglakayen dagitoy dua a pagarigan no tamtamingenda dagiti kaso a mainaig iti nadagsen a basol, nangruna iti biang ti maysa a nataengan. Ti kadi nagbasol​—kas ken David, idi mabigbigna ti basolna​—ket sidadaan a mangbigbig iti pammabasol ken sibababawi a dumawat ken Jehova iti tulong ken pammakawan, wenno palpalag-anenna kadi ti naaramidanna, a nalabit mangpabasol pay? Pudno, mabalin a tarigagayan ti nagbasol nga ilawlawag no aniat’ nangituggod kenkuana iti inaramidna, ket mabalin nga adda dagiti sirkumstansia, iti napalabas man wenno agdama, a mabalin a kasapulan nga usigen dagiti panglakayen iti panangikeddeng no kasano a matulonganda. (Idiligyo ti Oseas 4:14.) Ngem rumbeng nga awatenna nga isu ti nagbasol ken isu ket addaan sungsungbatan ken Jehova. Laglagipenyo: “Ni Jehova adda iti asideg kadagiti sitatarumpingay ti pusoda; ket isalakanna dagiti sibababawi ti espirituda.”​—Salmo 34:18.

Pannakairuam nga Agaramid iti Dakes

Iti libro a Salmo, namin-adu a nadakamat dagiti nadangkes a tattao. Makatulong met dagita a kasuratan kadagiti panglakayen a mangtingiting no ti maysa a tao ket nadangkes wenno nakapuy. Kas pagarigan, usigenyo ti naipaltiing a kararag ni Ari David: “Dinak paadayuen a maikuyog kadagiti nadangkes, ken kadagiti agar-aramid iti kinadakes, a sawenda ti kappia kadagiti kaarrubada, ngem kinagulib ti adda kadagiti puspusoda.” (Salmo 28:3) Imutektekanyo ta nadakamat dagiti nadangkes a kadua dagiti “agar-aramid iti kinadakes.” Ti maysa a tao nga agbasbasol gapu iti kinakapuy ti lasag ket nalabit nga agsardeng iti kanito a makapanunot. Ngem no ti maysa ket ‘agar-aramid’ iti kinadakes a nakayugalianna pay ket daytan, mabalin a maysa daytoy a pammaneknek ti nadangkes a puso.

Dinakamat ni David ti maysa pay a kababalin ti kinadangkes iti dayta a bersikulo. Kas kada Ananias ken Safira, ti tao a nadangkes agsasao iti naimbag a bambanag iti ngiwatna ngem adda dagiti dakes a bambanag iti pusona. Mabalin a maysa a managinsisingpet​—kas dagiti Fariseo idi kaaldawan ni Jesus a ‘pudno nga iti ruar agparang a nalinteg kadagiti tattao ngem iti uneg napno iti panaginsisingpet ken kinakillo.’ (Mateo 23:28; Lucas 11:39) Kagura ni Jehova ti panaginsisingpet. (Proverbio 6:16-19) No managinsisingpet nga ikagumaan nga ilibak ti maysa dagiti nadagsen a basolna uray no makisarsarita iti hudisial a komite, wenno nasakit ti nakemna a mangako laeng iti ammon dagiti dadduma, nga agkedked nga agpudno a naan-anay, nalabit a maysa daytoy a pammaneknek ti nadangkes a puso.

Sitatangsit a Panangumsi ken Jehova

Naibalabala iti Salmo 10 ti dadduma pay a kababalin ti maysa a tao a nadangkes. Sadiay mabasatayo: “Iti kinatangsitna ti nadangkes kamatenna a sibabara ti napanglaw; . . . umsienna ni Jehova.” (Salmo 10:2, 3) Kasanotay a matmatan ti maysa a dedikado a Kristiano a natangsit ken mangum-umsi ken Jehova? Awan duadua, nadangkes a kapanunotan dagitoy. Ti maysa a tao a nagbasol gaput’ kinakapuy, iti kanito a mabigbigna ti basolna wenno maiturong dayta iti atensionna, ket agbabawi ken ikagumaanna a balbaliwan ti kabibiagna. (2 Corinto 7:10, 11) Maisupadi iti dayta, no agbasbasol ti maysa a tao gapu iti kinaawan-panagraem ken Jehova, aniat’ mamagsardeng kenkuana iti panangulit-ulitna iti basolna? No natangsit iti laksid ti pannakabalakadna iti naalumamay a pamay-an, kasano a maaddaan iti kinapakumbaba a kasapulan tapno sipapasnek ken sipupudno nga agbabawi?

Usigenyo ita ti naud-udi a sasao ni David iti isu met laeng a salmo: “Apay-apay ti natangsit umsienna ti Dios? Kinunana iti pusona: ‘Saankanto nga agsingir.’” (Salmo 10:13) Iti uneg ti kongregasion Kristiano, ammo ti nadangkes a tao ti pakaidumaan ti umiso ken dakes, ngem saan a bumdeng nga agaramid ti dakes no pagarupenna a saan a madusa. Agingga a saan a maipalgak, aguma iti dakes nga ar-aramidna. Saan a kas ken David, no maipalgak dagiti basolna, ipamuspusanna a liklikan ti disiplina. Awan a pulos ti panagraem ti kasta a tao ken ni Jehova. “Awan panagbuteng iti Dios iti saklang dagiti matana. . . . Saanna a kasimron ti dakes.”​—Salmo 36:1, 4.

Panangdangran Kadagiti Dadduma

Kaaduanna, saan laeng a maysa a tao ti maapektaran ti maysa a basol. Kas pagarigan, agbasbasol iti Dios ti maysa a mannakikamalala; masaktanna ti asawa ken dagiti annakna; no adda asawa ti kamalalana, masaktanna ti pamiliana; ken matulawanna ti naimbag a nagan ti kongregasion. Kasanot’ panangmatmatna amin iti dayta? Mangipakpakita kadi iti naimpusuan a panagleddaang buyogen ti napudno a panagbabawi? Wenno iparparangarangna kadi ti espiritu a nailadawan idiay Salmo 94: “Amin dagiti agar-aramid iti kinadangkes agpaspasindayawda. Tumekenda ti ilim, O Jehova, ken parigatenda ti patawidam. Patayenda ti balo ken ti ganggannaet, ken ikkatenda ti biag dagiti ulila iti ama nga ubbing a lallaki. Ket kunada: ‘Dinto makita ni Jehova, dinto met imutektekan ti Dios ni Jacob’”?​—Salmo 94:4-7.

Nalabit, saan a karaman ti pammapatay dagiti basol a matamtaming iti kongregasion. Nupay kasta, ti espiritu a maiparparangarang ditoy​—ti espiritu a sisasagana a mangpasakit kadagiti dadduma maipaay iti personal a pagimbagan​—ket mabalin a nabatad bayat a palpalutpoten dagiti panglakayen ti nakabasol. Kinapasindayaw met daytoy, a kababalin ti maysa a nadangkes a tao. (Proverbio 21:4) Isu dayta ti naan-anay a kasungani ti espiritu ti maysa a pudno a Kristiano, a sisasagana a mangisakripisio ti bagina gapu iti kabsatna.​—Juan 15:12, 13.

Panangipakat Kadagiti Nadiosan a Prinsipio

Saan a nairanta a mangipasdek kadagiti paglintegan dagitoy a sumagmamano a pagannurotan. Nupay kasta, mangipaay dagitoy iti pamanunotan maipapan iti sumagmamano a banag a pudpudno a dakes iti imatang ni Jehova. Agkedked kadi [ti nakabasol] a mangbigbig iti basolna? Sitatangken kadi a dina intaltalek ti naipaay a balakad maipanggep iti daytoy a banag? Nakayugaliannan aya ti panagaramid iti kinadakes? Mangiparparangarang aya ti nagbasol iti nabatad a di panangikankano iti linteg ni Jehova? Ikagkagumaanna kadi nga ilemmeng ti basolna, a kagiddan daytoy padpadaksenna dagiti dadduma? (Judas 4) Yad-addana kadi dagitoy no maibutaktak ti basolna? Mangipakpakita kadi ti nagbasol iti naan-anay a di panangikankano iti dakes a naaramidanna iti sabsabali ken iti nagan ni Jehova? Ti ngay kababalinna? Kalpasan a maipaay ti naasi a Nainkasuratan a balakad, natangsit kadi pay wenno napasindayaw? Awanan kadi iti naimpusuan a panagtarigagay a mangliklik a mangulit iti basolna? No masinunuo dagiti panglakayen ti kakasta a banag, a nalawag a mangipakpakita iti kinaawan panagbabawi, mabalinda nga ikeddeng a ti basol a naaramidan ket pammaneknek ti kinadakes imbes a kinakapuy ti lasag.

Uray pay no pakilanglangenanda ti maysa a tao nga agparang nga addaan dakes a pagannayasan, saan nga agsardeng dagiti panglakayen a mangbalakad kenkuana a mangsurot iti kinalinteg. (Hebreo 3:12) Mabalin nga agbabawi ken agbalbaliw dagiti nadangkes a tattao. No saan a kasta, apay a ginutugot ni Jehova dagiti Israelita: “Ti managdakdakes bay-anna koma ti dalanna, ken ti tao a saan a nalinteg dagiti pampanunotna; ket agsubli koma ken Jehova, ket isu kaasiannanto, ken iti Diostayo, ta isu pakawanennanto iti nawadwad”? (Isaias 55:7) Nalabit, uray kabayatan ti panangusig, masinunuo dagiti panglakayen ti panagbalbaliw iti kasasaad ti pusona kas mayanninaw iti panagtigtignay ken kababalinna a pakakitaan ti panagbabawi.

Uray iti tiempo ti panangilaksid iti maysa, paregtaen dagiti panglakayen, kas papastor, nga agbabawi ken ikagumaanna a gun-oden manen ti anamong ni Jehova. Laglagipenyo ti “managdakdakes a tao” idiay Corinto. Nabatad a nagbalbaliw, ket kamaudiananna inrekomendar ni Pablo ti pannakaisublina. (2 Corinto 2:7, 8) Panunotenyo met ni Ari Manases. Pudno a nagdakes unay, ngem idi nagbabawi iti kamaudiananna, inawat ni Jehova ti panagbabawina.​—2 Ar-ari 21:10-16; 2 Cronicas 33:9, 13, 19.

Pudno, adda basol a di mapakawan​—ti basol a maibusor iti nasantuan nga espiritu. (Hebreo 10:26, 27) Ni Jehova laeng ti makaikeddeng no siasinot’ nakaaramid iti dayta a basol. Awan autoridad dagiti tao a mangaramid iti dayta. Ti pagrebbengan dagiti panglakayen isu ti panangtaginayon iti kongregasion a nadalus ken panangtulong kadagiti agbabbabawi a nagbasol nga agsubli. No aramidenda dayta a buyogen ti pannakaawat ken kinapakumbaba, a yanninawda ti sirib ni Jehova kadagiti pangngeddengda, iti kasta bendisionan ni Jehova daytoy a benneg ti panangipastorda.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 29]

Aginsisingpet a nagulbod da Ananias ken Safira iti nasantuan nga espiritu, nga ipakpakitada a dakes ti pusoda