Abraham ken Sara​—Matuladyo ti Pammatida!

NAAWAGAN kas “ti ama dagidiay amin nga addaan iti pammati.” (Roma 4:11) Addaan met iti kasta a galad ti dungdungnguenna nga asawa. (Hebreo 11:11) Ti tuktukoyentayo ket ti nadiosan nga agassawa a da patriarka nga Abraham ken ni Sara. Apay a nasayaatda nga ulidan ti pammati? Ania ti sumagmamano a pakasuotan nga inibturanda? Ken ania ti pategna kadatayo ti pakasaritaanda?

Impakita ni Abraham ti pammatina idi binilin ti Dios a panawanna ti pagtaenganna. Kinuna ni Jehova: “Pumanawka iti pagiliam ken kadagiti kabagiam ken iti balay ni amam nga agturong iti pagilian nga ipakitakto kenka.” (Genesis 12:1) Nagtulnog ti matalek a patriarka, ta naikuna kadatayo: “Babaen iti pammati nagtulnog ni Abraham, idi naayaban, a mapan iti disso a naikeddeng nga awatenna kas tawid; ket napan, nupay saanna nga ammo no sadino ti pagturonganna.” (Hebreo 11:8) Panunotenyo no ania ti kinalikaguman ti panangaramid iti dayta.

Agnanaed idi ni Abraham iti Ur, ti abagatan nga Iraq ita. Ti Ur ket narang-ay idi a sentro ti Mesopotamia a nakipagkomersio kadagiti daga iti Gulpo ti Persia ken nalabit iti Tanap ti Indus. Ni Sir Leonard Woolley, a nangidaulo iti sistematiko a panangkabakab iti Ur, kinunana a kaaduan kadagiti balbalay idi panawen ni Abraham ket naaramid iti ladrilio, nga addaan kadagiti napalitadaan ken napapuraw a pader. Kas pagarigan, ti pagtaengan ti maysa a nabaknang nga umili ket dua a kadsaaran nga addaan iti konkreto a makintengnga a paraangan. Ti umuna a kadsaaran ket agpaay kadagiti katulong ken bisita. Iti umuna a tukad, ti pader ket nalikmut iti balkonahe a naaramid iti kayo, nga agturong kadagiti siled a nairanta para iti pamilia. Gapu ta addaan iti 10 agingga 20 a siled, dagita a pagtaengan ket “nalawa ken maibagay iti biag a nasaliwanwan, nanam-ay, ken naluho no iti estandarte dagiti taga Daya,” kuna ni Woolley. Dagita ket “kaaduanna a pagtaengan dagiti sibilisado a tattao ken maibagay iti kasapulan ti narang-ay a biag iti siudad.” No imbati da Abraham ken Sara ti kasta a pagtaengan tapno agnaedda kadagiti tolda, dakkel ti inaramidda a panagsakripisio kas panagtulnog ken ni Jehova.

Damo nga impan ni Abraham ti pamiliana idiay Haran, nga adda ita iti amianan a Syria, kalpasanna idiay Canaan. Agarup 1,600 a kilometro ti kaadayona​—maysa a narigat nga iyaakar para iti nataenganen nga agassawa! Idi panawanda ti Haran, agtawen iti 75 ni Abraham ken 65 ni Sara.​—Genesis 12:4.

Ania ti mabalin a narikna ni Sara idi imbaga ni Abraham a panawanda ti Ur? Mabalin a nagdanag a mangpanaw iti natalged ken napintas a pagtaengan a mapan iti ganggannaet a lugar a posible a nauyong dagiti umilina ken nababa ti estandarte ti panagbiag. Ngem managpasakup ni Sara, a minatmatanna ni Abraham kas ti “apona.” (1 Pedro 3:5, 6) Ibilang dayta ti dadduma nga eskolar kas panangipakita ni Sara iti “kadawyan a nadayaw a panangmatmat ken panangtrato ken ni lakayna,” maysa a pammaneknek ti “pudno a nakairuaman a panagpampanunot ken karirikna.” Ngem ti kangrunaan a makagapu isu ti panagtalek ni Sara ken ni Jehova. Ti panagpasakup ken pammatina ket agserbi a nasayaat a pagtuladan dagiti Kristiano nga assawa a babbai.

Pudno, saan a makalikaguman a panawantayo ti pagtaengantayo tapno makapagtulnog iti Dios, nupay dadduma nga amin-tiempo a managebanghelio pinanawanda dagiti pagilianda tapno ikasabada ti naimbag a damag iti sabali a pagilian. Sadinoman ti pagserserbiantayo iti Dios, no iyun-unatayo dagiti naespirituan a banag iti biagtayo, ipaayna dagiti kasapulantayo.​—Mateo 6:25-33.

Saan a nagbabawyan da Sara ken Abraham ti desisionda. “No pudno a linaglagipda koma dayta a lugar a naggapuanda, addaanda koma iti gundaway nga agsubli,” kuna ni apostol Pablo. Ngem saanda a nagsubli. Gapu ta agtalekda a ni Jehova ket “mananggunggona kadagidiay sipapasnek a mangsapsapul kenkuana,” impakitada ti pammatida kadagiti karina. Kastatay met koma tapno agtultuloy a maipaayantayo ni Jehova iti amin-kararua a debosion.​—Hebreo 11:6, 15, 16.

Dagiti Naespirituan ken Material a Kinabaknang

Idi dimmanon ni Abraham idiay Canaan, kinuna kenkuana ti Dios: “Iti bin-im itdek daytoy a daga.” Nagtignay ni Abraham babaen ti panangbangonna iti altar agpaay ken ni Jehova ken babaen ti panangawagna “iti nagan ni Jehova.” (Genesis 12:7, 8) Ni Jehova pinabaknangna ni Abraham, ket nagadu ti bilang dagiti tattaona. Gapu ta nakagupgop iti 318 a nasanay a lallaki, ad-adipen a nayanak iti sangakabbalayanna, napattapatta nga “agdagup iti nasurok a sangaribu ti sangakabbalayanna.” Aniaman ti makagapu, isu ket imbilang dagiti tattao kas ‘maysa a panguluen ti Dios.’​—Genesis 13:2; 14:14; 23:6.

Indauluan ni Abraham ti panagdayaw, nga insurona dagiti kameng ti sangakabbalayanna a “salimetmetanda ti dana ni Jehova tapno aramidenda ti kinalinteg ken panangukom.” (Genesis 18:19) Dagiti agdama nga ulo ti Kristiano a pamilia mapabilegda manipud iti ulidan ni Abraham kas maysa a tao a nagballigi a nangisuro kadagiti kameng ti sangakabbalayanna nga agpannuray ken ni Jehova ken agtignay a sililinteg. Saan ngarud a pakasdaawan a ni Agar nga Egipcio nga adipen ni Sara, ti kalakayan nga adipen ti patriarka, ken ni Isaac nga anak ni Abraham nagpannurayda ken ni Jehova a Dios.​—Genesis 16:5, 13; 24:10-14; 25:21.

Nakikappia ni Abraham

Dagiti napasamak iti biag ni Abraham ipakitada ti nadiosan a personalidadna. Imbes a baybay-anna nga agtultuloy ti riri dagiti pastorna ken dagiti pastor ti kaanakanna a ni Lot, insingasing ni Abraham nga agsinada iti kampo ket pinalubosanna a ni Lot ti agpili iti kayatna a daga. Mannakikappia ni Abraham.​—Genesis 13:5-13.

No bilang ta maipasangotayo iti panagpili iti nagbaetan ti panangipilit iti kalintegantayo ken panagpabus-oy tapno mataginayon ti talna, mabalin a laglagipentayo a saan a binaybay-an ni Jehova nga agsagaba ni Abraham gapu iti impakitana a konsiderasion ken ni Lot. Imbes ketdi, inkari ti Dios ken ni Abraham ken kadagiti bin-ina ti amin a daga a makita ni Abraham iti aniaman a direksion. (Genesis 13:14-17) Kinuna ni Jesus: “Naragsak dagiti mannakikappia, yantangay maawagandanto iti ‘annak ti Dios.’”​—Mateo 5:9.

Siasino Dagiti Agtawid ni Abraham?

Iti laksid dagiti kari maipapan iti maysa a bin-i, nagtalinaed a lupes ni Sara. Inyuman ni Abraham iti Dios dayta a banag. Ti adipenna a ni Eliezer kadi ti mangtawid iti amin nga ik-ikutanna? Saan, ta kinuna ni Jehova: “Daytoy a lalaki saannakanto a sunuan kas agtawid, no di ket daydiay rummuarto manipud iti bukodmo a makin-uneg a paspaset ti mangsunonto kenka kas agtawid.”​—Genesis 15:1-4.

Kaskasdi, awan latta ti anakda, ket naawananen iti namnama nga agsikog ti 75 ti tawenna a ni Sara. Gapuna, kinunana ken ni Abraham: “Ni Jehova pinawilannak nga agipasngay iti annak. Pangngaasim, makidennaka iti adipenko a babai. Bareng makagun-odak kenkuana iti annak.” Iti kasta, innala ni Abraham ni Agar kas maikadua nga asawana, dinennaanna, ket nagsikog daytoy. Apaman a naammuan ni Agar nga isu ket masikog, rinugianna nga inumsi ti apona-a-babai. Immasug ni Sara ken ni Abraham isu nga imbabainna ni Agar, ket nagtalaw ti adipenna a babai.​—Genesis 16:1-6.

Nasayaat ti motibo da Abraham ken Sara a nangaramid iti kasta, ta maitunos dayta iti kaugalian idi kaaldawanda. Ngem saan a dayta ti pamay-an ni Jehova a mangipaay iti bin-i ni Abraham. Mabalin nga ibaga ti kulturatayo a husto ti maysa a tignay iti sidong dagiti nadumaduma a kasasaad, ngem dina kanayon a kaipapanan nga anamongan dayta ni Jehova. Mabalin a naan-anay a naiduma ti panangmatmatna iti kasasaadtayo. Gapuna, nasken nga agpaiwanwantayo iti Dios, nga ikararagtayo nga isurona no ania ti kayatna nga aramidentayo.​—Salmo 25:4, 5; 143:8, 10.

Awan ti Aniaman a “Karkarna Unay ken Jehova”

Idi agangay, impasngay ni Agar ti putot ni Abraham nga agnagan iti Ismael. Ngem saan nga isu ti naikari a Bin-i. Ni Sara ti mismo a mangipasngay iti dayta nga agtawid, iti laksid ti kinabaketna.​—Genesis 17:15, 16.

Idi imbaga ti Dios nga aganak ni Sara, “inruknoy ni Abraham ti rupana ket nangrugi nga agkatawa ken agkuna iti pusona: ‘Ti aya lalaki a sangagasut ti tawenna maaddaanto iti maipasngay nga anak, ket ni aya Sara, wen, ti aya babai a siam a pulo ti tawenna agpasngayto?’” (Genesis 17:17) Idi inulit ti maysa nga anghel dayta a mensahe, nangngeg ni Sara ket ‘nakakatawa iti unegna.’ Ngem awan ti aniaman a “karkarna unay ken Jehova.” Makapagtalektayo a kabaelanna nga aramiden ti aniaman a pagayatanna.​—Genesis 18:12-14.

“Babaen iti pammati [nga] inawat a mismo ni Sara ti pannakabalin a mangyinaw iti bin-i, uray pay idi nalabsannan ti pagpatinggaan a tawen, yantangay imbilangna a matalek daydiay a nagkari.” (Hebreo 11:11) Idi agangay, impasngay ni Sara ni Isaac, a ti naganna kaipapananna iti “Katawa.”

Naan-anay a Panagtalek Kadagiti Kari ti Dios

Ni Jehova tinukoyna ni Isaac kas ti nabayagen a mapadpadaanan nga agtawid. (Genesis 21:12) Gapuna, naklaat la ketdi ni Abraham idi imbilin ti Dios nga idatonna ti anakna. Kaskasdi, addada nasayaat a rason a naan-anay a nagtalek ni Abraham iti Dios. Saan ngata a kabaelan ni Jehova a pagungaren ni Isaac? (Hebreo 11:17-19) Saan aya nga impakita ti Dios ti pannakabalinna babaen ti milagro a panangisublina iti abilidad da Abraham ken Sara nga aganak manen tapno maipasngay ni Isaac? Gapu ta kombinsido a kabaelan ti Dios a tungpalen dagiti karina, sitatallugod a nagtulnog ni Abraham. Pudno, naatipa a mangpapatay iti anakna. (Genesis 22:1-14) Kaskasdi, ti akem ni Abraham iti daytoy a pasamak tulongannatayo a mangtarus no kasano ti kasakitna ken ni Jehova a Dios ti ‘mangipaay iti bugbugtong nga Anakna, tapno tunggal maysa a mangwatwat iti pammati kenkuana saan koma a madadael no di ket maaddaan iti agnanayon a biag.’​—Juan 3:16; Mateo 20:28.

Gapu ta adda pammati ni Abraham iti Dios, nalawag nga ammona a ti agtawid kadagiti kari ni Jehova dina mabalin ti makiasawa iti maysa nga ulbod nga agdaydayaw iti daga ti Canaan. Apay koma a palubosan dagiti nadiosan a nagannak a makiasawa ti anakda iti saan nga agserserbi ken ni Jehova? Nagbirok ngarud ni Abraham iti maitutop nga asawa ni Isaac kadagiti kakabagianna idiay Mesopotamia, a nasurok a 800 a kilometro ti kaadayona. Binendisionan ti Dios dayta a panagregget babaen ti panangipatuldona a ni Rebecca ti babai a pinilina nga agbalin nga asawa ni Isaac ken kapuonan ti Mesias. Wen, ni Jehova “binendisionannan ni Abraham iti isuamin.”​—Genesis 24:1-67; Mateo 1:1, 2.

Bendision Agpaay iti Amin a Nasion

Da Abraham ken Sara ket mapagulidanan ti panangibturda kadagiti suot ken panangipakitada iti pammati kadagiti kari ti Dios. Ti pannakatungpal dagita a kari ket adda pakainaiganna iti namnama ti sangatauan a biag nga agnanayon, gapu ta kas iti impanamnama ni Jehova ken Abraham: “Babaen ti bin-im pudno unay a dagiti amin a nasion iti daga bendisionandanto ti bagbagida maigapu iti kinapudno nga immimdengka iti timekko.”​—Genesis 22:18.

Siempre, imperpekto da Abraham ken Sara, kas met kadatayo. Ngem idi naawatanda ti pagayatan ti Dios, dagus a nagtungpalda iti dayta​—aniaman ti kalikagumanna a panagsakripisio. Gapuna, ni Abraham ket malaglagip kas “gayyem ni Jehova” ken ni Sara kas ‘nasantuan a babai a nangin-inanama iti Dios.’ (Santiago 2:23; 1 Pedro 3:5) Babaen ti panangikagumaantayo a mangtulad iti pammati da Abraham ken Sara, matagiragsaktayo met ti napateg a relasion iti Dios. Magunggonaantayo met manipud kadagiti agkakapateg a kari ni Jehova ken ni Abraham.​—Genesis 17:7.

[Ladawan iti panid 26]

Gapu iti pammati da Abraham ken Sara, binendisionan ida ni Jehova iti maysa nga anak bayat ti kinalakay ken kinabaketda

[Ladawan iti panid 28]

Ti kapadasan ni Abraham tulongannatayo a mangtarus no ania ti narikna ni Jehova idi impalubosna a matay ti bugbugtong nga Anakna