Ammuenyo ni Jehova​—Ti Dios a Persona

NO IDILIG ti kapanunotan ti Hindu maipapan iti Dios kadagiti sabsabali pay a sistema ti relihion, kuna ni Dr. S. Radhakrishnan ti India: “Naidumduma ti Dios dagiti Hebreo. Isu ket persona ken aktibo iti historia ken interesado kadagiti panagbalbaliw ken pasamak iti daytoy rumangrang-ay a lubong. Maysa a Persona a makikomkomunikar kadatayo.”

Ti Hebreo a nagan ti Dios iti Biblia ket יהוה, a gagangay a naipatarus a “Jehova.” Artapanna amin a sabsabali a didiosen. Ania ti ammotayo maipapan kenkuana? Kasano a nakilangen kadagiti tao idi panawen ti Biblia?

Ni Jehova ken ni Moises iti “Sangonsango”

“Sangonsango” a kinadekket ti adda iti nagbaetan da Jehova ken ni Moises nga adipenna, nupay ni Moises dina literal a nakita ti Dios. (Deuteronomio 34:10; Exodo 33:20) Idi agtutubo pay laeng, addan iti puso ni Moises dagiti Israelita, a naadipen idi idiay Egipto. Tinallikudanna ti biagna kas kameng ti sangakabbalayan ni Faraon, a ‘pinilina ti mairurumen a kadua ti ili ti Dios.’ (Hebreo 11:25) Kas resultana, inikkan ni Jehova ni Moises iti adu a naisangsangayan a pribilehio.

Kas kameng ti sangakabbalayan ni Faraon, “ni Moises nasursuruan iti amin a kinasirib dagiti taga Egipto.” (Aramid 7:22) Ngem tapno maidalanna ti nasion ti Israel, kinasapulanna met a patanoren dagiti kababalin a kinapakumbaba, kinaanus, ken kinaemma. Daytoy ti inaramidna iti unos ti 40 a tawen kas pastor idiay Madian. (Exodo 2:15-22; Numeros 12:3) Ni Jehova, nupay di makita, impalgakna ti maipapan iti bagina ken ti panggepna ken Moises, ken babaen dagiti anghel intalek kenkuana ti Dios ti Sangapulo a Bilin. (Exodo 3:1-10; 19:3–20:20; Aramid 7:53; Hebreo 11:27) Ibaga ti Biblia kadatayo a “ni Jehova nakisao ken Moises iti sangonsango, a kas iti pannakisao ti maysa a tao iti gayyemna.” (Exodo 33:11, NW) Kinapudnona, kinuna ni Jehova a mismo: “Makisaoakto kenkuana iti ngiwanngiwat.” Anian a nagpateg, nasinged a relasion ti tinagiragsak ni Moises iti di makita ngem Dios a persona!​—Numeros 12:8, NW.

Malaksid iti pakasaritaan ti nasion ti Israel idi ugma, inlanad ni Moises ti kodigo ti Linteg agraman ti amin a pasetna. Naitalek met kenkuana ti maysa pay a di magatadan a pribilehio​—ti panangisurat iti libro a Genesis. Ti maudi a paset dayta a libro ket historia a siuumiso a pagaammo ti pamiliana ket ngarud medio nalaka nga isurat. Ngem nangalaan ni Moises kadagiti detalye ti nagkauna a pakasaritaan ti tao? Posible nga ik-kutan idi ni Moises dagiti nagkauna a dokumento, nga intalimeng dagiti ammana, a maaramat kas pagreperensiaan. Iti sabali a bangir, mabalin a nagun-odna dagiti detalye babaen ti oral a panangyallatiw wenno direkta babaen ti nadibinuan a panangipaltiing ni Jehova. Nabayagen a bigbigbigen dagiti mararaem a tao iti amin a panawen ti personal a relasion a tinagiragsak ni Moises iti Diosna maipanggep iti daytoy a banag.

Ammo ni Elias a ni Jehova Maysa a Dios a Persona

Ammo met ni propeta Elias ni Jehova kas Dios a persona. Naregta ni Elias maipaay iti nadalus a panagdayaw ket nagserbi ken Jehova iti laksid ti nakaro a pananggura ken panangbusor dagiti agdaydayaw ken Baal, ti kangrunaan kadagiti didiosen dagiti Cananeo.​—1 Ar-ari 18:17-40.

Inkagumaan idi ni Acab, nga Ari ti Israel, ken ni Jezabel nga asawana, a papatayen ni Elias. Iti panangyalikakana iti biagna, naglibas ni Elias a nagturong idiay Beer-seba, iti lauden ti Natay a Baybay. Nagallaalla idiay let-ang ken inkararagna a matay koman. (1 Ar-ari 19:1-4) Binaybay-an kadi ni Jehova ni Elias? Saan kadin a maseknan iti matalek nga adipenna? Mabalin nga impagarup ni Elias a kasta, ngem anian a panagbiddutna! Di nagbayag, iti nakapsut a timek nagsao ni Jehova kenkuana, nga insaludsodna: “Ania ti aramidem ditoy Elias?” Kalpasan ti dramatiko a pannakaiparangarang ti supernatural a pannakabalin, “immay ti maysa a timek kenkuana, ket kinunana kenkuana [manen]: ‘Ania ti aramidem ditoy, Elias?’” Imparangarang ni Jehova daytoy personal nga interes ken ni Elias tapno maparegta ti matalek nga adipenna. Adu pay ti ipaaramid ti Dios kenkuana, ket sigagagar nga impangag ni Elias dayta nga awag! Simamatalek nga intungpal ni Elias ti annongenna, a sinantipikarna ti nagan ni Jehova, ti personal a Diosna.​—1 Ar-ari 19:9-18.

Kalpasan ti panangilaksidna iti nasion ti Israel, saanen a nagsao a personal ni Jehova kadagiti adipenna ditoy daga. Di kayat a sawen daytoy a nagmawmawen ti personal nga interesna kadakuada. Babaen ti nasantuan nga espirituna, inwanwan ken pinabilegna pay latta ida iti panagserbida kenkuana. Alaentay a pagarigan ni apostol Pablo, a dati a pagaammo kas Saulo.

Ti Nasantuan nga Espiritu Inturongna ni Pablo

Naggapu ni Saulo iti Tarso, maysa a nalatak a siudad ti Cilicia. Hebreo dagiti nagannak kenkuana, ngem nayanak kas Romano nga umili. Nupay kasta, napadakkel ni Saulo sigun kadagiti nainget a pammati dagiti Fariseo. Idi agangay, idiay Jerusalem, naaddaan iti gundaway a maedukaran “iti sakaanan ni Gamaliel,” maysa a nalatak a mannursuro iti Linteg.​—Aramid 22:3, 26-28.

Maigapu iti di umiso a regta ni Saulo iti tradision a Judio, nakipartisipar iti dakes a kampania maibusor kadagiti pasurot ni Jesu-Kristo. Inanamonganna pay ketdi ti pannakapapatay ni Esteban, ti immuna a Kristiano a martir. (Aramid 7:58-60; 8:1, 3) Idi kamaudiananna inaminna a nupay dati a managtabbaaw ken manangidadanes ken nakuspag a tao, ‘[isu] ket naipakitaan ti asi, agsipud ta awan pannakaammo[na] idi ken nagtignay a buyogen ti kinakurang ti pammati.’​—1 Timoteo 1:13.

Natignay ni Saulo iti napudno a tarigagay nga agserbi iti Dios. Kalpasan ti pannakakomberte ni Saulo iti dalan nga agturong idiay Damasco, inaramat ni Jehova a sibibileg. Ni Ananias, maysa a nagkauna a Kristiano nga adalan, ket binilin ni napagungar a Kristo a tumulong kenkuana. Kalpasanna ni Pablo (ti Romano a nagan a nakabigbigan ni Saulo kas maysa a Kristiano) indalan ti nasantuan nga espiritu ni Jehova a nangitungpal iti naunday ken nabunga a ministerio iti Europa ken Asia Minor.​—Aramid 13:2-5; 16:9, 10.

Mailasin kadi ita ti kasta met laeng a panangidalan ti nasantuan nga espiritu? Wen, mailasin.

Ti Ateismo Saan a Bangen iti Personal nga Interes ni Jehova

Ni Joseph F. Rutherford ti maikadua a presidente ti Watch Tower Society. Nabautisaran idi 1906 kas Estudiante ti Biblia​—ti awag idi kadagiti Saksi ni Jehova​—nadutokan kas abogado ti Sosiedad iti simmaganad a tawen, ken nagbalin a presidente daytoy idi Enero 1917. Nupay kasta, dati idi nga ateista daytoy agkabannuag nga abogado. Kasano a nagbalin a naregta a Kristiano nga adipen ni Jehova?

Idi Hulio 1913, nagserbi ni Rutherford kas tserman iti maysa a kombension ti International Bible Students Association a naangay idiay Springfield, Massachusetts, E.U.A. Maysa a reporter iti lokal a pagiwarnak, ti The Homestead, ti nanginterbiu ken ni Rutherford, ket naimaldit manen ti salaysay iti broshur maipapan iti dayta a kombension.

Inlawlawag ni Rutherford nga idi agngayangay a mangasawa, mamati iti narelihiosuan a pammatina ti denominasion a Baptista, ngem ti relihion ti nobiana ket Presbiteriano. Idi kinuna ti pastor ni Rutherford a “mapan ti nobiana iti umap-apuy nga impierno gapu ta saan a naitaneb ket isu (ni Rutherford) mapan idiay langit gapu ta naitaneb, di naawat dayta ti lohikal a panunotna ket nagbalin nga ateista.”

Adu a tawen a nagsukisok a naimbag ni Rutherford tapno mapatanorna manen ti pammatina iti Dios a persona. Inkalinteganna, kinunana, manipud iti kapanunotan a “daydiay saan a makapnek iti isip dina mapennek ti puso.” Dagiti Kristiano “masapul a siguraduenda a pudno ti Kasuratan a patpatienda,” inlawlawag ni Rutherford, a kinunana pay: “Kasapulan nga ammoda ti pundasion a pagtaktakderanda.”​—Kitaenyo ti 2 Timoteo 3:16, 17.

Wen, posible uray ita para iti ateista wenno agnostiko a mangsukimat iti Kasuratan, maaddaan pammati, ken mangpatanor iti natibker a personal a relasion ken Jehova a Dios. Kalpasan ti naannad a panagadalna iti Biblia iti tulong ti publikasion ti Watch Tower a Pannakaammo a Mangiturong iti Biag nga Agnanayon, impudno ti maysa nga agtutubo a lalaki: “Saanak a mamati iti Dios idi rinugiak daytoy a panagadal, ngem ita natakuatak a ti pannakaammo iti Biblia naan-anay a binalbaliwanna ti panagpampanunotko. Mangrugrugin a maammuak ni Jehova ken agtalek kenkuana.”

“Ti Maag” ken ti Dios

“Pulos a di simmiplot iti panunot ti siasinoman a mannurat iti DT [Hebreo a Kasuratan] a paneknekan wenno supiaten ti kaadda ti Dios,” kuna ni Dr. James Hastings iti A Dictionary of the Bible. “Saan a kadawyan iti nagkauna a lubong ti panangilibak iti kaadda ti Dios, wenno ti panagaramat kadagiti argumento a mangpaneknek iti dayta. Ti pammati ket natural iti panunot ti tao ken gagangay iti amin a tao.” Siempre, di kayat a sawen daytoy nga amin a tao kadaydi a panawen ket managbuteng iti Dios. Talaga a saan a kasta. Ti Salmo 14:1 ken 53:1 agpada a dakamatenda “ti maag,” wenno kas kuna ti King James Version, “ti kuneng,” a nangikuna iti pusona, “Awan ti Jehova.”

Ania a kita a tao daytoy maag, ti tao a mangilibak iti kaadda ti Dios? Isu ket saan nga ignorante no isip ti pagsasaritaan. Imbes ketdi, ti Hebreo a sao a na·valʹ tuktukoyenna ti kinakurang iti moral. Ni Propesor S. R. Driver, iti suratna iti The Parallel Psalter, kunana a ti pagkurangan ket “saan a kinakapuy ti panagrasrason, no di ket moral ken narelihiosuan a kinamaag, naan-anay a kinaawan rikna, wenno pannakaawat.”

Intultuloy a dineskribir ti salmista ti panagrakaya ti moral a bunga ti kasta a kababalin: “Isuda agrupsada, nagaramiddan iti nakarurrurod a gapuanan; awan siasinoman nga agaramid iti naimbag.” (Salmo 14:1) Kastoy ti pananggupgop ni Dr. Hastings: “Depende iti kastoy a kinaawan ti Dios iti lubong ken iti panagbalin a nawaya iti pannakadusa, dagiti tattao agbalinda a dakes ken agaramidda kadagiti makarimon a banag.” Sipapanayag nga awatenda dagiti dakes a prinsipio ken laksidenda ti Dios a persona a kenkuana dida kayat ti manungsungbat. Ngem kinamaag ken kinakuneng ti kasta a panagpampanunot ita a kas met idi insurat ti salmista ti sasaona nasurok a 3,000 a tawen ti naglabasen.

Dagiti Pakdaar Manipud iti Diostayo a Persona

Sublianantay itan dagiti saludsod a naibangon iti immuna nga artikulotayo. Apay a di mainaig ti nagadu a tattao ti maysa a Dios a persona iti panagsagaba nga agsaksaknap iti lubong ita?

Naglaon ti Biblia iti naisurat nga impormasion manipud kadagiti tao a “nagsao manipud iti Dios bayat nga idaldalan ida ti nasantuan nga espiritu.” (2 Pedro 1:21) Daytoy laeng ti mangipalgak kadatayo iti maipapan iti Dios a persona, ni Jehova. Pakdaarannatay met maipapan iti nadangkes a persona, di makita dagiti tao, a nalaing a mangiturong ken mangkontrol iti isip ti tao​—ni Satanas a Diablo. Siempre, no ditay mamati iti Dios a persona, kasanotay a mamati nga adda met Diablo a persona, wenno Satanas?

Iti sidong ti pannakapaltiing insurat ni apostol Juan: “Daydiay naawagan iti Diablo ken Satanas . . . mangiyaw-awan iti intero a mapagnaedan a daga.” (Apocalipsis 12:9) Idi agangay kinuna ni Juan: “Ammotayo a nagtaudtayo iti Dios, ngem ti intero a lubong adda iti pannakabalin daydiay nadangkes.” (1 Juan 5:19) Maanninaw kadagitoy a sasao ti kinuna ni Jesus, nga insurat mismo ni Juan iti Ebangheliona: “Ti agturay iti lubong um-umayen. Ket awan pannakabalinna kaniak.”​—Juan 14:30.

Anian a naigidiat unay daytoy a Nainkasuratan a sursuro iti patpatien ita dagiti tattao! “Ti panangdakamat iti Diablo ket nalawag a saanen nga uso ita. Iti managduadua ken nasientipikuan a panawentayo, nagretiron ni Satanas,” kuna ti Catholic Herald. Nupay kasta, siiinget a kinuna ni Jesus kadagidiay tattao a nagtarigagay a mangpapatay kenkuana: “Naggapukayo iti amayo a Diablo, ket kayatyo nga aramiden dagiti tarigagay ni amayo.”​—Juan 8:44.

Nainkalintegan ti panangilawlawag ti Biblia maipapan iti pannakabalin ni Satanas. Ilawlawagna no apay, iti laksid ti panagtarigagay ti kaaduan a tattao nga agbiag iti kinatalna ken panagtutunos, masapsaplit ti lubong iti guranggura, gubgubat, ken awan serserbina a kinaranggas, kas ti napasamak idiay Dunblane (nadakamat iti panid 3 ken 4). Maysa pay, ni Satanas saan nga agmaymaysa a kabusor a masapul a sarangtentayo. Mangted ti Biblia iti kanayonan a pakdaar maipapan kadagiti diablo, wenno demonio​—dagiti nadangkes nga espiritu a parsua nga idi ugma nakikappon ken Satanas a mangallilaw ken mangranggas iti sangatauan. (Judas 6) Namin-adu a sinango ni Jesu-Kristo ti pannakabalin dagitoy nga espiritu, ket naparmekna ida.​—Mateo 12:22-24; Lucas 9:37-43.

Ti pudno a Dios, ni Jehova, pinanggepna a dalusan daytoy daga manipud iti kinadakes ken kamaudiananna pagsardengenna dagiti aramid agpadpada ni Satanas ken dagiti demoniona. Maibatay iti pannakaammotayo ken Jehova, mabalintay ti maaddaan iti natibker a pammati ken panagtalek kadagiti karina. Kunana: “Awan idi ti nabukel a Dios nga immun-una ngem siak, ket awanto met iti sumaruno kaniak. Siak, siak met laeng ni Jehova; no saan a siak awan ti mangisalakan.” Pudno a ni Jehova ket maysa a Dios a persona kadagiti amin a makaammo, agdayaw, ken agserbi kenkuana. Kenkuana laeng a makapagtalektayo maipaay iti pannakaisalakantayo.​—Isaias 43:10, 11.

[Ladawan iti panid 7]

Maysa a maika-18 a kitikit a mangiladawan ken Moises a mangisursurat iti Genesis 1:1 iti sidong ti pannakapaltiing

[Credit Line]

Manipud iti The Holy Bible ni J. Baskett, Oxford

[Ladawan iti panid 8]

Namin-adu a pinarmek ni Jesu-Kristo dagiti demonio