Ti Sao ni Jehova Nabiag
Dagiti Tampok iti Libro nga Eclesiastes
“TI TAO, a nayanak manipud babai, ababa ti biagna ken namelmelan iti pannakariribuk,” kinuna ti patriarka a ni Job. (Job 14:1) Anian a nagpateg a ditay sayangen ti ababa a biagtayo kadagiti awan kaes-eskanna a pakaseknan ken raragpaten! Aniada a kalat ti rumbeng a pangusarantayo iti tiempo, pigsa, ken ik-ikutantayo? Ania dagiti rumbeng a liklikantayo? Mainaig iti dayta a banag, mapagtalkantayo ti panangiwanwan dagiti nainsiriban a sasao a nailanad iti Eclesiastes a libro ti Biblia. Ti mensaheda “kabaelanna a lasinen dagiti panunot ken dagiti panagem ti puso” ken matulongannatayo a maaddaan iti makapnek a biag.—Hebreo 4:12.
Gapu ta ti libro nga Eclesiastes ket insurat ti maysa a tao a mararaem gapu iti kinasiribna, nga isu ni Ari Solomon iti nagkauna nga Israel, naglaon ngarud dayta iti praktikal a balakad maipapan iti no ania ti pudno a makagunggona iti biag ken no ania ti awan kaes-eskanna. Yantangay dinakamat ni Solomon dagiti proyektona a panagibangon, insuratna la ketdi ti Eclesiastes kalpasan a nairingpasna dagita ken sakbay a simiasi iti pudno a panagdayaw. (Nehemias 13:26) Naisurat ngarud dayta sakbay ti 1000 K.K.P., agingga idi agngudo ti 40 a tawen a panagturay ni Solomon.
ANIA TI SAAN A KINAUBBAW?
“Isuamin kinaubbaw!” kinuna ti manangummong, a nangyimtuod iti kastoy: “Ania ti magunggona ti maysa a tao iti isuamin a napinget a panagtrabahona nga iti dayta agtrabaho a sipipinget iti baba ti init?” (Eclesiastes 1:2, 3) Maulit-ulit a nausar iti Eclesiastes ti sasao a “kinaubbaw” ken “iti baba ti init.” Ti Hebreo a sao para iti “kinaubbaw” ket literal a kaipapananna ti “anges” wenno “alingasaw.” Ipasimudaag dayta ti kinaawan ti praktikal, permanente, wenno manayon a pateg. Ti sasao nga “iti baba ti init” kaipapananna ti “iti daytoy a daga” wenno “iti daytoy a lubong.” Gapuna, ti amin a banag, wenno ti amin a panagregget ti tao a saan a maitunos iti pagayatan ti Dios, ket kinaubbaw.
“Saluadam dagita sakam kaanoman a mapanka iti balay ti pudno a Dios,” kuna ni Solomon, “ket adda koma iyaadani a dumngeg.” (Eclesiastes 5:1) Saan a kinaubbaw ti makipaset iti pudno a panagdayaw ken ni Jehova a Dios. Kinapudnona, masapul a tagipatgentayo ti relasiontayo kenkuana tapno agbalin a makapnek ti biagtayo.
Sungbat Kadagiti Nainkasuratan a Saludsod:
1:4-10—Apay a naibaga a ‘makapakil’ dagiti natural a siklo? Nangdakamat ti manangummong iti tallo laeng kadagiti kangrunaan a banag a mamagbalin a posible ti biag ditoy daga—ti init, ti padron ti angin, ken ti siklo ti danum. Iti kinaagpaysona, adu ti natural a siklo, ken nakarikrikut dagitoy. Uray busbosen ti maysa ti intero a biagna a mangadal kadagita, saannanto latta a naan-anay a maawatan ida. Talaga a ‘makapakil’ dayta. Makapaupay met nga idilig ti ababa a biagtayo kadagitoy kanayon a maulit-ulit a siklo. Makapakil uray dagiti panangikagumaan a mangdiskobre kadagiti baro a banag. Ngamin, naimbento dagiti baro a banag gapu met laeng iti pannakayaplikar dagiti prinsipio nga inaramid ken inusaren ti pudno a Dios iti panangparsuana.
2:1, 2—Apay a ti panagkatawa ket nadakamat kas “di kinasimbeng”? Tulongannatayo ti panagkatawa tapno malipatantayo biit dagiti pakariribukantayo. No naragsaktayo, mabalin a tagtagilag-anentayo dagiti parikuttayo. Ngem ti panagkatawa saanna a pukawen dagiti pakarigatantayo. Gapuna, ti panagbirok iti kinaragsak babaen ti panagkatawa ket nadakamat kas “di kinasimbeng.”
3:11—Ania ti inaramid ti Dios a “napintas iti tiempona”? Dadduma kadagiti banag nga inaramid ni Jehova a Dios a “napintas,” wenno maitutop ken makagunggona, iti umiso a tiempo ket ti pannakaparsua da Adan ken Eva, ti tulag nga isimbolo ti bullalayaw, ti tulag ken ni Abraham, ti tulag ken ni David, ti iyaay ti Mesias, ken ti pannakaitrono ni Jesu-Kristo kas Ari ti Pagarian ti Dios. Nupay kasta, adda pay ti “napintas” nga aramiden ni Jehova iti asidegen a masanguanan. Makapagtalektayo a dumtengto ti nalinteg a baro a lubong iti umiso a tiempona.—2 Pedro 3:13.
3:15b—Kasano a ti “pudno a Dios itultuloyna a biroken daydiay makamkamat”? “Daydiay makamkamat” mabalin a tukoyenna dagiti panggep ti Dios nga aramiden. Nupay ti maulit-ulit a siklo ti pannakaipasngay ken ipapatay agraman ti gubat ken talna ti mangiparikna iti tao nga awan gawayna ken mapanunotna a maulit-ulit laeng dagiti pasamak iti napalabas, ti pudno a Dios kabaelanna nga itultuloy ken ibanag ti amin a kayatna nga aramiden. (Eclesiastes 3:1-10, 15a) “Daydiay makamkamat” mabalin a tumukoy met iti nalinteg, a masansan a kamaten dagiti nadangkes. Iti daytoy a kasasaad, itultuloy a biroken ni Jehova dagiti nalinteg “tapno ipakitana ti pigsana” maipaay kadakuada.—2 Cronicas 16:9.
5:9—Kasano a “ti gunggona ti daga adda kadakuada amin”? Amin nga agnanaed ditoy daga ket agpampannuray kadagiti “gunggona [nga itden] ti daga”—dagiti pataudenna. Uray ti ari ket agpampannuray met iti dayta. Tapno agnumar ti ari iti patauden ti dagana, dagiti adipenna masapul a pagreggetanda a talonen dayta.
Dagiti Masursurotayo:
1:15. Kinabarengbareng ti panangbusbos iti tiempo ken pigsa tapno ikagumaantayo nga ilinteg ti panangirurumen ken kinaawan hustisia nga agdama a makitkitatayo. Ti laeng Pagarian ti Dios ti makabael a mangpukaw iti kinadakes.—Daniel 2:44.
2:4-11. Dagiti aktibidad a nainaig iti kultura, kas iti arkitektura, panagmula, ken musika, agraman ti naluho a panagbiag ket “panangkamkamat iti angin.” Saanda ngamin a mapagbalin ti biag a pudpudno a makapnek ken saanda a maipaay ti manayon a kinaragsak.
2:12-16. No idilig iti kinamaag, dakdakkel nga amang ti pagimbagan ti kinasirib agsipud ta makatulong dayta iti pannakasolbar ti dadduma a parikut. Ngem no maipapan iti ipapatay, awan ti maaramidan ti kinasirib ti tao. Uray pay no nagbalin a natan-ok ti maysa a tao gapu iti kasta a kinasirib nga ik-ikutanna, di agbayag, isu ket malipatanen.
2:24; 3:12, 13, 22. Saan a dakes ti panangtagiragsak kadagiti bunga dagiti nagbannogantayo.
2:26. Ti nadiosan a sirib, a mangyeg iti rag-o, ket maipaay iti ‘daydiay naimbag iti sanguanan ni Jehova.’ Ditay magun-odan dayta a sirib no awan ti nasayaat a relasiontayo iti Dios.
3:16, 17. Saan a realistiko ti panangnamnama iti hustisia iti amin a kasasaad. Imbes a maringgorantayo kadagiti mapaspasamak ita ditoy lubong, rumbeng nga urayentayo ti panangilinteg ni Jehova iti bambanag.
4:4. Makapnek ti trabaho a sisisigo a naaramid. Ngem ti panagregget tapno laeng agbalin a natantan-ok ngem iti sabsabali ket mangitandudo iti kompetision ken mabalin a pakaigapuan ti gura ken imon. Masapul nga umiso dagiti motibotayo nga agtrabaho a sipipinget iti Nakristianuan a ministerio.
4:7-12. Ti relasion kadagiti tattao ket napatpateg ngem kadagiti material a sanikua ken saan a rumbeng a maisakripisio dayta gapu iti panagpabaknang.
4:13. Saan a kanayon a mararaem dagidiay addaan iti saad ken dagiti natataengan. Rumbeng a nainsiriban ti panagtignay dagidiay naisaad a manangaywan.
4:15, 16. Ti “ubing, nga isu ti maikadua”—ti mangsukat iti ari—mabalin nga adda kenkuana idi damo ti suporta “dagiti amin nga umili,” ngem ‘saandanto met nga agrag-o kenkuana kalpasanna.’ Kinapudnona, ti kinalatak ket masansan a temporario laeng.
5:2. Rumbeng a nadayaw ken utobentayo dagiti kararagtayo, saan nga agpalpalikaw.
5:3-7. Ti nalabes a pannakaseknan kadagiti material a banag isu ti mangituggod iti maysa tapno agimbubukodan nga agarapaap iti pagimbaganna. Pagbalinenna met ti maysa nga alusiisen ken managarapaap iti rabii isu nga alimbasagen. No sumanao ti maysa a tao, matmatan ti sabsabali a maag ken mabalin a makaaramid iti nadarasudos a panagsapata iti Dios. ‘Ti panagbuteng iti pudno a Dios’ ti manglapped kadatayo a mangaramid iti aniaman kadagitoy.
6:1-9. Ania ngay koma ti pagimbagan ti kinabaknang, dayag, napaut a biag, ken uray pay ti dakkel a pamilia no ditay met matagiragsak dagita gapu iti kasasaad? Kasta met a “nasaysayaat ti pannakakita babaen kadagiti mata,” wenno ti panangsango iti kinapudno, ngem “ti panagpagnapagna ti kararua,” kayatna a sawen, ti panangikagumaan a mangpennek kadagiti tarigagay nga imposible a matungpal. Gapuna, ti kasayaatan a wagas ti panagbiag ket ti panagbalin a kontento no ‘addaantayo iti pagtaraon ken pagkawes’ bayat a tagtagiragsakentayo dagiti nasayaat a banag iti biag ken ipangpangrunatayo ti panangtaginayon iti nasinged a relasiontayo ken Jehova.—1 Timoteo 6:8.
BALAKAD KADAGITI MASIRIB
Kasanotay a masaluadan ti naimbag a nagan, wenno reputasiontayo? Ania ti rumbeng a kababalintayo maipapan kadagiti agtuturay ken kadagiti kinaawan hustisia a mabalin a makitkitatayo? Yantangay awan puot dagiti natay, kasano ti rumbeng a panangusartayo iti biagtayo ita? Kasano a dagiti agtutubo mausarda a nainsiriban ti tiempo ken pigsada? Ti nainsiriban a balakad ti manangummong maipapan kadagitoy ken iti dadduma pay a banag ket naisurat agpaay kadatayo iti kapitulo 7 agingga 12 ti Eclesiastes.
Sungbat Kadagiti Nainkasuratan a Saludsod:
7:19—Kasano a napigpigsa ti kinasirib ngem iti “sangapulo a lallaki nga adda iti pannakabalin”? No piguratibo a nausar iti Biblia, ti bilang a sangapulo isimbolona ti kinaan-anay. Ibagbaga ni Solomon a dakdakkel nga amang ti mangsalaknib a pateg ti kinasirib ngem iti naan-anay a bilang dagiti mannakigubat a mangbambantay iti maysa a siudad.
10:2—Ania ti kayatna a sawen no ti puso ti maysa ket “adda iti makannawanna” wenno “adda iti makannigidna”? Yantangay ti makannawan nga ima masansan nga ipasimudaagna ti naanamongan a kasasaad, no ngarud ti puso ti maysa ket adda iti kannawanna, kayatna a sawen a ti pusona ti mangtigtignay kenkuana nga agaramid iti naimbag. Ngem no ti maysa ket tigtignayen ti pusona nga agaramid iti dakes, maikuna a ti pusona ket adda iti makannigidna.
10:15—Kasano a “ti napinget a panagtrabaho dagidiay maag pakilenna ida”? No saan a manakem ti maysa a tao, awan ti aniaman a talaga a makagunggona nga ibunga ti napinget a panagtrabahona. Saan a mapnek iti dayta. Mapakil laeng iti kasta a panagbannogna.
11:7, 8—Ania ti kayat a sawen dagitoy a sasao: “Ti lawag nasam-it met, ket nasayaat kadagiti mata a makitada ti init.” Ti lawag ken ti init ket mangyeg iti pakaragsakan kadagiti sibibiag. Ibagbaga ditoy ni Solomon a naimbag laengen ta sibibiagtayo isu a rumbeng nga ‘agrag-otayo’ sakbay ti al-adaw ti kinasipnget, wenno ti tiempo ti panagkapuy gapu iti kinalakay wenno kinabaket.
11:10—Apay a “ti kinaagtutubo ken ti kinaagkabannuag” ket kinaubbaw? No saan nga umiso ti pannakausarda, dagitoy ket kinaubbaw agsipud ta ti al-aldaw ti kinakired ti agtutubo ket kas iti alingasaw a nagbiit nga agpukaw.
Dagiti Masursurotayo:
7:6. Kas iti panagragutok dagiti siit iti sirok ti banga, makapasuron ti di naintiempuan a katawa. Rumbeng a liklikantayo dayta.
7:21, 22. Saan a rumbeng a maringgorantayo unay iti ibagbaga ti sabsabali maipapan kadatayo.
8:2, 3; 10:4. No babalawen wenno ilintegnatayo ti maysa a superbisor wenno amo, nainsiriban nga agtalinaedtayo a kalmado. Nasaysayaat dayta ngem ti ‘agdardaras a rummuar manipud iti sanguananna,’ wenno sidadarasudos nga umikkat iti trabaho.
8:8; 9:5-10, 12. Mabalin a di ninamnama nga agpatingga ti biagtayo a kas iti mapasamak no makalap dagiti ikan iti iket wenno masiluan dagiti tumatayab. Kanayonanna, awan ti makalapped iti ipapanaw ti puersa ti biag iti kanito ti ipapatay, ken awan ti makalisi ken patay—ti kabusor ti sangatauan. Gapuna, saantayo koma a sayangen ti tiempotayo. Kayat ni Jehova nga ipategtayo ti biag ken tagiragsakentayo dayta iti nasayaat a wagas. Tapno maaramidtayo dayta, masapul a ti panagserbi ken Jehova ti ipangpangrunatayo iti biagtayo.
8:16, 17. Saantayo a naan-anay a maawatan ti amin nga inaramid ken impalubos ti Dios a mapasamak iti sangatauan, uray pay no kanayontayo nga agpuyat gapu iti panangikagumaantayo a mangpanunot iti dayta. Saantayo a matagiragsak ti biag no kanayon a maringgorantayo kadagiti amin a di umiso a mapaspasamak.
9:16-18. Rumbeng nga ipategtayo ti kinasirib uray no saan nga ipatpateg dayta ti kaaduan. Nasaysayaat ti natanang a sasao ti masirib ngem iti kinarasaw ti maag.
10:1. Masapul nga annadantayo ti ibagbaga ken ar-aramidentayo. Ti maysa laeng a panagkamali, kas iti panagpungtot, di umiso a panangusar iti arak, wenno maysa a narugit a seksual a kababalin, ket umanayen a mangdadael iti naimbag a reputasion ti mararaem a tao.
10:5-11. Ditay rumbeng nga apalan ti maysa a tao a nangato ti saadna ngem saan a makabael. No saantayo a makabael a mangaramid uray iti simple a trabaho, mabalin a makadangran dagiti epektona. Iti sabali a bangir, makagunggona ti “panangusar iti sirib tapno agballigi.” Anian a nagpateg nga agbalintayo a makabael iti trabaho a panangasaba iti Pagarian ken panagaramid iti adalan!
11:1, 2. Rumbeng nga iyugalitayo ti naimpusuan a kinaparabur tapno agbalin met a kasta dagiti sabsabali.—Lucas 6:38.
11:3-6. Saantayo koma nga agbalin a di makapangngeddeng gapu laeng kadagiti di kinasigurado iti biag.
11:9; 12:1-7. Dagiti agtutubo ket manungsungbat ken Jehova. Gapuna, rumbeng nga usarenda ti tiempo ken pigsada nga agserbi iti Dios sakbay a kumapuyda gapu iti panaglakay wenno panagbaket.
“TI SASAO DAGIDIAY MASIRIB” A MANGIWANWAN KADATAYO
Kasano ti rumbeng a panangmatmattayo iti “makaparagsak a sasao” a tinarigagayan ti manangummong a sapulen ken isurat? Maisupadi iti “adu a libro” ti natauan a sirib, “ti sasao dagidiay masirib kaslada kadagiti tirad a pagabug iti kapon a baka, ket dagidiay maigamgamer iti inummong a sarsarita kaslada kadagiti lansa a naipalok; isuda ket naited manipud iti maysa a pastor.” (Eclesiastes 12:10-12) Ti nainsiriban a sasao manipud daydiay “maysa a pastor,” nga isu ni Jehova, pagbalinenda a natalged ti biagtayo.
Pudno unay a ti panangyaplikar iti nainsiriban a balakad a masarakan iti libro nga Eclesiastes ti makatulong kadatayo a maaddaan iti makapnek ken naragsak a biag. Kanayonanna, kastoy ti naipanamnama kadatayo: “Naimbagto ti pagbanagan dagidiay agbuteng iti pudno a Dios.” Natibker koma ngarud ti determinasiontayo nga ‘agbuteng iti pudno a Dios ket salimetmetantayo dagiti bilinna.’—Eclesiastes 8:12; 12:13.
[Ladawan iti panid 15]
Iti maitutop a tiempona, dumtengto ti maysa kadagiti kasayaatan nga aramid ti Dios
[Ladawan iti panid 16]
Ti taraon, mainum, ken ti pannakakitatayo a naimbag ti amin a nagbannogantayo ket karaman kadagiti sagut ti Dios