Agtalekka ken Jehova Buyogen ti Isuamin a Pusom
“Agtalekto kenka dagidiay makaam-ammo iti naganmo.”—SALMO 9:10.
1, 2. Ania ti sumagmamano nga ubbaw a pagkammatalkan dagiti tattao agpaay iti kinatalged?
ITA, no adu a banag ti mamagpeggad ti pagimbagantayo, kadawyanna nga agbiroktayo iti makaipaay iti kinatalged. Ipagarup ti dadduma a ti pananggun-od iti ad-adu a kuarta ti mangyeg iti natalged a masakbayan, ngem kinapudnona, temporario laeng ti ipaayna a pagimbagan. Kuna ti Biblia: “Daydiay agtalek iti kinabaknangna—isu mapasagto.” (Proverbio 11:28) Adda dagidiay agpannuray kadagiti natauan a lider, ngem agkamali uray ti kasayaatan kadakuada. Ken aggibus amin ti biagda. Nainsiriban ti kuna ti Biblia: “Dikay ikabil ti panagtalekyo kadagiti natan-ok, wenno uray iti anak ti naindagaan a tao, a kenkuana awan pannakaisalakan.” (Salmo 146:3) Dagita a naipaltiing a sasao pakdaarannatayo met maipapan iti panagtalek iti bukodtayo a pigsa. Uray datayo ‘annaknatayo ti naindagaan a tao.’
2 Inumsi ni propeta Isaias dagiti lider ti Israel idi kaaldawanna gapu ta nagtalekda iti “kamang nga ulbod.” (Isaias 28:15-17) Gapu ta kayatda ti agbalin a natalged, nakialiansada iti politika kadagiti kabangibang a pagilian. Dagidi a pannakialiansa ket saan a mapagpannurayan—maysa a kinaulbod. Umasping iti dayta, adu ita a panguluen ti relihion ti nakialiansa kadagiti lider ti politika. Mapaneknekanto met nga “ulbod” dagita a pannakialiansa. (Apocalipsis 17:16, 17) Saanda a mangyeg iti manayon a kinatalged.
Ti Nasayaat nga Ulidan da Josue ken Caleb
3, 4. Ania ti nakaidumaan ti impadamag da Josue ken Caleb iti impadamag dagiti sangapulo a nagsimisim?
3 Ania ngarud ti pagpannurayantayo iti kinatalged? Ti met laeng nagpannurayan da Josue ken Caleb idi kaaldawan ni Moises. Di nagbayag kalpasan a nawayawayaan ti Israel idiay Egipto, nakasaganan idi ti nasion a sumrek iti Canaan, ti Naikari a Daga. Naibaon ti sangapulo ket dua a lallaki nga agsimisim iti daga, ket kalpasan ti 40 nga aldaw, nagsublida tapno agipadamag. Dua laeng a lallaki, da Josue ken Caleb, ti nangipadamag iti naraniag a masakbayan dagiti Israelita idiay Canaan. Pinatalgedan dagiti dadduma a napintas ti daga ngem kinunada: “Ti kinapudnona ket napipigsa dagiti tattao nga agnanaed iti daga, ket dadakkel unay dagiti nasarikedkedan a siudad . . . Saantayo a kabaelan ti sumang-at a bumusor kadagiti umili, agsipud ta napigpigsada ngem datayo.”—Numeros 13:27, 28, 31.
4 Nagbuteng dagiti Israelita gapu ta namatida iti sangapulo a nagsimisim, nga uray la nagtanabutobda maibusor ken Moises. Kamaudiananna, kinuna da Josue ken Caleb buyogen ti napalaus a rikna: “Ti daga a linasatmi a simisimen ket nakasaysayaat unay a daga. No naragsakan kadatayo ni Jehova, ngarud sigurado nga iyegnatayto iti daytoy a daga ket itedna kadatayo, maysa a daga a pagay-ayusan ti gatas ken diro. Isuna laeng ta dikay agrebelde ken Jehova; ket dakayo, dikay agbuteng kadagiti umili ti daga.” (Numeros 14:6-9) Kaskasdi, inyaleng-aleng dayta dagiti Israelita isu a dida napalubosan a sumrek iti Naikari a Daga iti daydi a tiempo.
5. Apay a naimbag ti impadamag da Josue ken Caleb?
5 Apay a naimbag ti impadamag da Josue ken Caleb idinto ta dakes ti impadamag ti sangapulo a nagsimisim? Maymaysa a nabileg a siudad ken natalged a nasion ti nakita dagitoy 12 a lallaki. Ken umiso ti kinuna ti sangapulo a di kabaelan ti Israel a parmeken ti daga. Ammo met dayta da Josue ken Caleb. Ngem ti sangapulo minatmatanda dagiti bambanag manipud iti panangmatmat ti tao. Iti sabali a bangir, da Josue ken Caleb nagtalekda ken ni Jehova. Naimatanganda ti pannakabalin ni Jehova idiay Egipto, iti Nalabaga a Baybay, ken iti sakaanan ti Bantay Sinai. Kinapudnona, sumagmamano a dekada kalpasanna, dagiti damag maipapan kadagita nga aramid ket umdasen a nangtignay ken ni Rahab a taga Jerico tapno irisgona ti biagna agpaay kadagiti adipen ni Jehova! (Josue 2:1-24; 6:22-25) Da Josue ken Caleb, nga agpada a nakaimatang kadagiti aramid ni Jehova, naan-anay a nagtalekda nga agtultuloy a salakniban ti Dios ti ilina. Uppat a pulo a tawen kalpasanna, nabendisionan ti panagtalekda idi a ti maysa a baro a henerasion dagiti Israelita, iti sidong ti panangidaulo ni Josue, ket simrek iti Canaan ken pinarmekda ti daga.
No Apay a Nasken a Naan-anay nga Agtalektayo ken Jehova
6. Apay a masusuot ita dagiti Kristiano, ken asino ti nasken a pagkammatalkanda?
6 Iti daytoy “napeggad a tiempo a narigat a pakilangenan,” kaslatayo kadagiti Israelita a naipasango kadagiti kabusor a nabilbileg ngem kadatayo. (2 Timoteo 3:1) Masusuottayo iti moral, naespirituan, ken uray pay iti pisikal, no dadduma. Ditay madaeran dagita a suot iti bukodtayo a pigsa gapu ta nabilbileg ngem iti tao ti gubuayanda, ni Satanas a Diablo. (Efeso 6:12; 1 Juan 5:19) Asino ngarud ti mabalintayo a pagkamangan? Maysa a nagkauna a matalek a tao ti nagkararag ken ni Jehova: “Agtalekto kenka dagidiay makaam-ammo iti naganmo.” (Salmo 9:10) No talaga nga am-ammotayo ni Jehova ken maawatantayo ti kaipapanan ti naganna, naan-anay nga agtalektayo kenkuana kas inaramid da Josue ken Caleb.—Juan 17:3.
7, 8. (a) Apay a makapagtalektayo ken ni Jehova maibatay iti panamarsua? (b) Ania dagiti rason nga agtalektayo ken ni Jehova sigun iti Biblia?
7 Apay a nasken nga agtalektayo ken ni Jehova? Maysa a rason a nagtalek da Josue ken Caleb ket gapu ta nakakitada kadagiti ebkas ti pannakabalin ti Dios. Kasta met kadatayo. Usigenyo, kas pagarigan, dagiti pinarsua ni Jehova, agraman ti uniberso ken dagiti binilion a galaksina. Ti nakadakdakkel a pisikal a puersa a kontrolado ni Jehova paneknekanna nga isu, kinapudnona, ti Mannakabalin-amin. Bayat a mennamennaentayo dagiti nakaskasdaaw a parsuana, umanamongtayo ken ni Job, a nagkuna maipapan ken Jehova: “Siasino ti makasaranget kenkuana? Siasino ti agkunanto kenkuana, ‘Ania ti ar-aramidem?’” (Job 9:12) Pudno a no adda ni Jehova iti dasigtayo, awan ti nasken a pagbutngantayo iti intero nga uniberso.—Roma 8:31.
8 Usigenyo met ti Sao ni Jehova, ti Biblia. Naglaon daytoy iti aglaplapusanan a nadiosan a sirib. Nabileg a tumulong kadatayo a mangiwaksi kadagiti dakes nga aramid ken mangitunos iti biagtayo iti pagayatan ni Jehova. (Hebreo 4:12) Babaen ti Biblia, naammuantayo ti nagan ni Jehova ken ti kaipapanan ti naganna. (Exodo 3:14) Bigbigentayo a kabaelan ni Jehova nga aramiden ti aniaman a pagayatanna—agbalin a naayat nga Ama, nalinteg nga Ukom, naballigi a Mannakigubat—tapno maibanagna dagiti panggepna. Ken makitatayo no kasano a matungpal ti saona. Bayat nga ad-adalentayo ti Sao ti Dios, maikunatayo ti kas iti kinuna ti salmista: “Nagtalekak iti saom.”—Salmo 119:42; Isaias 40:8.
9. Kasano a ti subbot ken ti panagungar ni Jesus pabilgenna ti panagtalektayo ken ni Jehova?
9 Ti subbot ti maysa pay a rason nga agtalektayo ken ni Jehova. (Mateo 20:28) Anian a nagsayaat ta imbaon ti Dios ti Anakna tapno matay kas pangsubbot kadatayo! Ken pudno a makagunggona ti subbot. Abbonganna dagiti basol ti amin a tattao nga agbabawi ken agbaw-ing ken ni Jehova buyogen ti napudno a puso. (Juan 3:16; Hebreo 6:10; 1 Juan 4:16, 19) Ti maysa a paset ti panangbayad iti subbot isu ti panagungar ni Jesus. Dayta a milagro, a pinaneknekan ti ginasut a nakaimatang, ket sabali pay a rason nga agtalek ken ni Jehova. Maysa dayta a pammatalged a di mapaay ti namnamatayo.—Aramid 17:31; Roma 5:5; 1 Corinto 15:3-8.
10. Ania dagiti personal a rason nga agtalektayo ken ni Jehova?
10 Dagitoy ti sumagmamano kadagiti rason no apay a mabalin ken masapul a naan-anay nga agtalektayo ken ni Jehova. Adu pay a rason, personal ti dadduma. Kas pagarigan, pasaray a maipasangotayo amin kadagiti narigat a kasasaad iti panagbiagtayo. No agpaiwanwantayo ken ni Jehova iti panangtaming kadagita, makitatayo no kasano kapraktikal dayta a panangiwanwan. (Santiago 1:5-8) Bayat nga ad-adda nga agpannuraytayo ken ni Jehova iti inaldaw ken makitatayo dagiti nasayaat a resultana, ad-adda a bumileg ti panagtalektayo kenkuana.
Nagtalek ni David ken ni Jehova
11. Iti laksid dagiti ania a kasasaad a nagtalek ni David ken ni Jehova?
11 Iti nagkauna nga Israel, maysa ni David kadagiti nagtalek ken ni Jehova. Naipasango ni David iti pangta ni Ari Saul, a nangisikat iti biagna, ken ti nabileg a buyot dagiti Filisteo, a nangpadas a mangparmek iti Israel. Ngem nalasatanna dagita ken nagballigi pay. Apay? Inlawlawag a mismo ni David: “Ni Jehova ti silawko ken pakaisalakanak. Siasino ti pagbutngakto? Ni Jehova ti salindeg ti biagko. Siasino ti pagalinggagetakto?” (Salmo 27:1) Agballigitayo met no agtalektayo ken ni Jehova.
12, 13. Kasano nga impakita ni David a masapul nga agtalektayo ken ni Jehova uray no usaren dagiti bumusbusor ti dilada kas igam maibusor kadatayo?
12 Idi naminsan, nagkararag ni David: “Denggem, O Dios, ti timekko iti pannakaseknanko. Iti kinamakapaalinggaget ti kabusor saluadam koma ti biagko. Italimengnak koma manipud iti kompidensial a saritaan dagiti managaramid iti dakes, manipud iti arimbangaw dagiti managaramid iti panangpasakit, isuda a nangpatadem iti dilada a kas iti kampilan, isuda a nangisirig iti panada, a napait a sasao, tapno panaenda manipud kadagiti natalimeng a lugar daydiay awan pakababalawanna.” (Salmo 64:1-4) Ditay ammo no ania a talaga ti nangtignay ken ni David a nangisurat kadagitoy a sasao. Ngem ammotayo nga ita, dagiti bumusbusor ‘patademenda ti dilada,’ nga usarenda ti sasao kas igam a pakigubat. “Panaenda” dagiti awan pakababalawanna a Kristiano, nga usarenda ti berbal wenno naisurat a sasao kas ‘pana’ a pammadakes. No di kumapuy ti panagtalektayo ken ni Jehova, ania ti resultana?
13 Intuloy a kinuna ni David: “Ti Dios giddato a mangibiatto kadakuada iti pana. Sugsugat ti imbungana kadakuada, ket mangitibkolda. Ngem ti dilada maibusor iti bagbagida. . . . Daydiay nalinteg agrag-onto ken Jehova ket pudno nga agkamangto kenkuana.” (Salmo 64:7-10) Wen, nupay patademen dagiti kabusor ti dilada maibusor kadatayo, inton agangay ‘ti dilada ket maibusorto iti bagbagida.’ Aramidento ni Jehova a naballigi ti bambanag tapno agrag-o dagidiay agtalek kenkuana.
Nabendisionan ti Panagtalek ni Ezekias
14. (a) Iti sidong ti ania a napeggad a kasasaad a nagtalek ni Ezekias ken ni Jehova? (b) Kasano nga impakita ni Ezekias a dina pinati dagiti ulbod a sasao dagiti Asiriano?
14 Nabendisionan met ti panagtalek ni Ari Ezekias ken ni Jehova. Bayat ti panagturay ni Ezekias, agpangpangta idi ti nabileg a buyot ti Asiria maibusor iti Jerusalem. Adu a nasion ti sinakup dayta a buyot. Sinakupna pay dagiti siudad ti Juda agingga a ti laengen Jerusalem ti nabati, ket sitatangsit a kinuna ni Senaquerib a kabaelanna met a sakupen dayta a siudad. Babaen ken Rabsaque, siuumiso a kinuna ni Senaquerib nga awan serserbina ti agpatulong iti Egipto. Ngem kinunana: “Saanmo a bay-an nga allilawennaka ti Diosmo a pagtaltalkam, a kunkunana: ‘Ti Jerusalem saanto a mayawat iti ima ti ari ti Asiria.’” (Isaias 37:10) Nupay kasta, ammo ni Ezekias a saan a manangallilaw ni Jehova, isu nga inkararagna: “O Jehova a Diosmi, isalakannakami iti ima [dagiti Asiriano], tapno amin dagiti pagarian ti daga maammuanda a siksika laeng ti Dios, O Jehova.” (Isaias 37:20) Impangag ni Jehova ti kararag ni Ezekias. Iti maysa a rabii, pinapatay ti maysa nga anghel ti 185,000 nga Asiriano a soldado. Naispal ti Jerusalem, ket nagtalawan ni Senaquerib ti daga ti Juda. Amin dagidiay nakangngeg iti daytoy a pasamak naammuanda ti kinanaindaklan ni Jehova.
15. Ania laeng ti makatulong tapno masaganaantayo ti aniaman a narigat a kasasaad a pakaipasanguantayo iti daytoy di natalged a lubong?
15 Kas ken Ezekias, makidangdangadangtayo met ita, ngem iti naespirituan nga anag. Kas naespirituan a mannakigubat, masapul a sukayentayo dagiti paglaingan (skill) tapno makapagtalinaedtayo a sitatakder. Masapul a saganaantayo dagiti panangraut tapno masalaknibantayo ti bagitayo. (Efeso 6:11, 12, 17) Iti daytoy di natalged a lubong, mabalin a giddato nga agbaliw dagiti kasasaad. Mabalin a di ninamnama a tumaud ti riribuk iti kagimongan. Mabalin nga uminget dagiti pagilian a dati a mangraraem iti wayawaya ti relihion. No la ket ta agsaganatayo kas ken Ezekias babaen ti panangpatanor iti natibker a panagtalek ken ni Jehova, masaganaantayo ti aniaman a mabalin a mapasamak.
Ania ti Kayat a Sawen ti Panagtalek ken ni Jehova?
16, 17. Kasano a maipakitatayo nga agtalektayo ken ni Jehova?
16 Saan laeng nga iti sao nga agtalektayo ken ni Jehova. Iramanna ti pusotayo ken maiparangarang dayta babaen ti aramidtayo. No agtalektayo ken ni Jehova, masapul a naan-anay nga agtalektayo iti Saona, ti Biblia. Inaldaw a basaen, mennamennaen, ken palubosantayo a dayta ti mangiwanwan iti biagtayo. (Salmo 119:105) Ti panagtalek ken ni Jehova iramanna met ti panagtalek iti pannakabalin ti nasantuan nga espiritu. Babaen ti tulong ti nasantuan nga espiritu, masukaytayo dagiti bunga a makaay-ayo ken ni Jehova, ken maparuttayo dagiti nairamut a dakes nga aramid. (1 Corinto 6:11; Galacia 5:22-24) Adu ti nakabael a nangisardeng iti panagsigarilio wenno panagdroga babaen ti tulong ti nasantuan nga espiritu. Dadduma ti nangiwaksi iti imoral nga estilo ti panagbiag. Wen, no agtalektayo ken ni Jehova, masapul nga agtalektayo iti bilegna, saan nga iti bukodtayo a pigsa.—Efeso 3:14-18.
17 Maysa pay, ti panagtalek ken ni Jehova kaipapananna ti panagtalek kadagidiay talkenna. Kas pagarigan, inyurnos ni Jehova nga aywanan ti “matalek ken masirib nga adipen” dagiti interes ti Pagarian ditoy daga. (Mateo 24:45-47) Ditay kayat ti agtignay iti bukodtayo, ken ditay iyaleng-aleng dayta a pannakadutok, gapu ta agtalektayo iti urnos ni Jehova. Kanayonanna, adda dagiti panglakayen nga agserserbi iti lokal a kongregasion Kristiano. Sigun ken apostol Pablo, dinutokan ida ti nasantuan nga espiritu. (Aramid 20:28) Babaen ti pannakitunos kadagiti panglakayen iti kongregasion, ipakpakitatayo met nga agtalektayo ken ni Jehova.—Hebreo 13:17.
Tuladenyo ti Ulidan ni Pablo
18. Kasano a tultuladen ita dagiti Kristiano ti ulidan ni Pablo, ngem ania ti dida pagkammatalkan?
18 Naipasango ni apostol Pablo iti adu a suot iti ministeriona, kas iti mapaspasarantayo. Idi kaaldawanna, napadakes dagiti Kristiano kadagiti agtuturay, ket adda dagiti gundaway nga inkagumaan ni Pablo nga aturen dagiti ulbod a pammabasol wenno aramiden a legal ti panangasaba. (Aramid 28:19-22; Filipos 1:7) Ita, tultuladen dagiti Kristiano ti ulidanna. Ikagumaantayo nga ilawlawag kadagiti dadduma ti maipapan iti trabahotayo, nga usarentayo ti aniaman a posible a pamay-an. Kalpasanna, pagreggetantayo nga idepensa ken legal nga ipasdek ti naimbag a damag. Kaskasdi, saan a dagita a panagregget ti naan-anay a pagkammatalkantayo, gapu ta ammotayo a ti balligi wenno pannakapaay ket saan nga agpannuray iti panangabaktayo kadagiti kaso iti korte wenno iti paborable a publisidad. Imbes ketdi, agtalektayo ken ni Jehova. Malagiptayo ti pammaregtana iti nagkauna nga Israel: “Ti kinamannakabalinyo addanto laeng iti panagtalinaed a di masinga ken iti kinamanagtalek.”—Isaias 30:15.
19. Idi naidadanesda, kasano a nabendisionan ti panagtalek dagiti kakabsattayo ken ni Jehova?
19 Iti kaaldawantayo, adda dagiti gundaway a naiparit ti trabahotayo iti Makindaya ken Makinlaud a Europa, iti dadduma a paset ti Asia ken Africa, ken kadagiti pagilian ti South ken North America. Kayat kadi a sawen daytoy nga ubbaw ti panagtalektayo ken ni Jehova? Saan. Nupay ipalubosna no dadduma ti nasaem a pannakaidadanes agpaay iti naimbag a panggepna, siaayat a pinabileg ni Jehova dagidiay biktima kadagita a panangidadanes. Iti laksid dayta, adu a Kristiano ti naaddaan iti nasayaat a pakasaritaan ti pammati ken panagtalek iti Dios.
20. Nupay adda pagimbaganna kadatayo dagiti legal a wayawaya, kadagiti ania a banag a ditay pulos makikompromiso?
20 Iti sabali a bangir, legal a bigbigendatayo ti kaaduan a pagilian, ken makaawattayo iti paborable a publisidad kadagiti media no dadduma. Agyamantayo iti daytoy ken bigbigentayo nga agpaay dayta iti panggep ni Jehova. Buyogen ti bendisionna, usarentayo ti dakdakkel a wayawayatayo, saan a tapno maparang-ay ti personal a pagimbagantayo, no di ket siwayawaya ken naan-anay a makapagserbitayo ken ni Jehova. Ngem saantayo nga ikompromiso ti neutral a takdertayo, pabannayaten ti panangasabatayo, wenno pakapuyen ti panagserbitayo ken ni Jehova tapno laeng raemendatayo dagiti autoridad. Ti Mesianiko a Pagarian ti mangiturturay kadatayo ken naan-anay nga addatayo iti dasig ti kinasoberano ni Jehova. Saantayo a mangnamnama iti daytoy a sistema ti bambanag no di ket iti baro a lubong, a ti nailangitan a Mesianiko a Pagarian ti kakaisuna a gobierno a mangiturayto iti daga. Awan ti bomba, wenno igam, wenno uray pay nuklear nga iraraut ti mabalin a mangdadael wenno mangipababa iti dayta manipud langit. Saan a maduprak dayta ken ibanagna dagiti panggep ni Jehova.—Daniel 2:44; Hebreo 12:28; Apocalipsis 6:2.
21. Ania ti determinado a salimetmetantayo?
21 Kinuna ni Pablo: “Saan a datayo ti kita nga agsanud nga agturong iti pannakadadael, no di ket ti kita nga addaan pammati nga agturong iti pannakataginayon a sibibiag ti kararua.” (Hebreo 10:39) Sapay koma ngarud ta simamatalek nga agserbitayo amin ken ni Jehova agingga iti panungpalan. Adda rasontayo a naan-anay nga agtalek ken ni Jehova ita ken iti agnanayon.—Salmo 37:3; 125:1.
Ania ti Naadalyo?
• Apay a naimbag ti impadamag da Josue ken Caleb?
• Ania ti sumagmamano a rason no apay a masapul a naan-anay nga agtalektayo ken ni Jehova?
• Ania ti kayat a sawen ti panagtalek ken ni Jehova?
• Gapu ta agtalektayo ken ni Jehova, ania a takder ti determinado a salimetmetantayo?
[Ladawan iti panid 15]
Apay a naimbag ti impadamag da Josue ken Caleb?
[Dagiti Ladawan iti panid 16]
Ti panamarsua ket mangted kadatayo iti nabileg a rason nga agtalek ken ni Jehova
[Credit Line]
Ti tallo a ladawan: Iti pammalubos ti Anglo-Australian Observatory, rinetrato ni David Malin
[Ladawan iti panid 18]
Ti panagtalek ken ni Jehova kaipapananna ti panagtalek kadagidiay talkenna