Nadiosan a Panagtulnog iti Pamilia a Di Agkakapammatian

“NASAKSAKIT pay daytoy ngem iti aniaman a danog. . . . Ti panagriknak kasla nalulo ti intero a bagik, ket nupay kasta awan siasinoman a makakita iti daytoy.” “No dadduma kasla kayatkon ti sumuko iti biag . . . wenno pumanaw ket pulos a saanakon nga agsubli.” “Nagrigat ti agpanunot no dadduma.”

Dagidiay napnuan-rikna a sasao ipalgakda ti kinaawan namnama ken kinaliday. Nagtaud dagitoy manipud kadagiti biktima ti berbal a panangabuso​—dagiti panangpabasol, panangipangta, nakababain a panangbirngas, ti di panangikankano​—ken uray pay pisikal a panangabuso manipud kadagiti assawa ken kameng ti pamilia. Apay a nagdakes ti pannakatrato dagitoy a tattao? Maigapu laeng iti naiduma a narelihiusuan a pammati. Iti sidong dagitoy a kasasaad, ti panagbiag iti maysa a pamilia a di agkakapammatian pagbalinenna ti panagdayaw ken Jehova a maysa a pudno a karit. Kaskasdi, adut’ kakasta a nabiktima a Kristiano ti sibaballigi a mangiparangarang iti nadiosan a panagtulnog.

Naimbag laengen ta saan a masarakan ti kasta a tuok ken rigat iti amin a pamilia a di agkakapammatian. Nupay kasta, mapaspasamak dayta. Kasta kadi ti kasasaad ti sangakabbalayanyo? No kasta, makitayo a narigat a taginayonen ti panagraem iti asawa wenno iti nagannakyo. No maysakay nga asawa a babai nga adda iti kasta a kasasaad wenno annak iti dayta met laeng nga aglawlaw, kasano a makapagballigikay a mangipakita iti nadiosan a panagtulnog iti pamilia a di agkakapammatian? Ania a tulong ti maipaay ti dadduma? Ken kasano a talaga ti panangmatmat ti Dios iti dayta a banag?

Apay a Nagrigat ti Agbalin a Natulnog?

Ti kinamanagimbubukodan ken kinaawan panagyaman ti lubong danggayanna dagiti bukodyo nga imperpekto a pagannayasan ket pagbalinenna ti nadiosan a panagtulnog a maysa a kanayon a pakidangadangan. Ammo ni Satanas daytoy, ken adda dita a mangdadael iti pakinakemyo. Masansan nga aramatenna dagiti kameng ti pamilia a bassit wenno awanan panangapresiar ken panagraem kadagiti nadiosan a pagalagadan. Dagiti natan-ok a naespirituan ken moral a kababalinyo masansan a naiduma kadagidiay di manamati a pamiliayo. Kaipapanan daytoy ti panagsisimparat dagiti panangmatmat iti kababalin ken aramid. (1 Pedro 4:4) Mabalin a nakaro ti panangpilit kadakayo a mangtallikud iti Nakristianuan a pagalagadan, tangay nagtulnogkayo iti bilin nga: “Isardengyo ti makiramraman kadakuada iti di nabunga nga ar-aramid a kukua ti kinasipnget.” (Efeso 5:11) Iti panangmatmatda awanen a pulos ti umiso a maar-aramidanyo. Maigapu amin dayta iti relihionyo. Maysa nga ina, idi marigatanen kadagiti masakit nga annakna, nagpatulong ken ni lakayna ket nakangngeg iti nasakit a sasao nga, “Adda panawenmo iti relihionmo; saanmo a kasapulan ti tulong.” Dagita a komento mangnayon iti karit a panagbalin a managtulnog.

No dadduma adda dagiti gundaway a mabalin a dikay anamongan dagiti banag a saan a direkta a maisalungasing iti Kasuratan. Nupay kasta, mabigbigyo a pasetnakay ti maysa a pamilia ket ngarud addaankayo iti sumagmamano a pagrebbengan. “Malmaldaanganak unay no mapampanunotko no kasano a trinatonakam ni tatang gapu ta nautobko a mariknana nga isut’ agmaymaysa,” kuna ni Connie. “Kasapulan a masansan a palagipak ti bagik a saan nga agimula iti sakit ti nakem iti ibubusor ni tatang. Kasapulan nga ibagak iti bagik nga adda natibker a rason no apay bumusbusor wenno agkedked iti takdertayo. Ni Satanas ti agturay iti daytoy sistema ti bambanag.” Kuna ni Susan, asawa ti maysa a di manamati: “Idi damo nariknak a kayatko ti sumina​—ngem saan laengen. Ammok nga isut’ us-usaren ni Satanas tapno masuotak.”

Dagiti panangikagumaan ni Satanas a mangiparikna kadakayo iti kinaawan serserbiyo agparang a kasla di agpatingga. Mabalin nga aglabas dagiti aldaw a dikay agin-innuni iti asawayo. Agbalin a nakalidliday ti biag. Mangdadael daytoy iti panagtalek ken panagraem iti bagi ken masuot ti nadiosan a panagtulnogyo. Marikna met dagiti annak ti emosional ken pisikal pannakaparigat. Iti maysa a gundaway, nupay nagkedked dagiti nagannakda, tallo nga agtutubo nga adipen ti Dios ti simamatalek a timmabuno kadagiti Nakristianuan a panaggigimong. Kinuna ti maysa kadakuada, nga itan maysa nga amin-tiempo a ministro: “Kas man nabibineg ken napaksuyankami; dikam makaturog; nalidaykam unay.”

Aniat’ Namnamaen ti Dios Kadakayo?

Kanayon nga umuna ti panagtulnog iti Dios, ket ti relatibo a panagtulnog iti kinaulo ti asawa a lalaki masapul a kanayon a maitunos iti panangiturong ni Jehova. (Aramid 5:29) Mabalin a narigat dayta, ngem posible. Agtultuloy a mangnamnamakay iti Dios maipaay iti tulong. Tarigagayanna nga ‘agdaydayawkay iti espiritu ken iti kinapudno’ ket ipangag ken agpaituray iti panangidalanna. (Juan 4:24) Ti pannakaammo manipud iti Sao ti Dios, bayat a punnuen daytoy ti umiso a kita ti puso, tignayenna ti situtulok a panagtulnog. Nupay agbalbaliw ti personal a kasasaadyo, saan nga agbalbaliw ni Jehova wenno ti Saona. (Malakias 3:6; Santiago 1:17) Intuding ni Jehova ti kinaulo iti lalaki. Agtalinaed a pudno daytoy awatenna man ti kinaulo ni Kristo wenno saan. (1 Corinto 11:3) Nupay narigat nga awaten daytoy no maipasangokay iti agtultuloy a panangabuso ken panangumsi, kuna ni adalan a Santiago: “Ti sirib manipud ngato ket . . . sisasagana nga agtulnog.” (Santiago 3:17) Kasapulan ti espiritu ti Dios, nangruna ti bungana nga ayat, tapno mabigbig daytoy a kinaulo nga awan panagduadua ken awaten daytoy.​—Galacia 5:22, 23.

No ipatpategyo ti maysa, nalaklaka nga ipakita ti nadiosan a panagtulnog iti impasdek Dios nga autoridad. Ibalakad ti Efeso 5:33: “Tunggal maysa kadakayo a sinaggaysa ayatenna koma a kasta ti asawana a babai a kas iti bagina; iti sabali a bangir, ti babai addaan koma iti nauneg a panagraem iti asawana.”

Usigenyo ni Jesus. Naabuso iti berbal ken pisikal a pamay-an, kaskasdi, pulos a dina rinabngis ti siasinoman. Pinagtalinaedna ti maysa nga awanan tulaw a rekord. (1 Pedro 2:22, 23) Tapno maibturan ni Jesus ti kasta a nakaro a pannakaibabain, kasapulanna ti naisangsangayan a kinatured ken di agkupas a panagayat ken ni Amana, a Jehova. Ngem, ‘ibturan ti ayat ti isuamin a bambanag.’​—1 Corinto 13:4-8.

Pinalagipan ni Pablo ti katrabahuanna a ni Timoteo, ken palagipannatay met ita: “Ti Dios inikkannatayo saan a ti maysa nga espiritu ti kinatakrut, no di ket ti pannakabalin ken ti ayat ken ti kinasimbeng ti panunot.” (2 Timoteo 1:7) Ti nauneg a panagayat ken Jehova ken ni Jesu-Kristo tignayennakayo a maaddaan nadiosan a panagtulnog no ti kasasaad agparang nga imposible a maibturan. Ti kinasimbeng ti panunot tulongannakayo a mamagtalinaed iti maysa a natimbeng a panangmatmat ken maipamaysa ti relasionyo ken Jehova ken ni Jesu-Kristo.​—Idiligyo ti Filipos 3:8-11.

Dagiti Assawa nga Agballigi iti Panangipakita iti Nadiosan a Panagtulnog

No maminsan kasapulan nga aguraykayo iti naunday a panawen tapno makita no kasano a tamingen ni Jehova dagiti parikutyo. Nupay kasta, saan nga ababa ti imana. “Kanayon nga aramidenyo dagiti banag nga impaay ni Jehova a kalintegan ken pribilehioyo nga aramiden​—tapno isut’ dayawen kadagiti panaggigimong ken asamblea, agadal, mapan agserbi, ken agkararag,” ibalakad ti maysa nga agbalballigi iti panangipakita ti nadiosan a panagtulnog. Bendisionan ni Jehova dagiti panagreggetyo, saan laeng a dagiti magapuananyo. Iti 2 Corinto 4:17, kinuna ni apostol Pablo nga ‘apagkanito laeng ti panagrigat, ngem mamataud daytoy kadatayo iti maysa a dayag nga agnanayon.’ Mennamennaenyo daytoy. Maysa a pammatibker a banag daytoy kadakayo. Malagip ti maysa nga asawa a babai: “Saan a sumaysayaat ti biag ti pamiliak, ken pasaray mapanunotko no maragragsakan ni Jehova kaniak. Ngem ti banag nga ibilangko kas paraburna isut’ kinapudno nga ad-adda a mapagballigiak dagitoy narikut a kasasaad ngem ni lakayko. Ti pannakaammo a mangparagsak ken Jehova dagiti aramidtayo pagbalinenna a makagunggona ti pannakidangadangtayo.”

Ikari ni Jehova a dinakay baybay-an nga agsagaba kadagiti kasasaaad a diyo maibturan. Agtalekkay kenkuana. Ad-adu ti ammona ngem kadakayo, ken am-ammonakay nga amang ngem ti pannakaammoyo iti bagiyo. (Roma 8:35-39; 11:33; 1 Corinto 10:13) Makatulong ti panagkararag ken Jehova iti panawen dagiti narikut a kasasaad. Agkararagkay maipaay iti espirituna tapno idalannakayo, nangruna no diyo ammo ti turongen wenno no kasano a sanguen ti maysa a kasasaad. (Proverbio 3:5; 1 Pedro 3:12) Agtultuloykayo nga umararaw kenkuana maipaay iti panaganus, panagteppel, ken panagpakumbaba tapno matungpal ti autoridad iti biagyo. Kinuna ti salmista: “Ni Jehova isu ti batok ken sarikedkedko ken Mangispal kaniak.” (Salmo 18:2) Ti pananglaglagip iti daytoy ket mangpabileg a tulong kadagidiay pamilia a di agkakapammatian.

Kangrunaan iti amin, pagreggetanyo nga aramiden a naragsak ti panagasawayo. Wen, naipakpakaunan ni Jesus a ti naimbag a damag ti pakaigapuan ti pannakabingbingay. Nupay kasta, agkararagkayo a saan koma a ti kababalin wenno konduktayo ti makagapu iti pannakabingbingay. (Mateo 10:35, 36) Iti kastoy a pamay-an, bumassit dagiti parikut ti agassawa no adda panagtinnulong. Uray no dakay laeng ti mangipakpakita iti umiso a kababalin, dakkel ti maaramidanna a manglapped kadagiti parikut tapno maliklikan ti nakaro a panagbinnara ken panagsubang. Nagpateg ti panaganus ken ayat. “Agbalin a naalumamay” ken ‘agteppel iti sidong ti dakes.’​—2 Timoteo 2:24.

Nagbalin ni apostol Pablo nga ‘isuamin a bambanag iti amin a kita ti tattao.’ (1 Corinto 9:22) Kasta met, nupay di ikompromiso dagiti Nakristianuan a pagrebbengan, kasapulan no dadduma a baliwanyo ti iskediulyo tapno mangbusbos iti ad-adu a panawen a kadua ti asawa ken pamiliayo. Mangipaaykayo iti ad-adu a panawen no mabalbalin iti daydiay piniliyo a katakunaynay iti biagyo. Mangipakitakay iti Nakristianuan a konsiderasion. Maysa daytoy nga ebkas ti nadiosan a panagtulnog.

Ti managbuteng iti Dios ken managpasakup nga asawa a babai a mannakibagay ken mannakipagrikna masarakanna a nalaklaka nga ipakita ti nadiosan a panagbuteng. (Efeso 5:22, 23) Dagiti naalumamay a sao, a “natemplaan iti asin,” tumulong a mangpabassit iti kasansan ti posibilidad a panagsubang.​—Colosas 4:6; Proverbio 15:1.

Mamalakad kadakayo ti nadiosan a kinasirib a risuten nga insigida dagiti di pagkikinnaawatan ken pasublien ti talna a buyogen ti nasayaat a sasao a makaparegta, imbes a mapan iti pagiddaan a “sipupungtot.” (Efeso 4:26, 29, 31) Kalikaguman daytoy ti panagpakumbaba. Agtalek a naan-anay ken Jehova maipaay iti pigsa. Sipapakumbaba nga inamin ti maysa nga asawa a babai: “Kalpasan ti napasnek a panagkararag, nariknak nga ingatngato ti espiritu ni Jehova ti takiagko tapno arakupek ti asawak.” Mamalakad ti Sao ti Dios: “Dikay subadan ti dakes iti dakes. . . . Itultuloymo a parmeken ti dakes babaen ti naimbag.” (Roma 12:17-21) Nainsiriban daytoy a balakad ken dana ti nadiosan a panagtulnog.

Dagiti Annak a Mangipakita iti Nadiosan a Panagtulnog

Ti balakad ni Jehova kadakayo nga annak nga adda kadagiti pamilia a di agkakapammatian ket: “Agtulnogkayo kadagiti nagannak kadakayo iti amin a banag, ta isu daytoy ti makaay-ayo unay iti Apo.” (Colosas 3:20) Kitaenyo ta nadakamat ditoy ni Apo Jesu-Kristo. No kasta, adda pagpatinggaan ti panagtulnog kadagiti nagannak. Ti balakad ti Aramid 5:29, nga ‘agtulnog iti Dios kas agturay imbes a kadagiti tattao,’ agaplikar met kadagiti agtutubo a Kristiano. Tumanorto dagiti gundaway a sadiay kasapulanyo ti mangeddeng no ania ti aramidenyo maibatay iti ammoyo nga umiso sigun iti Kasuratan. Mabalin nga agbanag daytoy iti maysa a kita ti pannusa gapu iti panagkedked a makiraman iti maysa nga aramid ti ulbod a panagdayaw. Nupay di makaay-ayo daytoy a kasasaad, makasarakkay iti liwliwa ken makapagrag-okay pay iti banag nga agsagsagabakayo gapu iti panangaramid iti umiso iti imatang ti Dios.​—1 Pedro 2:19, 20.

Yantangay idaldalan dagiti pagalagadan ti Biblia ti pampanunotyo, mabalin a naidumakay kadagiti nagannakyo iti sumagmamano a banag. Saan a daytoy ti mamagbalin kadakuada a kabusoryo. Uray no saanda a dedikado nga ad-adipen ni Jehova, maikarida iti umiso a pammadayaw. (Efeso 6:2) Kinuna ni Solomon: “Ipangagmo ni amam a nagputot kenka, ken dika laisen ni inam.” (Proverbio 23:22) Ikagumaanyo a tarusan ti saem a marikriknada gapu iti panangsurotyo iti maysa a pammati a kasla karkarna kadakuada. Makisaritakay kadakuada, ken ‘bay-anyo a maammuan ti kina-nainkalinteganyo.’ (Filipos 4:5) Iburayyo ti rikrikna ken pakaseknanyo. Agbalinkayo a natibker kadagiti nadiosan a pagalagadan, nupay kasta, “no mabalin, sigun iti panagpannurayna kadakayo, makikappiakayo iti isuamin a tattao.” (Roma 12:18) Ti kinapudno nga agtungtungpalkay itan iti bilin dagiti nagannak ti mangipakpakita ken Jehova a tarigagayanyo ti agtultuloy nga agbalin a natulnog kas iturayan ti Pagarian.

No Aniat’ Maaramidan ti Dadduma

Kasapulan dagiti Kristiano nga agbibiag kadagiti pamilia a di agkakapammatian ti saranay ken pannakaawat manipud kadagiti kapammatian. Nabatad daytoy manipud iti sasao ti maysa a nagkuna: “Ti panagriknak naan-anay nga awanen namnama ken kabaelak, tangay awan maaramidan ti siasinoman, ken awan met maaramidak tapno balbaliwan dayta. Agtalekak ken Jehova a mangaramid iti pagayatanna iti pamiliami, aniaman daytoy.”

Maysa a kamang ti pannakilangen kadagiti naespirituan a kakabsat kadagiti Nakristianuan a panaggigimong. Inladawan met laeng daytoy a tao ti biagna a “kas dua a nagduma a lubong. Maysa a kasapulan a pagbiagak ken maysa a kayatko a pagbiagan.” Ti ayat iti panagkakabsat ti mamagbalin a posible para kadagitoy nga agsagsagaba nga agibtur ken agserbi iti amin a kasasaad. Iramanyo ida kadagiti kararagyo. (Efeso 1:16) Iti tunggal gundaway, kanayon nga agsaokayo iti makapabileg, positibo, ken makaliwliwa kadakuada. (1 Tesalonica 5:14) No praktikal ken maitutop, ikaduayo ida kadagiti teokratiko ken sosial nga aramidyo.

Dagiti Parabur ken Gunggona ti Nadiosan a Panagtulnog

Mennamennaenyo iti inaldaw dagiti parabur ken gunggona ti panangipakita iti nadiosan a panagtulnog iti maysa a pagtaengan a pinagsisina ti relihion. Ikagumaanyo ti agbalin a natulnog. ‘Dikay mabannog.’ (Galacia 6:9) Ti panagibtur kadagiti di makaay-ayo a kasasaad ken kinaawan-hustisia “gapu iti konsiensia maipuon iti Dios . . . ket maanamongan a banag” iti Dios. (1 Pedro 2:19, 20) Agtulnogkayo agingga iti punto a saanyo met nga ikompromiso dagiti nalinteg a prinsipio ken linlinteg ni Jehova. Mangipakpakita daytoy iti kinasungdo iti urnos ni Jehova. Ti nadiosan nga aramidyo maisalakanna pay ketdi ti biag ti asawa, annak, wenno dagiti nagannakyo.​—1 Corinto 7:16; 1 Pedro 3:1.

Bayat nga ikagkagumaanyo a gun-oden dagiti kalikaguman ken namnamaen ti pamilia a di kapammatian, laglagipenyo ti kinapateg ti panagtalinaed a natarnaw ken Jehova a Dios ken ni Jesu-Kristo. Mabalin a tumulokkayo iti adu a punto, ngem ti panangitulok iti kinatarnaw arignat’ panangitulok iti amin a banag, agraman ti biag a mismo. Kinuna ni apostol Pablo: ‘Ti Dios . . . nagsao kadatayo iti pagnguduan dagitoy nga aldaw babaen ti maysa nga Anak, a dinutokanna nga agtawid iti isuamin a bambanag, ken babaen kenkuana inaramidna dagiti sistema ti bambanag.’ Ti panangbigbig iti daytoy a “pannakaisalakan a kasta ti kinadakkelna” pabilgennakayo nga agbalin a natulnog.​—Hebreo 1:1, 2; 2:3.

Ti di mangikompromiso a panagtulnog ken kinatibkeryo para kadagiti nalinteg a moral ken pagalagadan ket nasayaat a salaknib kadakayo ken iti di manamati nga asawayo. Ti kinamapagtalkan mangpatanor iti maysa a natibker a singgalut ti pamilia. Kuna ti Proverbio 31:11 maipapan iti natalunggadingan ken nasungdo nga asawa a babai: “Ti puso ti asawana sitatalek kenkuana.” Ti nadalus a kondukta ken nauneg a panagraemyo mabalin a luktanna ti pannakaawat ti di manamati nga asawayo. Mabalin a daytoy ti mangiturong kenkuana a mangawat ti kinapudno ti Dios.

Wen, pudno a napateg ken makaispal-biag ti nadiosan a panagtulnog. Agkararagkayo maipaay iti daytoy iti biag ti pamiliayo. Agbanagto daytoy iti talna ti panunot ken mangyeg dayaw ken Jehova.