Palimed a Di Rebbeng nga Ilemmeng Dagiti Kristiano!
“Nagsaoak a silalatak iti lubong. . . . Awan ti sinaok iti nalimed.”—JUAN 18:20.
1, 2. Ania ti kaipapanan ti Griego a sao a my·steʹri·on kas naaramat iti Kasuratan?
TI Griego a sao a my·steʹri·on ket naipatarus iti New World Translation of the Holy Scriptures iti 25 a daras kas “sagrado a palimed” ken 3 a daras kas “misterio.” Napateg la ketdi ti palimed a maawagan a sagrado! Rebbeng a maragsakan unay ti asinoman a naparaburan a makaammo iti kasta a palimed, tangay maibilang a maikari a mangammo iti palimed ti Katan-okan a Dios iti uniberso.
2 Pasingkedan ti Expository Dictionary of Old and New Testament Words ni Vine a kaaduanna, ad-adda a maitutop a patarus ti “sagrado a palimed” ngem iti “misterio.” Kunana maipapan iti my·steʹri·on: “Iti [Kristiano a Griego a Kasuratan] ipasimudaagna, saan a ti misterioso (kas iti Ing[les] a sao), no di ket daydiay maipalgak babaen laeng ti Nadibinuan a paltiing, a di nainkasigudan a maawatan ti tao, ken maipakaammo iti wagas ken tiempo nga intuding ti Dios, ken kadagidiay laeng linawlawagan ti Espirituna. Iti gagangay a kaipapananna, ti misterio ipasimudaagna ti pannakaammo a naitalimeng; ti Nainkasuratan a kaipapananna ket kinapudno a naipalgak. Gapuna dagiti termino a nangnangruna a nainaig iti dayta ket ‘naipakaammo,’ ‘naiparangarang,’ ‘naipalgak,’ ‘naikaskasaba,’ ‘maawatan,’ ‘panangiranud.’”
3. Kasano a naiduma ti kongregasion Kristiano idi umuna a siglo kadagiti misterioso a relihioso a grupo?
3 Pagminaren daytoy a panangilawlawag ti dakkel a paggidiatan dagiti misterioso a relihioso a grupo a nagraira idi umuna a siglo ken ti kaipaspasdek a kongregasion Kristiano. Dagidiay makimiembro kadagiti nalimed a kulto masansan idi a mapagsapatada nga agulimek tapno masaluadan dagiti narelihiosuan a sursuro, ngem pulos a di naipasidong dagiti Kristiano iti kasta a sapata. Pudno a nagsao ni apostol Pablo maipapan iti “sirib ti Dios iti sagrado a palimed,” nga inawaganna iti “nailemmeng a sirib,” kayatna a sawen, nailemmeng kadagiti “agtuturay daytoy a sistema ti bambanag.” Saan dayta a nailemmeng kadagiti Kristiano a nakaipalgakanna babaen ti espiritu ti Dios tapno mairakurakda.—1 Corinto 2:7-12; idiligyo ti Proverbio 1:20.
No Ania ti “Sagrado a Palimed”
4. Asino ti nakaisentruan ti “sagrado a palimed,” ken kasano?
4 Nakasentro ken Jesu-Kristo ti “sagrado a palimed” ni Jehova. Insurat ni Pablo: ‘Impakaammo [ni Jehova] kadatayo ti sagrado a palimed ti pagayatanna. Maitunos iti naimbag a pakaragsakanna a pinanggepna a mismo maipaay ti maysa a panangaywan agingga iti naan-anay a pagpatinggaan dagiti naituding a tiempo, awan sabali, tapno ummongen manen a sangsangkamaysa dagiti isuamin a bambanag ken Kristo, dagiti bambanag iti langlangit ken dagiti bambanag iti daga. Wen, kenkuana.’ (Efeso 1:9, 10) Ad-adda pay nga espesipiko ni Pablo maipapan iti kababagas ti “sagrado a palimed” idi impakitana ti pannakasapul iti “umiso a pannakaammo iti sagrado a palimed ti Dios, awan sabali, ni Kristo.”—Colosas 2:2.
5. Ania ti nairaman iti “sagrado a palimed”?
5 Nupay kasta, saan la a dayta ti nairaman, ta ti “sagrado a palimed” ket maysa a palimed nga adu ti parupana. Saan laeng a ti kinasiasino ni Jesus kas ti naikari a Bin-i wenno Mesias; ramanenna ti akemna iti panggep ti Dios. Ramanenna ti nailangitan a gobierno, ti Mesianiko a Pagarian ti Dios, kas sibabatad nga inlawlawag ni Jesus idi kinunana kadagiti adalanna: “Naipaay kadakayo a maawatanyo dagiti sagrado a palimed ti pagarian ti langlangit, ngem saan a naipaay kadagidiay.”—Mateo 13:11.
6. (a) Apay nga umiso a kunaen a ti “sagrado a palimed” ‘naidulin iti kinaulimek iti nabayag a tiempo’? (b) Kasano nga in-inut a naipalgak?
6 Naunday a panawen ti naglabas nanipud iti damo a pannakadakamat ti panggep ti Dios a mangipaay iti pakaibatayan ti Mesianiko a Pagarian agingga iti ‘pannakaileppas ti sagrado a palimed.’ (Apocalipsis 10:7; Genesis 3:15) Naileppas dayta iti pannakaipasdek ti Pagarian, kas mapaneknekan no pagdiligen ti Apocalipsis 10:7 ken 11:5. Kinapudnona, ag-4,000 a tawen ti naglabas nanipud iti damo a pannakadakamat ti kari maipapan iti Pagarian idiay Eden agingga iti panagparang ti Nadutokan nga Ari idi 29 K.P. Ag-1,885 a tawen pay ti naglabas sakbay a naipasdek ti Pagarian sadi langit idi 1914. No kasta, in-inut a naipalgak ti “sagrado a palimed” iti las-ud ti agarup 6,000 a tawen. (Kitaenyo ti panid 16.) Talaga a husto ni Pablo idi nagsao maipapan iti “pannakaipalgak ti sagrado a palimed a naidulin iti kinaulimek dagiti nabayag a tiempo ngem ita naiparangarangen ken naipakaammon.”—Roma 16:25-27; Efeso 3:4-11.
7. Apay a naan-anay a makapagtalektayo iti klase matalek ken masirib nga adipen?
7 Saan a kas kadagiti tattao, nga adda pagpatinggaan ti biagda, pulos a di mapilitan ni Jehova a mangipalgak kadagiti palimedna no dina pay tiempo. Gapuna, ditay koma masikoran no adda dagiti saludsod iti Biblia a di pay mailawlawag iti agdama iti kapkapnekantayo. Ti kinaemma iti biang ti klase matalek ken masirib nga adipen, a nadutokan a mangipaay iti taraon iti umiso a tiempo iti Kristiano a sangakabbalayan, ti manglapped iti daytoy a sikukuspag nga agdarasudos nga agpattapatta maipapan kadagiti banag a saan pay a nalawag. Ikagkagumaan ti klase adipen a di agbalin a dogmatiko. Sipapakumbaba nga aminenna a dina pay ita masungbatan amin a saludsod, a silalagip a kanayon iti Proverbio 4:18. Ngem anian a makaparagsak a maammuan nga iti bukodna a tiempo ken iti bukodna a wagas, agtultuloy ti panangipalgak ni Jehova kadagiti palimedna mainaig kadagiti panggepna! Pulos a ditay koma masikoran iti urnos ni Jehova, nga awanan annad nga unaantayo ti Manangipalgak kadagiti palimed. Anian a makaliwliwa a maammuan a saan nga ar-aramiden dayta ti kalasugan nga us-usaren ni Jehova ita! Agpada a matalek ken naannad.—Mateo 24:45; 1 Corinto 4:6.
Masapul a Maipakaammo ti Palimed a Naipalgaken!
8. Kasanotay nga ammo a masapul a maipakaammo ti “sagrado a palimed”?
8 Saan nga impalgak ni Jehova ti “sagrado a palimed[na]” kadagiti Kristiano tapno ilemmengda. Masapul a maipakaammo, maitunos iti prinsipio nga impasdek ni Jesus para kadagiti amin a pasurotna—saan laeng nga iti sumagmamano a klero: “Dakayo ti silaw ti lubong. Ti maysa a siudad di mabalin nga ilemmeng no naisaad iti rabaw ti maysa a bantay. Dagiti tattao gangatanda ti maysa a pagsilawan ket ikabilda dayta, saan nga iti sirok ti pagsukat a labba, no di ket iti pagsaadan ti pagsilawan, ket silnaganna amin dagidiay adda iti balay. Kasta met agsilnag koma ti silawyo iti sanguanan dagiti tattao, tapno makitada dagiti nasayaat nga aramidyo ket mangipaayda ti dayag iti Amayo nga adda iti langlangit.”—Mateo 5:14-16; 28:19, 20.
9. Ania ti mangpaneknek a saan a rebolusionario ni Jesus, kas ibagbaga ti dadduma?
9 Awan ti rebolusionario a panggep ni Jesus a mangbuangay iti nalimed nga organisasion dagiti pasurotna nga addaan kadagiti nalimed a panggep. Iti libro nga Early Christianity and Society, kastoy ti kuna ni Robert M. Grant maipapan iti panangidepensa ni Justin Martyr, maysa nga apolohista idi maikadua a siglo, kadagiti Kristiano: “No rebolusionista dagiti Kristiano, naglemmengda koma tapno maragpat ti kalatda.” Ngem kasano nga ‘aglemmeng’ dagiti Kristiano ket maigiddato iti dayta agbalinda a kas “maysa a siudad . . . iti rabaw ti maysa a bantay”? Di mabalin nga ilemmengda ti silawda iti sirok ti pagsukat a labba! Gapuna, awan ti rumbeng a kaamak ti gobierno iti ar-aramidenda. Daytoy a mannurat dineskribirna ida kas “dagiti kasayaatan a kabinnulig ti emperador maipuon iti kappia ken urnos.”
10. Apay a di rebbeng nga ilimed dagiti Kristiano ti kinasiasinoda?
10 Saan idi a kayat ni Jesus nga ilimed dagiti adalanna ti kinasiasinoda kas miembro ti makunkuna a relihioso a sekta. (Aramid 24:14; 28:22) Di maay-ayo ni Kristo ken ni Amana, ti Manangipalgak kadagiti palimed, no ditay paglawagen ti silawtayo ita, ket saantayo met a naragsak.
11, 12. (a) Apay a tarigagayan ni Jehova a maipakaammo ti Kinakristiano? (b) Kasano nga impasdek ni Jesus ti umiso nga ulidan?
11 “Saan a tarigagayan [ni Jehova] a madadael ti asinoman no di ket tarigagayanna a makagteng dagiti isuamin iti panagbabawi.” (2 Pedro 3:9; Ezequiel 18:23; 33:11; Aramid 17:30) Ti pakaibatayan ti pannakapakawan ti basbasol dagiti agbabbabawi a tattao isu ti pammati iti daton a pangsubbot ni Jesu-Kristo, a nangyawat iti biagna a pangsubbot kadagiti amin—saan laeng nga iti sumagmamano—tapno “tunggal maysa a mangalagad iti pammati kenkuana saan koma a madadael no di ket maaddaan iti agnanayon a biag.” (Juan 3:16) Nasken a matulongan dagiti tattao a mangaramid kadagiti kasapulan nga addang tapno maikaridanto a maibilang kas karnero, saan a kalding, inton dumteng ti panangukom.—Mateo 25:31-46.
12 Di kasapulan nga ilimed ti pudno a Kinakristiano; masapul a maipakaammo iti amin a posible a maitutop a wagas. Impaay ni Jesus a mismo ti umiso nga ulidan. Idi pinagsaludsodan dagiti panguluen a papadi maipapan kadagiti adalanna ken ti pannursurona, kinunana: “Nagsaoak a silalatak iti lubong. Kankanayon a nangisuroak iti sinagoga ken idiay templo, a paguurnongan dagiti amin a Judio; ket awan ti sinaok iti nalimed.” (Juan 18:19, 20) Gapu iti daytoy a padron, asino a managbuteng-Dios a tao ti aggandat a mangilimed iti imbaga ti Dios a masapul a maipaduyakyak? Asino ti makaitured a mangilemmeng iti “tulbek ti pannakaammo” a mangiturong iti biag nga agnanayon? No aramidenna dayta, agbalin a kas kadagiti relihioso a managinsisingpet idi umuna a siglo.—Lucas 11:52; Juan 17:3.
13. Apay a rebbeng a mangasabatayo iti amin a gundaway?
13 Sapay koma ta awanto ti makaibaga a datayo a Saksi ni Jehova inlimedtayo ti mensahe maipapan iti Pagarian ti Dios! Awatenda man wenno laksidenda ti mensahe, masapul a maammuan dagiti tattao a naikaskasaban dayta. (Idiligyo ti Ezequiel 2:5; 33:33.) Gundawayantay ngarud ti amin nga oportunidad a mangisarsarita iti mensahe ti kinapudno kadagiti amin, iti sadinoman a pakasarakantayo kadakuada.
Panangikabil Kadagiti Kallawit iti Sangi ni Satanas
14. Apay a ditay koma bumdeng nga agdaydayaw a sipapanayag?
14 Iti adu a lugar, lumatlatak dagiti Saksi ni Jehova iti warnakan. Kas iti napasamak kadagiti nagkauna a Kristiano, masansan a mapadpadakes ken maibilangda kadagiti mapagduaduaan a relihioso a kulto ken nalimed nga organisasion. (Aramid 28:22) Mabalin ngata nga ad-addanto a busorendatayo gapu iti napanayag a panangasabatayo? Nabatad a di nainsiriban, ken di maitunos iti balakad ni Jesus, nga ipasidong ti bagbagitayo iti di kasapulan a kontrobersia. (Proverbio 26:17; Mateo 10:16) Nupay kasta, di rebbeng nga ilimed ti makagunggona a trabaho a panangikasaba iti Pagarian ken ti panangtulong kadagiti tattao a mangpasayaat iti kabibiagda. Pakaidayawan dayta ni Jehova, pakaitan-okanna, a mangiturong ti atension kenkuana ken iti naipasdeken a Pagarianna. Ti makaparagsak a panangipangag dagiti tattao iti kinapudno ti Biblia idiay Makindaya a Europa ken iti sumagmamano a paset ti Africa kadagitoy a tiempo ket maigapu iti napampanayag a pannakaikaskasaba ita ti kinapudno sadiay.
15, 16. (a) Ania ti maibanag ti kinapanayag ken ti naespirituan a kinarang-aytayo, ngem rebbeng kadi a pakadanagan daytoy? (b) Apay a mangikabil ni Jehova kadagiti kallawit iti sangi ni Satanas?
15 Pudno a mapalpaliiwda ti kinapanayag ti panangasaba dagiti Saksi ni Jehova, ti naespirituan a paraiso a tagtagiragsakenda, ken ti kinarang-ayda—agpadpada iti miembro ken material a sanikua. Nupay makaawis kadagiti nasingpet panagpuspusona, mabalin a karurod daytoy dagiti bumusbusor. (2 Corinto 2:14-17) Kinapudnona, mabalin a daytoyto ti mangituggod kadagiti buyot ni Satanas a rumaut iti ili ti Dios.
16 Rebbeng kadi a pakadanagan daytoy? Saan sigun iti padto ni Jehova a masarakan iti Ezequiel kapitulo 38. Impakpakaunana a ni Gog ti Magog, a mangiladawan ken Satanas a Diablo nanipud naigarangugong iti kaparanget ti daga kalpasan a naipasdek ti Pagarian idi 1914, ipanguluannanto a rauten ti ili ti Dios. (Apocalipsis 12:7-9) Kuna ni Jehova ken Gog: “Kunaemto, sumang-atakto iti daga ti saan a nabakudan a purpurok; innakto kadagidiay sitatalna, nga agnaed a sitatalged, isuda amin agnaedda nga awan ti bakbakud, ket awan met dagiti balunetda wenno ruruangan; tapno agawek ken alaek ti samsam; tapno pakibusorek ti imam kadagiti narakrak a disdisso a mapagnaedan ita, ken maibusor iti ili a maurnong manipud kadagiti nasnasion, a nakagun-od kadagiti baka ken kukua, nga agnaed iti tengnga ti daga.” (Ezequiel 38:11, 12) Nupay kasta, ipakita ti bersikulo 4 a di rebbeng a kabuteng ti ili ti Dios daytoy nga iraraut ta gapuanan dayta ni Jehova. Ngem apay nga ipalubos ti Dios—wen, imaniobrana pay—ti naan-anay a pannakaraut ti ilina? Iti bersikulo 23 mabasatayo ti sungbat ni Jehova: “Padayagekto ti bagik met laeng, ken pasantuekto ti bagik met laeng, ket agpakaammoakto iti imatang dagiti adu a nasnasion; ket maammuandanto a siak ni Jehova.”
17. Kasano koma ti panangmatmattayo iti umad-adani nga iraraut ni Gog?
17 Gapuna, imbes nga agkullayawda iti iraraut ni Gog, segseggaan ti ili ni Jehova daytoy a kanayonan a pannakatungpal ti padto ti Biblia. Anian a makapagagar a maammuan a babaen ti panangparang-ay ken panangbendisionna iti makitkita nga organisasionna, mangikabil ni Jehova kadagiti kallawit iti sangi ni Satanas sana uloden a parmeken agraman ti buyotna!—Ezequiel 38:4.
Napampanayag Ita!
18. (a) Ania ti mabigbigbig itan ti adu a tattao, ken apay? (b) Kasano nga agserbi a nabileg a pakatignayan ti reaksion [dagiti tao] iti pannakaikasaba ti Pagarian?
18 Iti moderno a panawen, nakapampanayag ti panangipakaammo dagiti Saksi ni Jehova kadagiti naibatay-Biblia a kapanunotanda, nupay saan a popular daytoy. No manon a dekada a mamakpakdaarda maipapan iti pagdaksan ti panagsigarilio ken panangabuso iti droga, kinamaag ti panangpanuynoy iti ubing, dakes nga epekto ti paglinglingayan a napno iti imoralidad ken kinaranggas, ken dagiti peggad ti panagpayalison iti dara. Ipakpakitada met dagiti agsisimparat a kapanunotan maipapan iti teoria ti ebolusion. Umad-adu dagiti tao a mangibagbaga ita iti, “Husto dagiti Saksi ni Jehova.” No saan a napanayag ti panangipakaammotayo kadagiti kapanunotantayo, saanda koma a maibaga ti kasta. Ket diyo liplipatan nga iti panangibagada iti kasta, kasda la ibagbaga, “Satanas, ulbodka; husto ni Jehova.” Anian a nagbileg a pakagutugotantayo nga agtultuloy a mangsurot iti ulidan ni Jesus, nga irakuraktayo ti sao ti kinapudno!—Proverbio 27:11.
19, 20. (a) Ania a determinasion ti inyebkas ti ili ni Jehova idi 1922, ket agaplikar pay laeng kadi dagitoy a sao? (b) Kasano koma ti panangmatmattayo iti “sagrado a palimed” ni Jehova?
19 Nabayagen a naawatan ti ili ni Jehova ti obligasionda iti daytoy a banag. Iti maysa a nagpateg a kombension idi 1922, pinaggagar ni J. F. Rutherford, ti presidente idi ti Watch Tower Society, dagiti agdengdengngeg idi kinunana: “Agparbengkayo, agsalukagkayo, agbalinkayo nga aktibo, agmaingelkayo. Agbalinkayo a matalek ken pudno a saksi ti Apo. Umabantekayo a makidangadang agingga nga aglangalang amin a paset ti Babilonia. Irakurakyo ti mensahe. Masapul a maammuan ti lubong a ni Jehova ti Dios ket ni Jesu-Kristo ti Ari dagiti ar-ari ken Apo dagiti appo. Daytoy ti aldaw dagiti amin nga aldaw. Adtoy, ti Ari agturturayen! Dakayo dagiti para-waragawagna. Gapuna iwaragawagyo, iwaragawagyo, iwaragawagyo, ti Ari ken ti Pagarianna.”
20 No kasano a napateg dagitoy a sao idi 1922, ad-adda ita kalpasan ti 75 a tawen, ta as-asideg itan ti pannakaipalgak ni Kristo kas Ukom ken Manangibales! Naindaklan a “sagrado a palimed” a di mabalin nga ilemmeng ti mensahe maipapan iti naipasdeken a Pagarian ni Jehova ken ti naespirituan a paraiso a tagtagiragsaken ti ili ti Dios. Kas silalawag unay nga imbaga ni Jesus a mismo, iti tulong ti nasantuan nga espiritu, masapul nga agbalin a saksi dagiti pasurotna “agingga iti kaadaywan a paset ti daga” maipapan iti napateg nga akemna iti agnanayon a panggep ni Jehova. (Aramid 1:8; Efeso 3:8-12) Kinapudnona, kas ad-adipen ni Jehova, ti Dios a mangipalgak kadagiti palimed, di rebbeng a bukbukodantayo daytoy a palimed!
Kasanoyo a Sungbatan?
◻ Ania ti “sagrado a palimed”?
◻ Kasanotay nga ammo a masapul a mairakurak dayta?
◻ Ania ti mangituggod iti iraraut ni Gog iti ili ni Jehova, ket kasanotay koma a matmatan daytoy?
◻ Ania ti determinado koma nga aramiden ti tunggal maysa kadatayo?
[Kahon iti panid 16]
Ti “Sagrado a Palimed” nga In-inut a Naipalgak
◻ Kalpasan ti 4026 K.K.P.: Inkari ti Dios a mamangon iti maysa a Bin-i a mangdadael ken Satanas.—Genesis 3:15
◻ 1943 K.K.P.: Napatalgedan ti Abrahamiko a tulag, a nangikari nga agtaud ken Abraham ti Bin-i.—Genesis 12:1-7
◻ 1918 K.K.P.: Pannakaipasngay ni Isaac kas agtawid iti tulag.—Genesis 17:19; 21:1-5
◻ c. 1761 K.K.P.: Pinasingkedan ni Jehova nga agtaud ti Bin-i ken Jacob nga anak ni Isaac.—Genesis 28:10-15
◻ 1711 K.K.P.: Impasimudaag ni Jacob nga agtaud ti Bin-i ken Juda nga anakna.—Genesis 49:10
◻ 1070-1038 K.K.P.: Naammuan ni Ari David nga agtaud kenkuana ti Bin-i ken agturayto iti agnanayon kas Ari.—2 Samuel 7:13-16; Salmo 89:35, 36
◻ 29-33 K.P.: Naipabigbig ni Jesus kas ti Bin-i, ti Mesias, ti masanguanan nga ukom, ken ti Nadutokan nga Ari.—Juan 1:17; 4:25, 26; Aramid 10:42, 43; 2 Corinto 1:20; 1 Timoteo 3:16
◻ Impalgak ni Jesus nga adda dagiti kaduana nga agturay ken uk-ukom, nga addaanto ti nailangitan a Pagarian kadagiti iturayan ditoy daga, ken ikasaba dagiti amin a pasurotna ti Pagarian.—Mateo 5:3-5; 6:10; 28:19, 20; Lucas 10:1-9; 12:32; 22:29, 30; Juan 10:16; 14:2, 3
◻ Impalgak ni Jesus a maipasdek ti Pagarian iti naikeddeng a tiempo, kas paneknekan dagiti pasamak ditoy lubong.—Mateo 24:3-22; Lucas 21:24
◻ 36 K.P.: Naammuan ni Pedro nga adda dagiti di Judio a makipagtawid met iti Pagarian.—Aramid 10:30-48
◻ 55 K.P.: Inlawlawag ni Pablo a mapagungar ket agbalinto nga imortal ken di agrupsa dagiti makipagtawid iti Pagarian bayat ti kaadda ni Kristo.—1 Corinto 15:51-54
◻ 96 K.P.: Ni Jesus, nga agturturayen kadagiti napulotan a pasurotna, impalgakna a 144,000 ti bilangda.—Efeso 5:32; Colosas 1:13-20; Apocalipsis 1:1; 14:1-3
◻ 1879 K.P.: Intudo ti Zion’s Watch Tower ti 1914 kas nagpateg a tawen iti pannakaibanag ti “sagrado a palimed” ti Dios
◻ 1925 K.P.: Inlawlawag ti The Watch Tower a naipasngay ti Pagarian idi 1914; masapul a mairakurak ti “sagrado a palimed” maipapan iti Pagarian.—Apocalipsis 12:1-5, 10, 17
[Dagiti Ladawan iti panid 15]
Kas ken Jesus a Panguloda, irakrakurak dagiti Saksi ni Jehova ti Pagarian ni Jehova